OHP les 9: handelingsgericht
werken in onderwijscontext
Wat is handelingsgericht werken (HGW)?
Een geheel aan inzichten en handelingswijzen voor goed onderwijs
“HGW beoogt de kwaliteit van het onderwijs en van de begeleiding van alle leerlingen te
verbeteren. Het concretiseert kwaliteitsvol onderwijs en doeltreffende leerlingenbegeleiding,
zodat een school of CLB-team effectief kan omgaan met verschillen tussen leerlingen”
Zeven uitgangspunten
Vormen de essentie van HGW
Aftoetsen v handelingsgerichtheid v diagnostiek en begeleiding
Uitgangspunten hangen onderling sterk samen
streef ALLE uitgangspunten na
1. HGW is doelgericht
o ‘Zonder doelen geen koers en geen waardevolle feedback’
o Doelgericht werken= moeten weten waar we naartoe gaan – haalbare doelen voor
iedereen
o Haalbare doelen voor iedereen:
We werken steeds doelgericht: waar willen we naartoe en wat hebben we
daarvoor nodig?
Doelen zijn de eerste stap bij het formuleren van onderwijsbehoeften zowel
voor de ganse klas, als voor subgroepjes als voor het de individuele aanpak
van leerlingen.
Bovendien gebruiken we ze om onze aanpak regelmatig te evalueren.
2. HGW gaat over wisselwerking en afstemming
o ‘Verandert de leerkracht of ouder, dan verandert de leerling… en omgekeerd’
o Werken vanuit transactioneel kader:
Kinderen ontwikkelen zich steeds in transactie met hun omgeving. Vanuit de
context is er steeds sprake van wederzijdse beïnvloeding
Deze wederzijdse beïnvloeding vraagt om afstemming tussen leerling,
leerkracht en medeleerlingen
Wat heeft deze leerling, in deze klas met deze leerkracht nodig?
, o Illustratie volgens ecologisch model v Bronfenbrenner (NIET KENNEN/TEKENEN):
alles is continu in wisselwerking tussen personen en systemen en hierin is er
steeds een wisselwerking wat erom vraagt dat we ons gaan afstemmen in een
bepaalde context op een bepaald moment
3. Onderwijs -en opvoedingsbehoeften staan centraal
o “Van ‘wat een leerling heeft of is’ naar ‘wat een leerling nodig heeft om…’”
o Onderwijs – en opvoedingsbehoefte: wat heeft deze leerling, van deze ouders, in
deze klas, bij deze leerkracht op deze school nodig (aanpak) om een doel te
bereiken?
o Wat is het wenselijk aanbod?
o Wat wordt al geboden door de betrokkenen (leerkracht/ouder/andere), wat nog
niet? En is het voor de betrokkenen haalbaar om die extra’s te bieden?
4. Leerkrachten maken het verschil, ouders doen er evenzeer toe
o ‘Wat heeft de leerkracht/ouder nodig om de gewenste aanpak te bieden?’
o Belang van de rol van de leerkracht: leerkracht levert cruciale bijdrage aan een
positieve ontwikkeling van leerlingen + grote expertise in hoe ze kinderen best zaken
aanleren
o Ouders hebben invloed op het schoolsucces van hun kinderen ouders die je
stimuleren zorgen voor een groot schoolsucces
, o Belang van ondersteuningsbehoeften van leerkrachten en ouders
Ondersteuningsbehoefte ouder/leerkracht: Wat hebben
ouders/leerkrachten nodig om tegemoet te komen aan de onderwijs – en
opvoedingsbehoeften van hun kind/leerling?
5. Positieve aspecten v leerlingen, leerkrachten en ouders zijn v groot belang
o ‘Aandacht voor positieve aspecten vormt de motor tot verandering’
o Positieve aspecten benutten:
Positieve aspecten en talenten van kinderen, leerkracht, school en ouders
bieden perspectieven
Positieve aspecten inzetten om het leren en welbevinden te bevorderen
Wat werkt wel, wat gaat goed? Waar zitten kansen, krachten?
Uitzonderingen? Successen?
6. De betrokkenen werken constructief samen
o ‘We praten vooral mét elkaar en zo weinig mogelijk óver elkaar of tégen elkaar’
o Constructief samenwerken:
Samenwerking tssn kind, ouders, leerkrachten en school is noodzakelijk:
Ouders zijn ervaringsdeskundigen (wie kent kind beter dan ouder?)
Leerkrachten zijn onderwijsprofessionals
Leerlingen zijn mederegisseur van hun eigen leerproces.
7. De werkwijze is systematisch en transparant
o ‘We zeggen wat we doen en we doen wat we zeggen’
o Systematisch en transparant:
Ouders, leerlingen en leerkrachten weten wat er gebeurt en waarom. Ze
worden nauw betrokken.
We maken heldere afspraken over wie doet wat, waarom, waar, hoe en
wanneer.
De systematiek van onze werkwijze bewaken we met formulieren en
checklists. Ze zijn nooit een doel op zich maar wel hulpmiddelen; leidraad en
geheugensteuntje.
Handelingsgerichte Diagnostiek (HGD)
(Hangt nauw samen met HGW)
Wil af van een te strakke labels
Voor leerlingen die extra begeleiding nodig hebben
Gezamenlijke aanpak voor alle CLB’s in Vlaanderen
werken in onderwijscontext
Wat is handelingsgericht werken (HGW)?
Een geheel aan inzichten en handelingswijzen voor goed onderwijs
“HGW beoogt de kwaliteit van het onderwijs en van de begeleiding van alle leerlingen te
verbeteren. Het concretiseert kwaliteitsvol onderwijs en doeltreffende leerlingenbegeleiding,
zodat een school of CLB-team effectief kan omgaan met verschillen tussen leerlingen”
Zeven uitgangspunten
Vormen de essentie van HGW
Aftoetsen v handelingsgerichtheid v diagnostiek en begeleiding
Uitgangspunten hangen onderling sterk samen
streef ALLE uitgangspunten na
1. HGW is doelgericht
o ‘Zonder doelen geen koers en geen waardevolle feedback’
o Doelgericht werken= moeten weten waar we naartoe gaan – haalbare doelen voor
iedereen
o Haalbare doelen voor iedereen:
We werken steeds doelgericht: waar willen we naartoe en wat hebben we
daarvoor nodig?
Doelen zijn de eerste stap bij het formuleren van onderwijsbehoeften zowel
voor de ganse klas, als voor subgroepjes als voor het de individuele aanpak
van leerlingen.
Bovendien gebruiken we ze om onze aanpak regelmatig te evalueren.
2. HGW gaat over wisselwerking en afstemming
o ‘Verandert de leerkracht of ouder, dan verandert de leerling… en omgekeerd’
o Werken vanuit transactioneel kader:
Kinderen ontwikkelen zich steeds in transactie met hun omgeving. Vanuit de
context is er steeds sprake van wederzijdse beïnvloeding
Deze wederzijdse beïnvloeding vraagt om afstemming tussen leerling,
leerkracht en medeleerlingen
Wat heeft deze leerling, in deze klas met deze leerkracht nodig?
, o Illustratie volgens ecologisch model v Bronfenbrenner (NIET KENNEN/TEKENEN):
alles is continu in wisselwerking tussen personen en systemen en hierin is er
steeds een wisselwerking wat erom vraagt dat we ons gaan afstemmen in een
bepaalde context op een bepaald moment
3. Onderwijs -en opvoedingsbehoeften staan centraal
o “Van ‘wat een leerling heeft of is’ naar ‘wat een leerling nodig heeft om…’”
o Onderwijs – en opvoedingsbehoefte: wat heeft deze leerling, van deze ouders, in
deze klas, bij deze leerkracht op deze school nodig (aanpak) om een doel te
bereiken?
o Wat is het wenselijk aanbod?
o Wat wordt al geboden door de betrokkenen (leerkracht/ouder/andere), wat nog
niet? En is het voor de betrokkenen haalbaar om die extra’s te bieden?
4. Leerkrachten maken het verschil, ouders doen er evenzeer toe
o ‘Wat heeft de leerkracht/ouder nodig om de gewenste aanpak te bieden?’
o Belang van de rol van de leerkracht: leerkracht levert cruciale bijdrage aan een
positieve ontwikkeling van leerlingen + grote expertise in hoe ze kinderen best zaken
aanleren
o Ouders hebben invloed op het schoolsucces van hun kinderen ouders die je
stimuleren zorgen voor een groot schoolsucces
, o Belang van ondersteuningsbehoeften van leerkrachten en ouders
Ondersteuningsbehoefte ouder/leerkracht: Wat hebben
ouders/leerkrachten nodig om tegemoet te komen aan de onderwijs – en
opvoedingsbehoeften van hun kind/leerling?
5. Positieve aspecten v leerlingen, leerkrachten en ouders zijn v groot belang
o ‘Aandacht voor positieve aspecten vormt de motor tot verandering’
o Positieve aspecten benutten:
Positieve aspecten en talenten van kinderen, leerkracht, school en ouders
bieden perspectieven
Positieve aspecten inzetten om het leren en welbevinden te bevorderen
Wat werkt wel, wat gaat goed? Waar zitten kansen, krachten?
Uitzonderingen? Successen?
6. De betrokkenen werken constructief samen
o ‘We praten vooral mét elkaar en zo weinig mogelijk óver elkaar of tégen elkaar’
o Constructief samenwerken:
Samenwerking tssn kind, ouders, leerkrachten en school is noodzakelijk:
Ouders zijn ervaringsdeskundigen (wie kent kind beter dan ouder?)
Leerkrachten zijn onderwijsprofessionals
Leerlingen zijn mederegisseur van hun eigen leerproces.
7. De werkwijze is systematisch en transparant
o ‘We zeggen wat we doen en we doen wat we zeggen’
o Systematisch en transparant:
Ouders, leerlingen en leerkrachten weten wat er gebeurt en waarom. Ze
worden nauw betrokken.
We maken heldere afspraken over wie doet wat, waarom, waar, hoe en
wanneer.
De systematiek van onze werkwijze bewaken we met formulieren en
checklists. Ze zijn nooit een doel op zich maar wel hulpmiddelen; leidraad en
geheugensteuntje.
Handelingsgerichte Diagnostiek (HGD)
(Hangt nauw samen met HGW)
Wil af van een te strakke labels
Voor leerlingen die extra begeleiding nodig hebben
Gezamenlijke aanpak voor alle CLB’s in Vlaanderen
