BOEKEN EN ARTIKELS
1. Situering van psychologie als wetenschap en van functieleer als basisdomein in de psychologie
1.1 Oorspronkelijke definitie vanuit traditionele opvatting over het geest-lichaam-probleem
1860 “Elemente der Psychophysik”1
" Nieuwe discipline; de psychofysica
= de exacte wetenschap van de functionele relatie tussen lichaam en Gustav Theodor Fechner
geest.
!! Mijlpaal in de ontwikkeling van de psychologie als wetenschap
1.2 Hedendaagse definitie vanuit visie op complexiteit van de psychologie
1922 “Pscyhodiagnostik”
" De persoonlijkheid testen a.d.h.v. inktvlekken.
!! Elke betekenis in een betekenisloze prikkel moet van de persoon zelf Hermann Rorschach
komen en de persoon projecteert als het ware een deel van zijn
persoonlijkheid in zijn antwoorden.
1.5 Geschiedenis van de psychologie
1.5.1 Empirisme haalt het van rationalisme
1690 “An assey concerning human understanding”
" Hij gaat duidelijk in tegen de rationalistische visie van aangeboren
ideeën en pleit hij ervoor dat alle ideeën voortkomen vanuit ervaring:
“Nihil est in intellectu quod non fuit prius in sensu” (“Niets is in het
John Locke
verstand aanwezig dat niet eerst in de zintuigen was”).
" Hij vat de idee op als fundamentele eenheid van de geest, waarbij hij
een onderscheid maakt tussen eenvoudige en complexe ideeën
(complexe ideeën ontstaan door associaties tussen eenvoudige ideeën)
1 Zie HOOFDSTUK 2 – 2.2.2 – p. 8 voor meer over dit boek!
-1-
, 1709 “Essay towards a new theory of vision”
" Licht en kleur zijn het resultaat van perceptie en niet van de materiële
objecten zelf. Ook toont hij aan dat de visuele waarneming gebaseerd
is op ervaring (niet aangeboren, maar aangeleerd door associatie).
Bv. Probleem van Molyneux: Wat zou er gebeuren als een aangeboren
blinde door een of andere miraculeuze ingreep plots kon beschikken
over zijn visueel zintuig? Zou hij de voorwerpen rondom zich
meteen “zien” zoals wij die zien, of zou hij de visuele prikkels George Berkely
moeten leren koppelen aan zijn ideeën over voorwerpen op basis
van zijn andere zintuigen (bv. tast)?
" Ook het probleem van grootteconstantie lossen we gedeeltelijk op door
associatie van visuele prikkels met tactiele en kinesthetische
gewaarwordingen.
1710 “Treatise concerning the principles of human knowledge”
" Hij beweert dat de externe wereld enkel uit ideeën bestaat.
1739 “A treatise of human nature”
" De psychologische basis van de menselijke natuur wordt hierin gelegd,
met een nog kleinere rol voor de ratio dan in voorgaande theorieën. Zo
schrijft hij bv. ‘Reason is and ought only to be the slave of the passions’.
1748 “An enquiry concerning human understanding”
" Een soort aangepaste versie van de “Treatise”, waarin hij een David Hume
onderscheid maakt tussen impressies (waaronder sensaties of
gewaarwordingen) en ideeën (herinneringen in het geheugen, maar
ook verbeelding).
" Ook wordt er aandacht besteed aan het belang van associaties om van
simpele tot complexe ideeën te komen (opnieuw een psychologisch
proces).
1.5.2 Belangrijke fysiologische ontdekkingen e.a. ontwikkelingen in de 18de en 19de eeuw
“Handbuch der physiologischen Optik”
1856 " Eerste volume: anatomie en fysiologie van het oog
Hermann von Helmholtz
1866 " Laatste volume: theorieën over perceptie van diepte, kleur en beweging
!! Notie van “onbewuste inferentie” (of redenering)
1869 “On the speed of mental processes”
" Volgens hem bestaat informatieverwerking uit verschillende discrete,
seriële stappen en kan men die zichtbaar en meetbaar maken door
verschillende experimentele condities met elkaar te vergelijken.
Franciscus Cornelius
Reactietijden kunnen dan een indicatie geven van hoe lang elke stap
Donders
duurt. Zo zal de reactietijd in een discriminatietaak (bv. een cirkel vs.
een vierkant) gemiddeld 100 milliseconden langer duren dan een
eenvoudige detectietaak (gewoon drukken als je iets ziet verschijnen).
= substractiemethode die de basis vormt van mentale chronometrie.
-2-
1. Situering van psychologie als wetenschap en van functieleer als basisdomein in de psychologie
1.1 Oorspronkelijke definitie vanuit traditionele opvatting over het geest-lichaam-probleem
1860 “Elemente der Psychophysik”1
" Nieuwe discipline; de psychofysica
= de exacte wetenschap van de functionele relatie tussen lichaam en Gustav Theodor Fechner
geest.
!! Mijlpaal in de ontwikkeling van de psychologie als wetenschap
1.2 Hedendaagse definitie vanuit visie op complexiteit van de psychologie
1922 “Pscyhodiagnostik”
" De persoonlijkheid testen a.d.h.v. inktvlekken.
!! Elke betekenis in een betekenisloze prikkel moet van de persoon zelf Hermann Rorschach
komen en de persoon projecteert als het ware een deel van zijn
persoonlijkheid in zijn antwoorden.
1.5 Geschiedenis van de psychologie
1.5.1 Empirisme haalt het van rationalisme
1690 “An assey concerning human understanding”
" Hij gaat duidelijk in tegen de rationalistische visie van aangeboren
ideeën en pleit hij ervoor dat alle ideeën voortkomen vanuit ervaring:
“Nihil est in intellectu quod non fuit prius in sensu” (“Niets is in het
John Locke
verstand aanwezig dat niet eerst in de zintuigen was”).
" Hij vat de idee op als fundamentele eenheid van de geest, waarbij hij
een onderscheid maakt tussen eenvoudige en complexe ideeën
(complexe ideeën ontstaan door associaties tussen eenvoudige ideeën)
1 Zie HOOFDSTUK 2 – 2.2.2 – p. 8 voor meer over dit boek!
-1-
, 1709 “Essay towards a new theory of vision”
" Licht en kleur zijn het resultaat van perceptie en niet van de materiële
objecten zelf. Ook toont hij aan dat de visuele waarneming gebaseerd
is op ervaring (niet aangeboren, maar aangeleerd door associatie).
Bv. Probleem van Molyneux: Wat zou er gebeuren als een aangeboren
blinde door een of andere miraculeuze ingreep plots kon beschikken
over zijn visueel zintuig? Zou hij de voorwerpen rondom zich
meteen “zien” zoals wij die zien, of zou hij de visuele prikkels George Berkely
moeten leren koppelen aan zijn ideeën over voorwerpen op basis
van zijn andere zintuigen (bv. tast)?
" Ook het probleem van grootteconstantie lossen we gedeeltelijk op door
associatie van visuele prikkels met tactiele en kinesthetische
gewaarwordingen.
1710 “Treatise concerning the principles of human knowledge”
" Hij beweert dat de externe wereld enkel uit ideeën bestaat.
1739 “A treatise of human nature”
" De psychologische basis van de menselijke natuur wordt hierin gelegd,
met een nog kleinere rol voor de ratio dan in voorgaande theorieën. Zo
schrijft hij bv. ‘Reason is and ought only to be the slave of the passions’.
1748 “An enquiry concerning human understanding”
" Een soort aangepaste versie van de “Treatise”, waarin hij een David Hume
onderscheid maakt tussen impressies (waaronder sensaties of
gewaarwordingen) en ideeën (herinneringen in het geheugen, maar
ook verbeelding).
" Ook wordt er aandacht besteed aan het belang van associaties om van
simpele tot complexe ideeën te komen (opnieuw een psychologisch
proces).
1.5.2 Belangrijke fysiologische ontdekkingen e.a. ontwikkelingen in de 18de en 19de eeuw
“Handbuch der physiologischen Optik”
1856 " Eerste volume: anatomie en fysiologie van het oog
Hermann von Helmholtz
1866 " Laatste volume: theorieën over perceptie van diepte, kleur en beweging
!! Notie van “onbewuste inferentie” (of redenering)
1869 “On the speed of mental processes”
" Volgens hem bestaat informatieverwerking uit verschillende discrete,
seriële stappen en kan men die zichtbaar en meetbaar maken door
verschillende experimentele condities met elkaar te vergelijken.
Franciscus Cornelius
Reactietijden kunnen dan een indicatie geven van hoe lang elke stap
Donders
duurt. Zo zal de reactietijd in een discriminatietaak (bv. een cirkel vs.
een vierkant) gemiddeld 100 milliseconden langer duren dan een
eenvoudige detectietaak (gewoon drukken als je iets ziet verschijnen).
= substractiemethode die de basis vormt van mentale chronometrie.
-2-
