Joël Smit | 4V.in1
Informatica – F: Interactie – Usability (F1)
1. Wat is usability?: 1.1 Inleiding
Met alleen goede programmeercode heb je niet automatisch goed programma of goede
website Niet alleen als programmeur denken, maar ook als ontwerper Hoe je mensen
en computers beoordeelt, hangt af van hoe je kijkt: vanuit computer of vanuit mens:
Manier van kijken Mensen zijn Computers zijn
Computergericht Onduidelijk en onlogisch Precies en logisch
Snel afgeleid Nooit afgeleid
Emotioneel Zonder emoties
Mensgericht Creatief Gebonden aan strikte regels
Flexibel Niet flexibel
Vindingrijk Zonder voorstellingsvermogen
Bij maken van product is het de bedoeling om computers en mensen goed te laten
samenwerken Sterke kanten van computers en mensen slim combineren Iemand die
ICT-product maakt moet daarom goed weten wat computers en mensen wel en niet kunnen
en wat voor hen prettig is
Om product succesvol te maken moet je ook altijd eerst ontwerp maken In overleg met
opdrachtgever en toekomstige gebruikers Ook daarna contact met hen houden, bv. om
onderdelen van product te laten testen door gebruikers
1. Wat is usability?: 1.2 Verschil tussen usability en user experience
Termen design en usability horen bij elkaar
Design = Vormgeving
Usability = Gebruiksvriendelijkheid
Bij ontwerpen en ontwikkelen van (nieuw) systeem
houd je je bezig met zowel design als usability
Ervoor zorgen dat gebruiker zo effectief, efficiënt en
comfortabel mogelijk kan werken met systeem dat er
aantrekkelijk uitziet
User experience = Gebruikerservaring Wordt nog
wel eens verward met design of usability:
Design en usability: zo mooi en goed
mogelijke weg aanleggen (effectief, efficiënt,
comfortabel, mooi uiterlijk)
Gebruikerservaring is anders Ondanks dat
pad door gras niet comfortabel is, is het wel
zeer efficiënt
1
, Joël Smit | 4V.in1
1. Wat is usability?: 1.3 Onze hersenen
Onze hersenen kunnen automatisch belangrijke dingen selecteren
Bv. 3 lagen informatie, maar toch kun je alle lagen afzonderlijk
lezen
Werkt ongeveer net zoals afbeeldingen zoeken op internet. Als je
op ‘rode tas’ zoekt, filtert zoekmachine alle rode tassen van
plaatjes die die kan vinden
Ook dingen die onze hersenen niet goed kunnen Als 2 (ingewikkelde) vormen veel op
elkaar lijken, vinden we het moeilijk om het verschil te vinden Bv. zoek de verschillen
Sommige informatie kunnen we eenvoudig tot ons nemen en andere niet Vergeleken met
computer kunnen we sommige dingen heel snel, maar andere dingen juist heel langzaam
Als je ontwerp gaat maken voor ICT-product moet je met die dingen rekening houden
Heuristieken = Richtlijnen voor goed ontwerp Gebruik je dagelijks, het zijn de vuistregels,
ezelsbruggetjes en geheugensteuntjes die je vaak (onbewust) toepast Bv. inschatten
hoeveel tijd je nodig hebt om naar bushalte te lopen of redelijke prijs voor zak chips
Heuristieken geven algemene richtlijnen voor mogelijke oplossing Vormen dus geen kant-
en-klaar stappenplan
1. Wat is usability?: 1.4 Heuristieken voor een goed ontwerp
Er wordt al lang nagedacht over manier waarop je producten gebruikersvriendelijk kunt
maken Belangrijk voor alle soorten producten (zowel voor stoel als app)
Jaren 90: Begintijd van World Wide Web Sindsdien veel aandacht aan
gebruikersvriendelijk maken van websites en grafische userinterfaces (= GUI’s) in het
algemeen Belangrijke pionier is Deense informaticus Jakob Nielsen Heeft in jaren 90 10
richtlijnen opgesteld waar goed interfaceontwerp aan moet voldoen = Heuristieken van
Nielsen
Heuristieken zijn al wel ouder Nog steeds actueel omdat het algemene vuistregels zijn en
geen kant-en-klaar stappenplan voor producten
Nadeel: Heuristieken brengen geen nieuwe problemen in kaart Om ontwerp te
perfectioneren moet je onder gebruikers testen wat het beste werkt
Na Nielsen zijn er ook door anderen nog meer vuistregels voor het ontwerpen van GUI
gemaakt, oa:
1) Bied eenvoudige toegang
2) Geef controle
3) Bied veiligheid
4) Zorg voor aansluiting
Perfect product voor iedere gebruiker ontwerpen is onmogelijk Gebruikers hebben
verschillende achtergronden: sommigen zullen dingen sneller begrijpen en anderen niet
Sommige richtlijnen beïnvloeden elkaar Als je gebruiker veel controle geeft, leidt dit
misschien wel tot vermindering van functionaliteit
2
Informatica – F: Interactie – Usability (F1)
1. Wat is usability?: 1.1 Inleiding
Met alleen goede programmeercode heb je niet automatisch goed programma of goede
website Niet alleen als programmeur denken, maar ook als ontwerper Hoe je mensen
en computers beoordeelt, hangt af van hoe je kijkt: vanuit computer of vanuit mens:
Manier van kijken Mensen zijn Computers zijn
Computergericht Onduidelijk en onlogisch Precies en logisch
Snel afgeleid Nooit afgeleid
Emotioneel Zonder emoties
Mensgericht Creatief Gebonden aan strikte regels
Flexibel Niet flexibel
Vindingrijk Zonder voorstellingsvermogen
Bij maken van product is het de bedoeling om computers en mensen goed te laten
samenwerken Sterke kanten van computers en mensen slim combineren Iemand die
ICT-product maakt moet daarom goed weten wat computers en mensen wel en niet kunnen
en wat voor hen prettig is
Om product succesvol te maken moet je ook altijd eerst ontwerp maken In overleg met
opdrachtgever en toekomstige gebruikers Ook daarna contact met hen houden, bv. om
onderdelen van product te laten testen door gebruikers
1. Wat is usability?: 1.2 Verschil tussen usability en user experience
Termen design en usability horen bij elkaar
Design = Vormgeving
Usability = Gebruiksvriendelijkheid
Bij ontwerpen en ontwikkelen van (nieuw) systeem
houd je je bezig met zowel design als usability
Ervoor zorgen dat gebruiker zo effectief, efficiënt en
comfortabel mogelijk kan werken met systeem dat er
aantrekkelijk uitziet
User experience = Gebruikerservaring Wordt nog
wel eens verward met design of usability:
Design en usability: zo mooi en goed
mogelijke weg aanleggen (effectief, efficiënt,
comfortabel, mooi uiterlijk)
Gebruikerservaring is anders Ondanks dat
pad door gras niet comfortabel is, is het wel
zeer efficiënt
1
, Joël Smit | 4V.in1
1. Wat is usability?: 1.3 Onze hersenen
Onze hersenen kunnen automatisch belangrijke dingen selecteren
Bv. 3 lagen informatie, maar toch kun je alle lagen afzonderlijk
lezen
Werkt ongeveer net zoals afbeeldingen zoeken op internet. Als je
op ‘rode tas’ zoekt, filtert zoekmachine alle rode tassen van
plaatjes die die kan vinden
Ook dingen die onze hersenen niet goed kunnen Als 2 (ingewikkelde) vormen veel op
elkaar lijken, vinden we het moeilijk om het verschil te vinden Bv. zoek de verschillen
Sommige informatie kunnen we eenvoudig tot ons nemen en andere niet Vergeleken met
computer kunnen we sommige dingen heel snel, maar andere dingen juist heel langzaam
Als je ontwerp gaat maken voor ICT-product moet je met die dingen rekening houden
Heuristieken = Richtlijnen voor goed ontwerp Gebruik je dagelijks, het zijn de vuistregels,
ezelsbruggetjes en geheugensteuntjes die je vaak (onbewust) toepast Bv. inschatten
hoeveel tijd je nodig hebt om naar bushalte te lopen of redelijke prijs voor zak chips
Heuristieken geven algemene richtlijnen voor mogelijke oplossing Vormen dus geen kant-
en-klaar stappenplan
1. Wat is usability?: 1.4 Heuristieken voor een goed ontwerp
Er wordt al lang nagedacht over manier waarop je producten gebruikersvriendelijk kunt
maken Belangrijk voor alle soorten producten (zowel voor stoel als app)
Jaren 90: Begintijd van World Wide Web Sindsdien veel aandacht aan
gebruikersvriendelijk maken van websites en grafische userinterfaces (= GUI’s) in het
algemeen Belangrijke pionier is Deense informaticus Jakob Nielsen Heeft in jaren 90 10
richtlijnen opgesteld waar goed interfaceontwerp aan moet voldoen = Heuristieken van
Nielsen
Heuristieken zijn al wel ouder Nog steeds actueel omdat het algemene vuistregels zijn en
geen kant-en-klaar stappenplan voor producten
Nadeel: Heuristieken brengen geen nieuwe problemen in kaart Om ontwerp te
perfectioneren moet je onder gebruikers testen wat het beste werkt
Na Nielsen zijn er ook door anderen nog meer vuistregels voor het ontwerpen van GUI
gemaakt, oa:
1) Bied eenvoudige toegang
2) Geef controle
3) Bied veiligheid
4) Zorg voor aansluiting
Perfect product voor iedere gebruiker ontwerpen is onmogelijk Gebruikers hebben
verschillende achtergronden: sommigen zullen dingen sneller begrijpen en anderen niet
Sommige richtlijnen beïnvloeden elkaar Als je gebruiker veel controle geeft, leidt dit
misschien wel tot vermindering van functionaliteit
2
