Samenvatting Begrippen Ontwikkelingspsychologie Deeltentamen 1

Begrippen OWP Deeltentamen 1
Hoofdstuk 1
 Ontwikkelingspsychologie: men probeert veranderingen in de manier
waarop mensen denken en zich gedragen te identificeren en te beschrijven
 Nature versus nurture debat: wordt de psychologische ontwikkeling
aangestuurd door natuurlijke krachten (genen) of de omgeving? Twee
posities binnen dit debat:
o Nativism: het idee dat de ontwikkeling voornamelijk wordt bepaald
door erfelijke factoren
o Empiricism: het idee dat de ontwikkeling voornamelijk wordt
bepaald door omgevingsfactoren
 Continuous development: een patroon in de ontwikkeling waarbij
vaardigheden op een geleidelijke manier veranderen
 Discontinuous development: een patroon in de ontwikkeling waarbij
veranderingen plotseling gebeuren, resulterend in kwalitatief verschillende
stadia (periodes) van ontwikkeling
 Kritische periode: een leeftijdscategorie waarbinnen bepaalde ervaringen
nodig zijn om de ontwikkeling op een ‘normale’ manier te laten verlopen
 Sensitieve periode: een leeftijdscategorie waarbinnen specifieke
ervaringen optimaal zijn voor de ontwikkeling om op een bepaalde manier
te verlopen
 Domein-algemene ontwikkeling: ontwikkelingen hebben invloed op veel
verschillende vaardigheden
 Domein-specifieke ontwikkeling: ontwikkeling van verschillende
vaardigheden gebeurt onafhankelijk van elkaar en heeft weinig invloed op
de vaardigheden in andere domeinen
 Levels of explanation: verschillende niveaus waarop ontwikkeling kan
worden beschreven, deze levels sluiten elkaar niet uit
 +Het perspectief van individuele kenmerken en contextuele invloeden:
ontwikkeling van een individu is een interactie tussen genen en omgeving
 +Cultureel perspectief: verschillende ervaringen kunnen van invloed zijn
op de ontwikkeling. Het vergelijken van de ontwikkeling van mensen in
verschillende culturen laat zien hoe ontwikkeling kan variëren. Het geeft
ook inzicht in de rol van de omgeving op de ontwikkeling van onze
psychische vaardigheden.
 +Biologisch perspectief: ontwikkeling en de interactie tussen genen en de
omgeving gebeurt op het niveau van neuronen en hersenactiviteit. Er zijn
bepaalde manieren waarop de hersenen en neuronen zich gedragen en
ontwikkelen. Dit heeft invloed op de ontwikkeling van ons gedrag, onze
sociale relaties en onze cognitieve vaardigheden
 Ecologisch perspectief (Bronfenbrenner): perspectief dat benadrukt hoe
belangrijk het is om niet alleen de relaties tussen organismen en de
verschillende milieusystemen te begrijpen, maar ook de relaties tussen
dergelijke systemen onderling.
o Microsysteem: de omgeving waarin het kind leeft en contact heeft
met de mensen en instituten die het dichtst bij staan.
o Mesosyteem: de onderlinge relaties van de componenten binnen het
microsysteem

, o Exosysteem: samengesteld uit omgevingen die van invloed zijn op
de ontwikkeling van een kind, maar waarbij het kind grotendeels
indirect contact heeft (werk van de vader)
o Macrosysteem: representeert de ideologische en institutionele
patronen van een bepaalde cultuur of subcultuur
o Chronosysteem: tijd
 Levensperiode perspectief: gaat er van uit dat de ontwikkeling een proces
is dat over het gehele leven doorloopt.
 Age cohort effect: het effect van historische factoren op ontwikkeling
 Age cohort: een groep van individuen die in hetzelfde jaar of tijdens
dezelfde algemene historische periode zijn geboren. Hun historische
ervaringen komen overeen.

Hoofstuk 2
 Behaviorisme: Benadrukt de rol van leren in het gedrag van mensen en
probeert het menselijke gedrag in zulke termen te beschrijven.
Behavioristen vinden dat veranderingen in gedrag veroorzaakt worden
door ervaring en dat deze veranderingen in gedrag geleidelijk en
doorlopend plaatsvonden.
 Klassieke conditionering: een manier van leren waarbij twee stimuli
herhaaldelijk samen voorkomen totdat individuen op een onbekende
stimulus hetzelfde reageren als op de bekende stimulus (Pavlov)
 Operante conditionering: een manier van leren waarbij nieuw gedrag wordt
aangeleerd in reactie op een specifieke stimulus (Thorndike & Skinner)
 Maturationele benadering: beargumenteerd dat de manier waarop de
vaardigheden van kinderen zich ontwikkelen voor een groot gedeelte
afhangt van de genen (Darwin)
o Biological timetables: ontwikkeling van vaardigheden gebeurt in een
bepaalde volgorde, deze timetables staan vast in de genen van onze
soort
 Psychodynamische/psychoanalystische theorie: ontwikkeling gaat in
discrete stadia en wordt voornamelijk bepaald door biologische
aandrijvingen, die zich vormen door in contact te komen met de omgeving.
Het wordt ook bepaald door de interactie tussen de drie componenten van
persoonlijkheid:
o Id: the person’s instinctual drives
o Ego: the rational, controlling component of the personality, which
tries to satisfy needs through appropriate, socially acceptable
behaviors
o Superego: the personality component that is the repository
(opslagplaats) of the child’s internalization of parental or societal
values, morals and roles
 +Ontwikkeling van de persoonlijkheid verloopt volgens Freud in vijf fases:
o Orale fase: focus ligt op aangename activiteiten, zoals eten
o Anale fase: leert om het bevredigen van behoeften uit te stellen.
Leert hoe het toilet te gebruiken.
o Fallische fase: wordt nieuwsgierig naar de anatomie van het
geslacht en naar seksualiteit.