Samenvatting van de historische context: Verlichtingsideeën en democratische revoluties

Historische context: Verlichtingsideeën en de democratische revoluties

Par. 1: verlichte ideeën over de ideale samenleving
 Vanaf de Renaissance kwamen er onderzoekers die niet geestelijk waren à ze gingen onderzoek
doen naar alles à zij verklaarden niet meer alles vanuit de Bijbel, maar d.m.v. zelf te testen en
waar te nemen à wetenschappelijke revolutie

Belangrijke kenmerken van de Wetenschappelijke revolutie:
- Nieuwe manier van onderzoeken à observeren, experimenteren en redeneren
- Grote veranderingen in het leven van veel mensen
- Met geweld gepaard gaan verzet van de Kerk en aanvankelijk ook van de overheid en
sommige bevolkingsgroepen.

 16e eeuw à onderzoekers ondervinden tegenstand van de katholieke kerk à ze verloren greep op
de wetenschap en kerkelijke opvattingen werden door de resultaten van onderzoek soms
ondermijnd.

 Eind 16e eeuw à klimaat voor onderzoekers wordt gunstiger à ze gingen samenwerken met
verenigingen à verenigingen kregen steun van regeringen die het nut van de wetenschap gingen
inzien. à de wetenschap ging een belangrijke plaats innemen in de samenleving à door de
uitvindingen kregen de Europeanen een voorsprong op de rest van de wereld.


 Door de Wetenschappelijke Revolutie groeide het aantal mensen die alles vanuit het verstand
verklaarde à mensen gingen zich afvragen of ze op de juiste manier met elkaar omgingen à
Wetenschappelijke Revolutie leidt tot de Verlichting

 18e eeuw à Verlichting à verlichters vonden dat de samenleving net zoals de natuur op een
redelijke manier moest worden onderzocht. Hierdoor zou de kennis bij mensen toenemen. Met
deze kennis zouden problemen in de samenleving opgelost worden à rationalisme à leidde tot
optimisme en een vooruitgangsgedachte.


Denkwijze Middeleeuwen vs. Renaissance:
- In de Middeleeuwen was het leven na de dood voor de mensen belangrijker dan het leven op
aarde.
- In de Renaissance wilden de mensen dat ze ook op aarde gelukkig leefden. à hierom vonden ze
dat de sociale verhoudingen verbeterd moesten worden.

 Vrijheid en gelijkheid waren twee belangrijke begrippen voor de verlichters. Alleen waren er
verschillen in denken over gelijkheid:
- Verschillen in denken over taken van vrouwen à Sommige verlichters wilden gelijke politieke
rechten voor vrouwen, terwijl andere verlichters vonden dat de vrouw een huishoudelijke taak
had.
- Verschillen in het denken over de afschaffing van slavernij à Afschaffing van de slavernij werd
voor sommige verlichters als een stap te ver gezien.

Voltaire:
 Hij was ervan overtuigd dat de autoriteiten misbruik maakten van hun macht.
 Hij kwam op voor vrijheid van denken en voor godsdienstige verdraagzaamheid.
 Week uit naar Engeland omdat de Franse regering zijn publicaties te ver vond gaan à hij gebruikte
de Engelse regeringsvorm om kritiek te leveren op andere regeringsvormen.
 Hij zei dat droit divin niet bestaat  volk gebruikt dit alleen zodat het volk hem gehoorzaamt.
 Het gewone volk is te dom om mee te beslissen
 Overheid moet zorgen voor het welzijn van het volk.

, Spinoza:
 God staat niet buiten de schepping; alles wat bestaat is een verschijning van God
 De Bijbelse profeten zijn gewone mensen met veel fantasie die niet namens God spraken.
 Alles verloopt in de schepping volgens natuurwetten. Wonderen bestaan dus niet
 Was een radicale verlicht denker.

De verlichters waren op het gebied van godsdienst wel met elkaar eens:
 Religieuze tolerantie à andersdenkenden moesten niet bestreden worden
 Scheiding tussen Kerk en staat à ze moesten beiden zich bezighouden met de eigen taken.

Verlichters en economie:
 Ieder individu moet de vrijheid hebben zijn eigenbelang na te streven
 Iedere staat moet zijn economisch beleid op de volgende pijlers laten rusten: een vrije
markteconomie, vrijhandel en zo weinig mogelijk ingrijpen van de overheid

Verlichters en politiek:
 Volkssoevereiniteit à degenen die de macht uitoefenen, ontlenen hun macht aan het volk en zijn
daarom verantwoording schuldig aan dat volk. (Locke, Rousseau en Montesquieu)
 Het sociaal contact tussen vorst en volk of burgers onderling à pleitten voor het sluiten van een
contract tussen vorst en volk of tussen de onderdanen onderling, zodat er geen nieuwe oorlogen
zouden uitbreken.
 De scheiding van de machten in een staat à machtenscheiding van Montesquieu: wetgevende-,
uitvoerende- en rechterlijke macht.

 Door de uitvinding van de boekdrukkunst werden de uitvindingen verspreid à er kwamen o.a.
tijdschriften en bibliotheken à Het belangrijkste boek van de Verlichting was de Encyclopedie.


 Door de wetenschappelijke revolutie en de verlichting was de hoeveelheid kennis van de mensen
enorm toegenomen. In de Encyclopedie werd gepoogd alle kennis in artikelen en tekeningen vast
te leggen. Ook stond er veel kritiek op de eigen tijd in.


 Ook in Salons werden de ideeën verspreid à hier kwamen veel mensen en alles mocht gezegd
worden.


 De Kerk en Staat controleerden alle publicaties à er was een heftige censuur in Frankrijk (in de
Republiek en Engeland kon vrijwel alles worden gedrukt)


Onderduiken van censuur:
- Kritiek niet direct uiten, maar schrijven over fictieve personages of andere volken
- Door dubbelzinnige formuleringen te kiezen, zodat de schrijver alle kanten op kon gaan als hij
het verhaal moest verklaren
- Door boeken illegaal of in het buitenland uit te geven

Belangrijke mensen:
- Galileo Galilei à bewees met telescoop dat Copernicus gelijk had
- Copernicus à aarde beweegt om de zon en niet andersom
- Isaac Newton à stelde de leer van de zwaartekracht op
- Antoni van Leeuwenhoek à ontwierp goede microscopen.
- Immanuel Kant à aanhanger van het rationalisme, maar ook van het empirisme. Door het
empirisme had de wetenschap grote successen geboekt, maar volgens hem kon het empirisme de
wetenschap niet verklaren. Hij integreerde rationalisme en empirisme. Volgens Kant gaat de