COST ACCOUNTING
Hoofdstuk 2: Kostenbegrippen en kostprijscomponenten
1. Kosten en kostprijs
Kosten verwijzen naar de mielen die doelmatig werden of worden ingezet in een
onderneming. De kostprijs van een kostenobject is het geheel van kosten dat hiervoor wordt
gemaakt.
Belangrijke elementen; middelen (stof, directe arbeid, machines, gebouwen, garen),
middelen werden ingezet of zullen ingezet worden, kostenobject (bv productie van een
meubel, dienstverlening door een bank, verzorging van een patiënt in het ziekenhuis,…)
Kostenverzameling heeft echter betrekking op de doelmatig ingezette middelen (de inzet
vaan middelen op bijvoorbeeld een plotselinge breuk in een machine te herstellen kunnen
doorgaans moeilijk als kostenelement beschouwd worden).
De sommatie van de waarde van aal die doelmatige ingezette middelen bepaalt de
kostprijs van de kostenobjecten. Er bestaaan verschillende systemen om een kostprijs. Te
berekenen.
Alle kostprijssystemen hebben twee gemeenschappelijke kenmerken:
1. Verzameling van de kostengegevens
2. Toerekenen en toewijzen van de kosten ana de verschillende kostenobjecten.
2. Kostenindeling
- Kosten van grondstoffen (materialen) en hulpstoffen (hulpmaterialen)
- Kosten vna diensten en diverse goederen
- Arbeidskosten
- Afschrijvingskosten
- Verkoopkosten
- Distributiekosten
- Administratiekosten
2.1 Directe en indirecte kosten
Directe Directe kosten zijn kosten die rechtstreeks betrekking hebben op de
kosten kostenobjecten. Er bestaat een direct oorzakelijk verband tussen de hoogte
van de betrokken kostenen het kostenobject (een product).
Indirecte Indirecte kosten zijnkosten die we niet rechtstreeks kunnen toewijzen aan het
kosten kostenobject.
Bijvoorbeeld als een machine wordt gebruikt voor de productie van 2
verschillende producten betekent dit dat de afschrijvingskosten van deze
machines niet direct kunnen toegewezen worden aan beide kostenobjecten.
(ook admin. kosten, energiekosten, diverse kosten, ind. a rbeid, huur..)
, COST ACCOUNTING
2.2 Vaste en variabele kosten
Het gedrag van de kosten tegenover het kostenobject bepaalt het onderscheid tussen vaste
en variabele kosten.
A. VASTE KOSTEN
Vaste kosten zijn kosten die in totaliteit niet veranderenbinnen bepaalde
activiteitsgrenzen. Stijgt of daalt de productie binnen deze grenzen, dan veranderen
deze kosten niet. Als de onderneming niets produceert, blijven de vaste kosten
bestaan.
Vaste kosten worden ook wel structuur- of capaciteitskosten genoemd. De
uitbreiding van de capaciteit van een onderneming veroorzaakt een toename van
vaste kosten. Bv. aankoop nieuwe machine vermeerderen de totale vaste kosten met
de afschrijvingskosten van bijkomende machine.
Merk op: op langere termijn zijn ook vaste kosten variabel! Bv. huurprijzen die
vastgelegd zijn op langere termijn kunnen herzienbaar zijn.
Vaste kosten veranderen in totaliteit binnen
een bepaald productieniveau niet. De
ondernemingsleiding beschikt dus over
weinig speelruimte in het beslissingsproces.
De moeilijke beïnvloedbaarheid van vaste
kosten op korte termijn is een belangrijke
handicap in het nemen van
ondernemingsbeslissingen.
De vaste kosten, uitgedrukt per eenheid
product, variëren dus bij een gewijzigde
productie.
, COST ACCOUNTING
Het bepalen van de afschrijvingskosten is afhankelijk van diverse factoren:
1. Eerste factor: het vastleggen van de levensduur van het af te schrijven actief (hoe
meer ee bepaald actief wordt gebruikt, hoe sneller de kans op veroudering).
2. Tweede factor: het afschrijvingsritme (lineair of degressief)
3. Derde factor: de afschrijvingsbasis (aanschaffingswaarde als basis of de
vervangingswaarde als basis).
4. De vierde factor: inschatting van de restwaarde of de vermoedelijke
realisatiewaarde op het einde van de levensduur.
De afschrijvingskeuzes hebben een impact op de kostprijs van de producten.
B. VARIABELE KOSTEN
Variabele kosten variëren in totaliteit met de activiteiten: een stijging (dalingn) van
de productie verhoogt (vermindert) de totale variabele kosten.
Deze figuur leert ons dat als de
onderneming niets produceert de totale
variabele kosten nihil zijn.
Aangezien hier een lineair verband wordt
verondersteld tussen de totale variabele
kosten en het productievolume evolueren
de variabele kosten per eenheid product
constant.
, COST ACCOUNTING
Het onderscheid tussen vaste
en variabele kosten is niet
altijd even duidelijk.
Denk bv aan een machine,
afschrijvingskosten en
onderhoudskosten kunnen
beschouwd worden als vaste
kosten, terwijl het
energieverbruik dat niet is. We
spreken hier dus van semi
variabele kosten
We stelden vast dat de vaste
kosten niet variëren binnen
een bepaalde grens. Zodra de
grens is overschreden, is het
best mogelijk dat extra
middelen moeten worden
ingezet waardoor de totale
vaste kosten toenemen.
Bijvoorbeeld: voor productie 0A
moet maar één
verantwoordelijke worden
ingeschakeld. De
arbeidsdkosten hieraan
verbonden zijn vaste kosten.
Voor het volume AB moeten 2
verantwoordelijken worden
ingeschakeld wat een
verhoging van de vaste kosten
veroorzaakt.
Directe en indirecte kosten kunnen zich verschillend gedragen zoals blijkt uit de volgende
tabel:
Vaste kosten Variabele kosten
Directe kosten Afschrijvingskosten van een Directe materiaalkosten
machine die maar één product Directe arbeidskosten
vervaardigt
Indirecte kosten Afshcrijvingskosten van een Energieverbruik van een machine
machine die verschillende die meerdere producten
producten bewerkt vervaardigt
Hoofdstuk 2: Kostenbegrippen en kostprijscomponenten
1. Kosten en kostprijs
Kosten verwijzen naar de mielen die doelmatig werden of worden ingezet in een
onderneming. De kostprijs van een kostenobject is het geheel van kosten dat hiervoor wordt
gemaakt.
Belangrijke elementen; middelen (stof, directe arbeid, machines, gebouwen, garen),
middelen werden ingezet of zullen ingezet worden, kostenobject (bv productie van een
meubel, dienstverlening door een bank, verzorging van een patiënt in het ziekenhuis,…)
Kostenverzameling heeft echter betrekking op de doelmatig ingezette middelen (de inzet
vaan middelen op bijvoorbeeld een plotselinge breuk in een machine te herstellen kunnen
doorgaans moeilijk als kostenelement beschouwd worden).
De sommatie van de waarde van aal die doelmatige ingezette middelen bepaalt de
kostprijs van de kostenobjecten. Er bestaaan verschillende systemen om een kostprijs. Te
berekenen.
Alle kostprijssystemen hebben twee gemeenschappelijke kenmerken:
1. Verzameling van de kostengegevens
2. Toerekenen en toewijzen van de kosten ana de verschillende kostenobjecten.
2. Kostenindeling
- Kosten van grondstoffen (materialen) en hulpstoffen (hulpmaterialen)
- Kosten vna diensten en diverse goederen
- Arbeidskosten
- Afschrijvingskosten
- Verkoopkosten
- Distributiekosten
- Administratiekosten
2.1 Directe en indirecte kosten
Directe Directe kosten zijn kosten die rechtstreeks betrekking hebben op de
kosten kostenobjecten. Er bestaat een direct oorzakelijk verband tussen de hoogte
van de betrokken kostenen het kostenobject (een product).
Indirecte Indirecte kosten zijnkosten die we niet rechtstreeks kunnen toewijzen aan het
kosten kostenobject.
Bijvoorbeeld als een machine wordt gebruikt voor de productie van 2
verschillende producten betekent dit dat de afschrijvingskosten van deze
machines niet direct kunnen toegewezen worden aan beide kostenobjecten.
(ook admin. kosten, energiekosten, diverse kosten, ind. a rbeid, huur..)
, COST ACCOUNTING
2.2 Vaste en variabele kosten
Het gedrag van de kosten tegenover het kostenobject bepaalt het onderscheid tussen vaste
en variabele kosten.
A. VASTE KOSTEN
Vaste kosten zijn kosten die in totaliteit niet veranderenbinnen bepaalde
activiteitsgrenzen. Stijgt of daalt de productie binnen deze grenzen, dan veranderen
deze kosten niet. Als de onderneming niets produceert, blijven de vaste kosten
bestaan.
Vaste kosten worden ook wel structuur- of capaciteitskosten genoemd. De
uitbreiding van de capaciteit van een onderneming veroorzaakt een toename van
vaste kosten. Bv. aankoop nieuwe machine vermeerderen de totale vaste kosten met
de afschrijvingskosten van bijkomende machine.
Merk op: op langere termijn zijn ook vaste kosten variabel! Bv. huurprijzen die
vastgelegd zijn op langere termijn kunnen herzienbaar zijn.
Vaste kosten veranderen in totaliteit binnen
een bepaald productieniveau niet. De
ondernemingsleiding beschikt dus over
weinig speelruimte in het beslissingsproces.
De moeilijke beïnvloedbaarheid van vaste
kosten op korte termijn is een belangrijke
handicap in het nemen van
ondernemingsbeslissingen.
De vaste kosten, uitgedrukt per eenheid
product, variëren dus bij een gewijzigde
productie.
, COST ACCOUNTING
Het bepalen van de afschrijvingskosten is afhankelijk van diverse factoren:
1. Eerste factor: het vastleggen van de levensduur van het af te schrijven actief (hoe
meer ee bepaald actief wordt gebruikt, hoe sneller de kans op veroudering).
2. Tweede factor: het afschrijvingsritme (lineair of degressief)
3. Derde factor: de afschrijvingsbasis (aanschaffingswaarde als basis of de
vervangingswaarde als basis).
4. De vierde factor: inschatting van de restwaarde of de vermoedelijke
realisatiewaarde op het einde van de levensduur.
De afschrijvingskeuzes hebben een impact op de kostprijs van de producten.
B. VARIABELE KOSTEN
Variabele kosten variëren in totaliteit met de activiteiten: een stijging (dalingn) van
de productie verhoogt (vermindert) de totale variabele kosten.
Deze figuur leert ons dat als de
onderneming niets produceert de totale
variabele kosten nihil zijn.
Aangezien hier een lineair verband wordt
verondersteld tussen de totale variabele
kosten en het productievolume evolueren
de variabele kosten per eenheid product
constant.
, COST ACCOUNTING
Het onderscheid tussen vaste
en variabele kosten is niet
altijd even duidelijk.
Denk bv aan een machine,
afschrijvingskosten en
onderhoudskosten kunnen
beschouwd worden als vaste
kosten, terwijl het
energieverbruik dat niet is. We
spreken hier dus van semi
variabele kosten
We stelden vast dat de vaste
kosten niet variëren binnen
een bepaalde grens. Zodra de
grens is overschreden, is het
best mogelijk dat extra
middelen moeten worden
ingezet waardoor de totale
vaste kosten toenemen.
Bijvoorbeeld: voor productie 0A
moet maar één
verantwoordelijke worden
ingeschakeld. De
arbeidsdkosten hieraan
verbonden zijn vaste kosten.
Voor het volume AB moeten 2
verantwoordelijken worden
ingeschakeld wat een
verhoging van de vaste kosten
veroorzaakt.
Directe en indirecte kosten kunnen zich verschillend gedragen zoals blijkt uit de volgende
tabel:
Vaste kosten Variabele kosten
Directe kosten Afschrijvingskosten van een Directe materiaalkosten
machine die maar één product Directe arbeidskosten
vervaardigt
Indirecte kosten Afshcrijvingskosten van een Energieverbruik van een machine
machine die verschillende die meerdere producten
producten bewerkt vervaardigt
