Samenvatting 1.8 Werkgroepleren, fysiologie en radiologie Melissa de Geus Mondzorgkunde
1D
Werkgroepleren
Chemische plaquebeheersing
Werking van Chloorhexidine (CHX)
Chloorhexidine is het meest effectieve antimicrobiële middel dat kan
worden toegepast als aanvulling op mechanische plaqueverwijdering.
Werkzame stof = Guanidederivaten
Chloorhexidine zorgt ervoor dat bacteriën niet aan elkaar kunnen hechten
waardoor er geen plaque opgebouwd kan worden.
Effectiviteit chloorhexidine
- Blijft relatief lang achter in de mond
- Positief geladen hecht goed aan negatief geladen oppervlakken
zoals; mond, glazuur, dentine en mucosa
- Hecht aan bacteriën en beschadigt hierdoor de celwand waardoor
bacteriën niet meer kunnen handhaven
- Veroorzaakt coagulatie van het cytoplasma binnenin de cel doodt
bacterie
- Bij lage concentraties bacteriostatisch (bacteriegroei remmend)
- Bij hoge concentraties bactericide (bacteriedodend)
Grampositieve bacteriën zijn gevoeliger dan Gram-negatieve bacteriën.
Mutans streptokokken zijn relatief gevoelig. Lactobacillen zijn minder
gevoelig en overleven concentraties die bactericide zijn voor mutans
streptokokken. Streptococcus sanguis, die zich als eerste vestigt bij
plaquevorming, is weer minder gevoelig dan Lactobacillen.
Wanneer CHX-gebruik geïndiceerd is
- Na kaak chirurgische en parodontale chirurgie en na trauma als
normale mondhygiëne niet mogelijk is
- Bij acute necrotiserende gingivitis (ANG) of parodontitis wanneer
normale mondhygiëne niet mogelijk is
- Bestrijding wortelcariës Bij stralingspatiënten of als nazorg van
patiënten met veel recessies als gevolg van parodontale
behandeling
- Bij motorisch of verstandelijk gehandicapten chloorhexidine in de
vorm van een spray
- Als diagnosticum bij twijfels over de etiologie van aandoening in de
mondholte. Hierdoor kan worden vastgesteld of de aandoening een
microbiële oorzaak heeft
,Samenvatting 1.8 Werkgroepleren, fysiologie en radiologie Melissa de Geus Mondzorgkunde
1D
In welke verschijningsvormen kan CHX gebruikt worden en in welke
percentages is CHX hierin verwerkt
De concentratie van chloorhexidine in spoelvloeistoffen is 0,2% (corsodyl
met 7% alcohol).
Verschijningsvormen chloorhexidine
- Chloorhexidinespray 0,2%
- Chloorhexidinegel 1%
- Chloorhexidinemonddouche 0,02%
- Chloorhexidinemondspoeling
o Perio-aid intensive care 0,12% tijdelijke intensieve
mondverzorging
o Perio-aid active control 0,05% langdurig actieve
mondverzorging
- Chloorhexidinevernissen
o EC40 40% CHX
o Chlorzoin 10% CHX (niet in NL)
o Cervitec 1% CHX 1% thymol
Neveneffecten (bijwerkingen) van CHX
- Verkleuringen van tanden, laesies, slijmvlies, tong en vullingen
- Vieze smaak
- Verlies smaaksensatie
- Roodheid, zwelling, pijnlijke desquamatie van slijmvliezen, mogelijk
met branderig gevoel
- Zwelling van parotis (zelden)
Mondspoelmiddelen
Antibacteriële componenten in mondspoelmiddelen de werking daarvan
Alleen chloorhexidine bevattende mondspoelmiddelen zijn effectief
genoeg om te worden gebruikt wanneer een andere vorm van
mondhygiëne niet mogelijk is.
Het is beter om eerst te poetsen en hierna te spoelen met een
spoelmiddel. Dit om de nieuwvorming van plaque te remmen.
Verschillende antimicrobiële componenten:
- Antiseptica
o Inhiberen de plaquegroei door rechtstreeks bacteriën te doden
of hun groei te inhiberen
- Antibiotica
o Inhiberen de plaquegroei door de bacteriën te doden of hun
groei te inhiberen
,Samenvatting 1.8 Werkgroepleren, fysiologie en radiologie Melissa de Geus Mondzorgkunde
1D
- Enzymen
o Verstoren de matrix van de plaque
- Niet enzymatische detergentia
o Kunnen de structuur van de plaque veranderen en zodoende
minder pathogeen aanmaken
Fenolen
- Beschadigen de celwand van bacteriën en eiwitdenatruatie
(Listerine)
Guanidederivaten (CHX)
- Veroorzaakt lekkage en beschadiging van de celwand van bacteriën
is positief geladen en kan hechten aan negatieve oppervlakken.
Cetylpyridinium chloride (CPC)
- Hecht zich vast aan ziektekimen om ze vervolgens uit te schakelen.
Als Cetylpyridinium gecombineerd wordt met oliën zou deze
combinatie 12 uur lang moeten werken.
Werking van antiseptica (bis-biguaniden en fenolen) in mondspoelmiddel
Bisbiguaniden is een stof uit de groep guanidederivaten. De bekendste
hiervan is chloorhexidine.
CHX is positief geladen en kan zich hierdoor hechten aan de negatief
geladen:
- Pellicle
- Mucosa
- Glazuur
- Dentine
- Celwand van bacteriën
CHX verhoogt de permeabiliteit van de celwand en veroorzaakt lekkage
waardoor bacteriën niet langer in het interne milieu kunnen handhaven.
Voorbeelden van spoelmiddelen:
- Corsodyl
- Peridex
- Oral-B
- Chloorhexidine
Fenolverbindingen
Fenolverbindingen ontlenen hun werkzaamheid aan beschadigingen van
de celwand van bacteriën en eiwitdenatruatie. Verder zijn er aanwijzingen
dat fenolen een antiflogistische werking hebben, omdat ze de
prostaglandinesynthese kunnen remmen. Het bekendste en waarschijnlijk
, Samenvatting 1.8 Werkgroepleren, fysiologie en radiologie Melissa de Geus Mondzorgkunde
1D
het oudste middel met fenolen is Listerine, dat thymol, eucalyptol,
menthol en methylsalicyclaat bevat. Triclosan behoort ook tot de groep
van de fenolen en heeft een breed antimicrobieel spectrum. Om de
effectiviteit te verbeteren zijn er twee strategieën; toevoeging van
zinkcitraat, dat ook een antibacterieel effect heeft, en toevoeging van een
copolymeer (gantrez), waardoor de substantiviteit wordt verbeterd.
Adulte parodontitis
Klinische symptomen kenmerken van adulte parodontitis
Kenmerken adulte parodontitis:
- Patiënt is 36+
- Verdiepte pockets (>3mm)
- Felle rode kleur of nauwelijks rode kleur
- Nauwelijks zwelling tot uitgebreide zwelling
- Voorafgegaan door chronische gingivitis
- Afbraak alveolair bot
- Mobiliteit
- Bloeding na sonderen in pocket
- Pus (door accumulatie van PMN’s)
- Migratie (kipping of uitgroeien gebitelementen)
1D
Werkgroepleren
Chemische plaquebeheersing
Werking van Chloorhexidine (CHX)
Chloorhexidine is het meest effectieve antimicrobiële middel dat kan
worden toegepast als aanvulling op mechanische plaqueverwijdering.
Werkzame stof = Guanidederivaten
Chloorhexidine zorgt ervoor dat bacteriën niet aan elkaar kunnen hechten
waardoor er geen plaque opgebouwd kan worden.
Effectiviteit chloorhexidine
- Blijft relatief lang achter in de mond
- Positief geladen hecht goed aan negatief geladen oppervlakken
zoals; mond, glazuur, dentine en mucosa
- Hecht aan bacteriën en beschadigt hierdoor de celwand waardoor
bacteriën niet meer kunnen handhaven
- Veroorzaakt coagulatie van het cytoplasma binnenin de cel doodt
bacterie
- Bij lage concentraties bacteriostatisch (bacteriegroei remmend)
- Bij hoge concentraties bactericide (bacteriedodend)
Grampositieve bacteriën zijn gevoeliger dan Gram-negatieve bacteriën.
Mutans streptokokken zijn relatief gevoelig. Lactobacillen zijn minder
gevoelig en overleven concentraties die bactericide zijn voor mutans
streptokokken. Streptococcus sanguis, die zich als eerste vestigt bij
plaquevorming, is weer minder gevoelig dan Lactobacillen.
Wanneer CHX-gebruik geïndiceerd is
- Na kaak chirurgische en parodontale chirurgie en na trauma als
normale mondhygiëne niet mogelijk is
- Bij acute necrotiserende gingivitis (ANG) of parodontitis wanneer
normale mondhygiëne niet mogelijk is
- Bestrijding wortelcariës Bij stralingspatiënten of als nazorg van
patiënten met veel recessies als gevolg van parodontale
behandeling
- Bij motorisch of verstandelijk gehandicapten chloorhexidine in de
vorm van een spray
- Als diagnosticum bij twijfels over de etiologie van aandoening in de
mondholte. Hierdoor kan worden vastgesteld of de aandoening een
microbiële oorzaak heeft
,Samenvatting 1.8 Werkgroepleren, fysiologie en radiologie Melissa de Geus Mondzorgkunde
1D
In welke verschijningsvormen kan CHX gebruikt worden en in welke
percentages is CHX hierin verwerkt
De concentratie van chloorhexidine in spoelvloeistoffen is 0,2% (corsodyl
met 7% alcohol).
Verschijningsvormen chloorhexidine
- Chloorhexidinespray 0,2%
- Chloorhexidinegel 1%
- Chloorhexidinemonddouche 0,02%
- Chloorhexidinemondspoeling
o Perio-aid intensive care 0,12% tijdelijke intensieve
mondverzorging
o Perio-aid active control 0,05% langdurig actieve
mondverzorging
- Chloorhexidinevernissen
o EC40 40% CHX
o Chlorzoin 10% CHX (niet in NL)
o Cervitec 1% CHX 1% thymol
Neveneffecten (bijwerkingen) van CHX
- Verkleuringen van tanden, laesies, slijmvlies, tong en vullingen
- Vieze smaak
- Verlies smaaksensatie
- Roodheid, zwelling, pijnlijke desquamatie van slijmvliezen, mogelijk
met branderig gevoel
- Zwelling van parotis (zelden)
Mondspoelmiddelen
Antibacteriële componenten in mondspoelmiddelen de werking daarvan
Alleen chloorhexidine bevattende mondspoelmiddelen zijn effectief
genoeg om te worden gebruikt wanneer een andere vorm van
mondhygiëne niet mogelijk is.
Het is beter om eerst te poetsen en hierna te spoelen met een
spoelmiddel. Dit om de nieuwvorming van plaque te remmen.
Verschillende antimicrobiële componenten:
- Antiseptica
o Inhiberen de plaquegroei door rechtstreeks bacteriën te doden
of hun groei te inhiberen
- Antibiotica
o Inhiberen de plaquegroei door de bacteriën te doden of hun
groei te inhiberen
,Samenvatting 1.8 Werkgroepleren, fysiologie en radiologie Melissa de Geus Mondzorgkunde
1D
- Enzymen
o Verstoren de matrix van de plaque
- Niet enzymatische detergentia
o Kunnen de structuur van de plaque veranderen en zodoende
minder pathogeen aanmaken
Fenolen
- Beschadigen de celwand van bacteriën en eiwitdenatruatie
(Listerine)
Guanidederivaten (CHX)
- Veroorzaakt lekkage en beschadiging van de celwand van bacteriën
is positief geladen en kan hechten aan negatieve oppervlakken.
Cetylpyridinium chloride (CPC)
- Hecht zich vast aan ziektekimen om ze vervolgens uit te schakelen.
Als Cetylpyridinium gecombineerd wordt met oliën zou deze
combinatie 12 uur lang moeten werken.
Werking van antiseptica (bis-biguaniden en fenolen) in mondspoelmiddel
Bisbiguaniden is een stof uit de groep guanidederivaten. De bekendste
hiervan is chloorhexidine.
CHX is positief geladen en kan zich hierdoor hechten aan de negatief
geladen:
- Pellicle
- Mucosa
- Glazuur
- Dentine
- Celwand van bacteriën
CHX verhoogt de permeabiliteit van de celwand en veroorzaakt lekkage
waardoor bacteriën niet langer in het interne milieu kunnen handhaven.
Voorbeelden van spoelmiddelen:
- Corsodyl
- Peridex
- Oral-B
- Chloorhexidine
Fenolverbindingen
Fenolverbindingen ontlenen hun werkzaamheid aan beschadigingen van
de celwand van bacteriën en eiwitdenatruatie. Verder zijn er aanwijzingen
dat fenolen een antiflogistische werking hebben, omdat ze de
prostaglandinesynthese kunnen remmen. Het bekendste en waarschijnlijk
, Samenvatting 1.8 Werkgroepleren, fysiologie en radiologie Melissa de Geus Mondzorgkunde
1D
het oudste middel met fenolen is Listerine, dat thymol, eucalyptol,
menthol en methylsalicyclaat bevat. Triclosan behoort ook tot de groep
van de fenolen en heeft een breed antimicrobieel spectrum. Om de
effectiviteit te verbeteren zijn er twee strategieën; toevoeging van
zinkcitraat, dat ook een antibacterieel effect heeft, en toevoeging van een
copolymeer (gantrez), waardoor de substantiviteit wordt verbeterd.
Adulte parodontitis
Klinische symptomen kenmerken van adulte parodontitis
Kenmerken adulte parodontitis:
- Patiënt is 36+
- Verdiepte pockets (>3mm)
- Felle rode kleur of nauwelijks rode kleur
- Nauwelijks zwelling tot uitgebreide zwelling
- Voorafgegaan door chronische gingivitis
- Afbraak alveolair bot
- Mobiliteit
- Bloeding na sonderen in pocket
- Pus (door accumulatie van PMN’s)
- Migratie (kipping of uitgroeien gebitelementen)
