Inspanningsfysiologie
Energie voor de spieren
Inleiding
Metabolisme en bio-energetica
● fotosynthese
→ 6CO2 + 6H2O → C6H12O6 + 6O2
Functie van energie in ons lichaam
● groei en herstel van ons lichaam
● actief transport van substanties doorheen de celmembranen van ons lichaam
● spiercontractie en krachtproductie
Eenheid van energie: Calorieën
● hoeveelheid vrijgekomen energie wordt berekend uit de hoeveelheid geproduceerde
warmte
● 1 cal = hoeveelheid warmte-energie nodig om 1g water met 1C° op te warmen van
14.5 naar 15.5C°
● energie bij de mens: kilocalorieën: 1000cal = 1kcal of C of CAl
● energieverbruik van de mens: 2500 - 3000 kcal per dag
,Metabolisme en Bio-energetica
energiebronnen
voedsel bestaat uit C -H - O2 - N
● koolhydraten
● vetten
● eiwitten → samenvatting
○ enzymen die chemische reacties bevorderen
○ bouwstenen van ons lichaam
○ (energievoorziening)
Koolhydraten
Bv: pasta, aardappelen, brood, chips, bloem, koekjes, banaan
● wat zijn KH?
○ = verbinding van H-, C- en O-atomen
○ fotosynthese: CO2 + H2O → C6H12O6+ 6O2
○ KH in ons voedsel: zetmeel en suikers
Koolhydraten
Mono-saccharide Di-sacchariden Poly-saccharide
enkelvoudige suikers Tweevoudige suikers meervoudige suikers
- glucose = druivensuiker - maltose = moutsuiker - zetmeel
- fructose = vruchtensuiker - sacharose = kristalsuiker - cellulose
- galactose = bestand van - lactose = melksuiker - glycogeen
melksuiker
● keten
○ KH opnemen uit voedsel → glucose → via bloed naar weefsel
○ in rust
■ opgeslagen in lever en spieren als glycogeen
○ tijdens inspanning
■ spierglycogeen → ATP
■ leverglycogeen → glucose → via bloed naar actieve weefsel →
glycogeen → ATP
● KH - verbruik tijdens inspanning is afhankelijk van
○ hoeveelheid beschikbare KH
○ ontwikkeling van het systeem voor metabolisme van KH
, ● Glycogeenvoorraad
○ reserves spier- en leverglycogeen zijn beperkt ( +- 2500 kcal)
○ reserves kunnen uitgeput worden tijdens langdurige intensieve inspanning
(+- 40km hardlopen)
○ uitputting tegengaan door voedselopname
■ enkelvoudige > meervoudige
bv: dextrose-tabletten, fruit, vruchtensap
Vetten
Bv: avocado, olijven, kokos, noten, oliën, vis, vlees
● Wat zijn vetten?
○ organische verbinding bestaande uit triglyceriden
○ triglyceride = glycerol + 3 vrije vetzuren
○ verzadigde (vnl. dierlijk en hard) en onverzadigde (vnl plantaardig en
vloeibaar) vetzuren
● Keten
○ vetten opnemen uit voedsel → triglyceriden → via bloed (in lipoproteïnen)
naar vetweefsel
○ in rust
■ opgeslagen in vorm van druppels
○ tijdens inspanning
■ triglyceriden -> glycerol + vrije vetzuren
■ vrije vetzuren → ATP
● Functie van vetten in ons lichaam
○ energieproductie
○ onderdeel van celmembranen
○ bescherming voor sommige grote zenuwen
○ isolatie om warmteverlies tegen te gaan
○ bescherming van tere organen → bvb nieren
○ transport en vitamines
● Voorraad
○ grote voorraad (+- 70 000 kcal)
○ grote variatie van persoon tot persoon
○ grote potentiële energie
○ minder toegankelijk voor cellulair metabolisme
, ● vetten: 9.4 kcal/g
● KH: 4.1 kcal/g
● snelheid energievrijmaking: KH >>>> vetten
● KH-voorraad: energie voor ongeveer 40km hardlopen
Eiwitten of proteïnen
Bv: vlees, vis, melk, eieren, kaas, noten
● wat zijn eiwitten
○ keten van aminozuren
● functie van eiwitten in ons lichaam
○ structuur en vorm van cellen
○ transport van stoffen in, uit en binnen de cel
○ communicatie tussen cellen op afstand (hormonen)
● functie van enzymen in ons lichaam
○ katabolisme
○ → eerder niet inspanningsgerelateerde functie
○ inspanningsgerelateerd
■ kleine energiebron
■ katabolisme: ATP-ase
energiebronnen tijdens inspanning
● verhouding
Energie voor de spieren
Inleiding
Metabolisme en bio-energetica
● fotosynthese
→ 6CO2 + 6H2O → C6H12O6 + 6O2
Functie van energie in ons lichaam
● groei en herstel van ons lichaam
● actief transport van substanties doorheen de celmembranen van ons lichaam
● spiercontractie en krachtproductie
Eenheid van energie: Calorieën
● hoeveelheid vrijgekomen energie wordt berekend uit de hoeveelheid geproduceerde
warmte
● 1 cal = hoeveelheid warmte-energie nodig om 1g water met 1C° op te warmen van
14.5 naar 15.5C°
● energie bij de mens: kilocalorieën: 1000cal = 1kcal of C of CAl
● energieverbruik van de mens: 2500 - 3000 kcal per dag
,Metabolisme en Bio-energetica
energiebronnen
voedsel bestaat uit C -H - O2 - N
● koolhydraten
● vetten
● eiwitten → samenvatting
○ enzymen die chemische reacties bevorderen
○ bouwstenen van ons lichaam
○ (energievoorziening)
Koolhydraten
Bv: pasta, aardappelen, brood, chips, bloem, koekjes, banaan
● wat zijn KH?
○ = verbinding van H-, C- en O-atomen
○ fotosynthese: CO2 + H2O → C6H12O6+ 6O2
○ KH in ons voedsel: zetmeel en suikers
Koolhydraten
Mono-saccharide Di-sacchariden Poly-saccharide
enkelvoudige suikers Tweevoudige suikers meervoudige suikers
- glucose = druivensuiker - maltose = moutsuiker - zetmeel
- fructose = vruchtensuiker - sacharose = kristalsuiker - cellulose
- galactose = bestand van - lactose = melksuiker - glycogeen
melksuiker
● keten
○ KH opnemen uit voedsel → glucose → via bloed naar weefsel
○ in rust
■ opgeslagen in lever en spieren als glycogeen
○ tijdens inspanning
■ spierglycogeen → ATP
■ leverglycogeen → glucose → via bloed naar actieve weefsel →
glycogeen → ATP
● KH - verbruik tijdens inspanning is afhankelijk van
○ hoeveelheid beschikbare KH
○ ontwikkeling van het systeem voor metabolisme van KH
, ● Glycogeenvoorraad
○ reserves spier- en leverglycogeen zijn beperkt ( +- 2500 kcal)
○ reserves kunnen uitgeput worden tijdens langdurige intensieve inspanning
(+- 40km hardlopen)
○ uitputting tegengaan door voedselopname
■ enkelvoudige > meervoudige
bv: dextrose-tabletten, fruit, vruchtensap
Vetten
Bv: avocado, olijven, kokos, noten, oliën, vis, vlees
● Wat zijn vetten?
○ organische verbinding bestaande uit triglyceriden
○ triglyceride = glycerol + 3 vrije vetzuren
○ verzadigde (vnl. dierlijk en hard) en onverzadigde (vnl plantaardig en
vloeibaar) vetzuren
● Keten
○ vetten opnemen uit voedsel → triglyceriden → via bloed (in lipoproteïnen)
naar vetweefsel
○ in rust
■ opgeslagen in vorm van druppels
○ tijdens inspanning
■ triglyceriden -> glycerol + vrije vetzuren
■ vrije vetzuren → ATP
● Functie van vetten in ons lichaam
○ energieproductie
○ onderdeel van celmembranen
○ bescherming voor sommige grote zenuwen
○ isolatie om warmteverlies tegen te gaan
○ bescherming van tere organen → bvb nieren
○ transport en vitamines
● Voorraad
○ grote voorraad (+- 70 000 kcal)
○ grote variatie van persoon tot persoon
○ grote potentiële energie
○ minder toegankelijk voor cellulair metabolisme
, ● vetten: 9.4 kcal/g
● KH: 4.1 kcal/g
● snelheid energievrijmaking: KH >>>> vetten
● KH-voorraad: energie voor ongeveer 40km hardlopen
Eiwitten of proteïnen
Bv: vlees, vis, melk, eieren, kaas, noten
● wat zijn eiwitten
○ keten van aminozuren
● functie van eiwitten in ons lichaam
○ structuur en vorm van cellen
○ transport van stoffen in, uit en binnen de cel
○ communicatie tussen cellen op afstand (hormonen)
● functie van enzymen in ons lichaam
○ katabolisme
○ → eerder niet inspanningsgerelateerde functie
○ inspanningsgerelateerd
■ kleine energiebron
■ katabolisme: ATP-ase
energiebronnen tijdens inspanning
● verhouding
