1: De tijd van jagers en boeren (…. Tot 3000 v.C.)
KA: De levenswijze van jager-verzamelaars.
Deze periode wordt de prehistorie genoemd, omdat er nog geen schriftelijke bronnen
waren. We gebruiken dus ongeschreven bronnen (schilderingen, afdrukken, resten, etc.)
Deze worden bestudeerd door de archeologie.
We weten dus veel minder van ze, men kent alleen Ötzi. Iemand die is ingevroren, 5300 jaar
geleden.
Hoe zijn mensen zoals hem ontstaan?
Ong. 6 miljoen jaar geleden ontstonden mensachting vanuit de apen. Hieruit volgden 2
miljoen jaar geleden mensensoorten; in groepen = een samenleving van jager-
verzamelaars.
- Ze aten vruchten, vlees en planten. (jagen & verzamelen)
- 400.000 jaar geleden gingen we vuur gebruiken alleen de moderne mens bleef
over (200.000) vanaf 50.000 v.C. verspreide deze zich. Anderen stierven uit.
DUS hoe leefden ze daar?
Groepen van ca. 10-25 personen. Ze trokken rond, als nomaden. Als er voldoende voedsel
was maakte men een kamp.
Mannen: Deden de jacht, verdediging Beiden: jagen op grote prooien.
en het strijden. (tot 9000)
Vanaf 30.000 maakten ze
Vanaf 50.000 gebruikte ze kunst. Denk hierbij aan
werktuigen (bijlen, speren) Ze beelden en grottekeningen. Zo
konden naaien voor kleding gingen ze werken met
en hutten. symbolen.
KA: Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
Dus, rond 9000 v.C. ontstond er landbouw in het Midden-Oosten. Ze gingen voedsel
verbouwen in een bepaald gebied, waarnaar in 8000 ook veeteelt ontstond.
Dit was een grotere verandering, de landbouwrevolutie. Want migranten gingen zich uit het
MO verspreiden en toen gingen ze ook in andere gebieden leven van hun eigen opbrengst.
, Hoe ontstond deze revolutie?
- Het klimaat veranderde, hierdoor groeide vruchten en granen goed.
- Planten werden door dit milieu ook beter aangepast aan mensen en consumptie =
domesticatie.
- Hetzelfde gold voor dieren, die konden getemd & gefokt worden.
- Sommige dieren verdwenen, omdat er teveel op werd gejaagd.
Het was niet langer een aanvullend middel op jagen meer, ze leverde meer vlees en
goederen. Bovendien bewerkte ze land met bv. ploegen en deze grond kon worden
bebouwd.
Er ontstond een landbouwsamenleving. Ze kregen een sedentaire leefwijze. = Ze gingen
op een vaste plek wonen met grotere groepen.
Ze waren autarkisch/zelfvoorzienend en deden aan nijverheid. Producten en
bezittingen werden dus belangrijk. > Er ontstonden sociale ongelijkheden: sommige
hadden macht en aanzien. Andere werden gebruikt als slaaf.
Men geloofde in natuurgodsdiensten en daarom hadden ze rituelen of offerden ze dingen.
Ook aan de doden, zodat deze geluk zouden brengen.
KA: Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
Steden ontstonden toen dorpen groter werden en volken rondom 3000 v.C. samen dorpen
in een leefgebied dat van het platteland was gescheiden gingen bouwen = een stad.
Hoe zag een landbouw stedelijke samenleving eruit?
Er werd meer voedsel geproduceerd rondom rivieren, anderen werden hiervan gevoed. Om
de rivier bouwen ze ook dammen; dit werd georganiseerd door hogere mensen = elite.
Mensen gingen zich ook specialiseren in ambachten. En handel met nijverheidsproducten
werd belangrijk. Hiervoor ontstonden markten.
DUS wat voor ontwikkelingen waren er?
POLITIEK CULTUUR
Uit de elite kwam een vorst. De Beschavingen waren mensen met
rest waren onderdanen. Hij was hoogontwikkelde cultuur. Ze
ook priester en dus had hij gezag. hadden technieken en een
polytheïstische godsdienst.
Boeren en slaven (onder in de
hiërarchie/rangorde) betaalde
belastin. > Dit was in een
Deze Soemeriërs vonden het
stadstaat (stad + omliggend land)
schrift uit!! Rond 3000 v.C.
In Egypte ontstond een staat =
regering.
, 2: de tijd van de Grieken en romeinen (3000 v.C. tot
500 n.C.)
KA: De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over
burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.
De oudheid was begonnen toen het schrift werd uitgevonden. Dit noemen we ook wel de
tijd van Grieken en Romeinen.
De eerste hier in Europa was de Minoïsche beschaving, die van een Griekse God uit
verhalen kwam. Daarna kwam ook de Myceense beschaving, die waren meer van het
Griekse vasteland en de eilanden. Er waren veel oorlogen.
In 1200 v.C. gingen zij ten onder en in 800 v.C. ontstond er een nieuwe beschaving. Door
overbevolking gingen ze koloniën stichten. (Marseille, Istanbul etc.) Door deze kolonisatie
groeide de welvaart, handel en nijverheid enorm.
Hoe zit het met de Griekse cultuur?
Ze hadden ondanks aparte staten dezelfde cultuur. (Goden, taal, verhalen.) Deze kwam tot
bloei in 500 v.C. Ze worden klassiek = dat het nagedaan wordt, genoemd.
- Gebouwen hadden zuilen, reliëf, houten daken, hoekig en waren overal toegankelijk.
- Beeldhouwwerk was gericht op anatomie en van goud, brons en ivoor. Ze wilden
perfectie.
EN het bestuur dan?
Begin: monarchie = erfelijke koning (alleenheerschappij)
Aristocratie = rijke families van edelen.
Later, bij economie ontwikkelde: Oligarchie = deskundigen, niet qua familie.
Tirannie = een persoon (ambachtslied, handelaar) met geweld aan de macht.
Democratie = volk regeert.
Ontstond toen de tirannie werd verslagen. Burgers mochten zelf stemmen (dus direct).
Maar alleen autochtone mannen.
Grieken gingen vanaf de 6e eeuw voor Christus op een rationele (met verstand) manier
denken. Dit deden filosofen zoals Pythagoras en Hippocrates. Ze gingen systematisch
onderzoek doen en de kennis die daardoor ontstaat heet wetenschap.
KA: De levenswijze van jager-verzamelaars.
Deze periode wordt de prehistorie genoemd, omdat er nog geen schriftelijke bronnen
waren. We gebruiken dus ongeschreven bronnen (schilderingen, afdrukken, resten, etc.)
Deze worden bestudeerd door de archeologie.
We weten dus veel minder van ze, men kent alleen Ötzi. Iemand die is ingevroren, 5300 jaar
geleden.
Hoe zijn mensen zoals hem ontstaan?
Ong. 6 miljoen jaar geleden ontstonden mensachting vanuit de apen. Hieruit volgden 2
miljoen jaar geleden mensensoorten; in groepen = een samenleving van jager-
verzamelaars.
- Ze aten vruchten, vlees en planten. (jagen & verzamelen)
- 400.000 jaar geleden gingen we vuur gebruiken alleen de moderne mens bleef
over (200.000) vanaf 50.000 v.C. verspreide deze zich. Anderen stierven uit.
DUS hoe leefden ze daar?
Groepen van ca. 10-25 personen. Ze trokken rond, als nomaden. Als er voldoende voedsel
was maakte men een kamp.
Mannen: Deden de jacht, verdediging Beiden: jagen op grote prooien.
en het strijden. (tot 9000)
Vanaf 30.000 maakten ze
Vanaf 50.000 gebruikte ze kunst. Denk hierbij aan
werktuigen (bijlen, speren) Ze beelden en grottekeningen. Zo
konden naaien voor kleding gingen ze werken met
en hutten. symbolen.
KA: Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
Dus, rond 9000 v.C. ontstond er landbouw in het Midden-Oosten. Ze gingen voedsel
verbouwen in een bepaald gebied, waarnaar in 8000 ook veeteelt ontstond.
Dit was een grotere verandering, de landbouwrevolutie. Want migranten gingen zich uit het
MO verspreiden en toen gingen ze ook in andere gebieden leven van hun eigen opbrengst.
, Hoe ontstond deze revolutie?
- Het klimaat veranderde, hierdoor groeide vruchten en granen goed.
- Planten werden door dit milieu ook beter aangepast aan mensen en consumptie =
domesticatie.
- Hetzelfde gold voor dieren, die konden getemd & gefokt worden.
- Sommige dieren verdwenen, omdat er teveel op werd gejaagd.
Het was niet langer een aanvullend middel op jagen meer, ze leverde meer vlees en
goederen. Bovendien bewerkte ze land met bv. ploegen en deze grond kon worden
bebouwd.
Er ontstond een landbouwsamenleving. Ze kregen een sedentaire leefwijze. = Ze gingen
op een vaste plek wonen met grotere groepen.
Ze waren autarkisch/zelfvoorzienend en deden aan nijverheid. Producten en
bezittingen werden dus belangrijk. > Er ontstonden sociale ongelijkheden: sommige
hadden macht en aanzien. Andere werden gebruikt als slaaf.
Men geloofde in natuurgodsdiensten en daarom hadden ze rituelen of offerden ze dingen.
Ook aan de doden, zodat deze geluk zouden brengen.
KA: Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen
Steden ontstonden toen dorpen groter werden en volken rondom 3000 v.C. samen dorpen
in een leefgebied dat van het platteland was gescheiden gingen bouwen = een stad.
Hoe zag een landbouw stedelijke samenleving eruit?
Er werd meer voedsel geproduceerd rondom rivieren, anderen werden hiervan gevoed. Om
de rivier bouwen ze ook dammen; dit werd georganiseerd door hogere mensen = elite.
Mensen gingen zich ook specialiseren in ambachten. En handel met nijverheidsproducten
werd belangrijk. Hiervoor ontstonden markten.
DUS wat voor ontwikkelingen waren er?
POLITIEK CULTUUR
Uit de elite kwam een vorst. De Beschavingen waren mensen met
rest waren onderdanen. Hij was hoogontwikkelde cultuur. Ze
ook priester en dus had hij gezag. hadden technieken en een
polytheïstische godsdienst.
Boeren en slaven (onder in de
hiërarchie/rangorde) betaalde
belastin. > Dit was in een
Deze Soemeriërs vonden het
stadstaat (stad + omliggend land)
schrift uit!! Rond 3000 v.C.
In Egypte ontstond een staat =
regering.
, 2: de tijd van de Grieken en romeinen (3000 v.C. tot
500 n.C.)
KA: De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over
burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat.
De oudheid was begonnen toen het schrift werd uitgevonden. Dit noemen we ook wel de
tijd van Grieken en Romeinen.
De eerste hier in Europa was de Minoïsche beschaving, die van een Griekse God uit
verhalen kwam. Daarna kwam ook de Myceense beschaving, die waren meer van het
Griekse vasteland en de eilanden. Er waren veel oorlogen.
In 1200 v.C. gingen zij ten onder en in 800 v.C. ontstond er een nieuwe beschaving. Door
overbevolking gingen ze koloniën stichten. (Marseille, Istanbul etc.) Door deze kolonisatie
groeide de welvaart, handel en nijverheid enorm.
Hoe zit het met de Griekse cultuur?
Ze hadden ondanks aparte staten dezelfde cultuur. (Goden, taal, verhalen.) Deze kwam tot
bloei in 500 v.C. Ze worden klassiek = dat het nagedaan wordt, genoemd.
- Gebouwen hadden zuilen, reliëf, houten daken, hoekig en waren overal toegankelijk.
- Beeldhouwwerk was gericht op anatomie en van goud, brons en ivoor. Ze wilden
perfectie.
EN het bestuur dan?
Begin: monarchie = erfelijke koning (alleenheerschappij)
Aristocratie = rijke families van edelen.
Later, bij economie ontwikkelde: Oligarchie = deskundigen, niet qua familie.
Tirannie = een persoon (ambachtslied, handelaar) met geweld aan de macht.
Democratie = volk regeert.
Ontstond toen de tirannie werd verslagen. Burgers mochten zelf stemmen (dus direct).
Maar alleen autochtone mannen.
Grieken gingen vanaf de 6e eeuw voor Christus op een rationele (met verstand) manier
denken. Dit deden filosofen zoals Pythagoras en Hippocrates. Ze gingen systematisch
onderzoek doen en de kennis die daardoor ontstaat heet wetenschap.
