Studie van het sociaal werk
1. Inleiding
Sociaal werk jaren 50:
Door vrouwen voor vrouwen - enkel vrouwen konden deze studie aangaan en hielpen enkel
vrouwelijke cliënten.
Diploma sociaal werker werd afgegeven door ministerie justitie. - vanuit het disciplineren
van burgers in de samenleving.
De eerste sociaal assistente werd ingezet om tussen te komen daar waar het fout liep. - De
kinderbeschermingswet.
1952:
Diploma werd afgeleverd door ministerie van onderwijs.
De officiële beroepstitel sinds 1945:
Maatschappelijk assistent – Vanuit het frans Assistent social, In het engels social worker.
Beschermde titel
Sociaal werk heeft vele taken:
Studenten helpen aan een studiebeurs
Personen met een beperking helpen
Uitkeringen regelen van nieuwkomers
Psychologische ondersteuning
Babbelen met drugverslaafden
Sociaal werk kent drie dimensies:
SW als wetenschap: Focus op de wetenschappelijke studie van sociale interventies- sociale
interventies bestuderen (komen tussen in mensen hun leven bv CLB, OCMW)
- T.A.V wie wordt er geïntervenieerd?
- Wanneer wordt er geïntervenieerd?
- Hoe wordt er geïntervenieerd?
SW als werkveld: Focus op opdeling/organisatie van het sociaal werk in sociale
voorzieningen- kinderen, ouderen en wijkverwerking en psychische
SW als beroep: focus op (gediplomeerde) sociaal werker. Wat moet ik doen?
1920:
Eerste sociale school
Eerste geschoolde maatschappelijke assistente afgeleverd
SW is 100 jaar oud
Info:
Voor dat het een officiële opleiding was, was sociaal werk voornamelijk in handen van
caritas. Caritas is Christelijke liefdadigheid. Vrouwen die vanuit geloof andere mensen gingen
helpen. Vanuit burgervrouwen, burgervrouwen mochten vroeger niet gaan werken en wouden
andere vrouwen helpen.
,Waarom valt SW als Sociale praktijk te typeren:
Het is een beroep, wetenschap, werkveld met een eigen kennis geheel.
Eigen spelregels, vaardigheden en competenties: SW-bril aandoen tijdens praktijk
Voorbeeld:
Sociaal werker in CLB bij kinderen die spijbelen:
Beroep: SW doet andere zaken dan verpleegkundige of psycholoog.
Werkveld: Naar welk werkveld kan het probleem?
Wetenschap (handelswetenschap): Hoe gaan wetenschappen om met problemen?
Sociale praktijk kent ook nog andere spelers:
Criminologen
Psychologen
Orthopedagogen
- Elk met zijn discipline
!!!KENNEN VOOR EXAMEN (IN MENSELIJKE TAAL/ GEEN DEFINITIE)!!!
Definitie sociaal werk:
2000
De sociaal werker bevordert sociale verandering, probleemoplossingen in intermenselijke relaties,
‘empowerment’ en bevrijding van mensen met het oog op het bevorderen van hun welzijn. Door
gebruik te maken van theorieën over menselijk gedrag en sociale systemen intervenieert sociaal
werk daar waar mensen met hun omgeving in interactie treden. Mensenrechten en sociale
rechtvaardigheid zijn in het sociaal werk essentieel.
Menselijke taal:
Interneren kan op twee manieren
- Sociale interventie: SW die als expert van buitenaf een oplossing voorstelt. - Technische
professionalisering.Vb.: Kan je een spijbelende student terug naar de schoolbanken halen als
CLB-medewerker. (School (extern bepaalt het probleem) zegt er is een probleem van
spijbelen, oplossing komt van jou (van buitenaf))
- Tussenkomen in sociale probleemsituaties: SW heeft geen experten rol. Dialoog tussen
partijen en aandacht voor de context en historiciteit. - Normatieve professionalisering. Vb.:
Student spijbelt, je gaat in dialoog met student (Hoe komt het dat je niet naar school gaat? Is
er een probleem? Wat zou voor de student een oplossing zijn?).
2014
Sociaal werk is een praktijk gebaseerd beroep én een academische discipline die sociale verandering
en sociale ontwikkeling promoot, evenals sociale cohesie en de empowerment en bevrijding van
mensen(A). Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid
en respect voor diversiteiten (F) staan centraal in het sociaal werk. Onderbouwd door theorieën van
sociaal werk, de sociale en de humane wetenschappen en door lokale kennis (B, E), engageert
sociaal werk mensen en structuren om de uitdagingen van het leven aan te gaan (C) en het WELZIJN
te verhogen.
,Menselijke taal:
3 algemene doelen (A):
- Bevorderen van sociale verandering en ontwikkeling. - Niet enkel Sociale verandering op
individuen zoals 2000, maar nu ook in de structuur en dit voor iedereen aan de hand van
wetten. Vb.: Leefloon van mensen is heel erg laag, niet enkel oplossing zoeken voor individu
maar strijden voor hoger leefloon.
- Sociale cohesie verschijnt als doel, terwijl probleemoplossing in intermenselijke relaties
verdwijnt. - Samenhorigheid vindt men alsmaar belangrijker, als samenleving worden we
diverser. Vb.: Andere origine komen naar België, blanken merken dat sociale cohesie verder
wordt uitgebouwd. Vroeger: enkel kindjes uit eigen streek in de klas. Nu: veel diversiteit.
- Empowerment en bevrijding van mensen (blijft onveranderd). - Mensen sterker maken om
het leven aan te kunnen. Hoe gaan ze met problemen om?
Verschil tussen 2000 & 2014:
2020
- 1finaliteit:
- Het welzijn van mensen bevorderen.
2014
- 2 finaliteiten:
- Het welzijn van mensen bevorderen.
- De uitdaging van het leven aangaan
- Definitie interveniëren is weg, heeft dit anders uitgelegd
Maar in plaats van echt tussen te komen/ te interveniëren zegt de definitie van 2014 dat je eerder
mensen zelf gaat engageren en gaat ondersteunen dus eigenlijk minder actief tussenkomen zoals
in de definitie van 2000 maar eerder empoweren.
Hoe gaat het sociaal werk de drie doelen bereiken (B):
Nood aan kennis van menselijk gedrag en sociale systemen. - Theorieën van sociaal werk, de
sociale en de humane wetenschappen en door lokale kennis.
Wat doet sociaal werk(C):
Interveniëren
Heeft de definitie van interveniëren eruit gelaten en anders verwoord- Engageert mensen en
structuren om de uitdagingen van het leven aan te gaan (structureel aanpassen: leeflonen
(wet) aanpassen/ spijbelen? Leerplicht verlagen?)
Waar (D)?
Letterlijk staat het niet meer in de definitie maar het speelt wel nog.
SW zal tussenkomen bij individuen die een interactie hebben met de samenleving. -
Werkloos, problemen WG, problemen inkomsten. (Psycholoog: enkel op individu)
, Nieuwe nadrukken (F):
Een praktijk gebaseerd beroep. - Alle taken die gebeuren in een Vb. OCMW zijn niet enkel
voor SW’ers. Je komt ook in contact met vrijwilligers, psychologen, ...
Een academische discipline. - Wetenschap komt volop tot ontwikkeling.
Indigenous knowledge. – Lokale kennis, niet alleen wetenschappelijke bronnen.
We moeten tussenkomen en ons laten leiden door een aantal principes (F):
Sociale rechtvaardigheid
Mensenrechten
(Niet in 2000) Collectieve verantwoordelijkheid
(Niet in 2000) Respect voor diversiteiten
Interventie/ interveniëren:
Ander woord voor tussenkomst
Spijbelen voor 1970:
Werd niet gezien als een probleem
Na1970:
Enorm probleem voor de samenleving
Speciale eenheid bij de politie die spijbelende studenten terug haalt. - Zelfde gedrag wordt
anders gezien naarmate van tijd.
Reden: Kanteling naar de kenniseconomie: vroeger konden ze vroeger gaan werken op de velden,
fabrieken. Hadden geen hoog diploma nodig. Nu: veel grotere kans om terecht te komen in de
werkloosheidsuitkering zonder diploma. (Staat betaald die mensen dus dat spijbelen gaat men
tegen).
Empowerment:
Mensen sterker maken om het leven aan te kunnen
Mensen aanleren hoe ze met problemen kunnen omgaan
Sociaal werk is een normatieve praktijk:
Deze 4 principes zijn richtinggevend:
als referentie
als handelingskader.
Het begrip normatieve professionalisering wordt gehanteerd om te verduidelijken dat morele
waarden en de voortdurende reflectie daarover essentieel is. Reflecteren over de vraag ‘Wat is
goed sociaal werk?’ = De Goede dingen doen!
Wat leren we van deze definities:
•De sociaal werkpraktijk is zeer divers en net daarom is de vraag wat is sociaal werk? niet zo
gemakkelijk te beantwoorden.
•Maatschappelijke veranderingen hebben een belangrijke invloed op het sociaal werk. - Dat
impliceert dat de definiëring van het sociaal werk mee evolueert met de veranderende
samenleving.
1. Inleiding
Sociaal werk jaren 50:
Door vrouwen voor vrouwen - enkel vrouwen konden deze studie aangaan en hielpen enkel
vrouwelijke cliënten.
Diploma sociaal werker werd afgegeven door ministerie justitie. - vanuit het disciplineren
van burgers in de samenleving.
De eerste sociaal assistente werd ingezet om tussen te komen daar waar het fout liep. - De
kinderbeschermingswet.
1952:
Diploma werd afgeleverd door ministerie van onderwijs.
De officiële beroepstitel sinds 1945:
Maatschappelijk assistent – Vanuit het frans Assistent social, In het engels social worker.
Beschermde titel
Sociaal werk heeft vele taken:
Studenten helpen aan een studiebeurs
Personen met een beperking helpen
Uitkeringen regelen van nieuwkomers
Psychologische ondersteuning
Babbelen met drugverslaafden
Sociaal werk kent drie dimensies:
SW als wetenschap: Focus op de wetenschappelijke studie van sociale interventies- sociale
interventies bestuderen (komen tussen in mensen hun leven bv CLB, OCMW)
- T.A.V wie wordt er geïntervenieerd?
- Wanneer wordt er geïntervenieerd?
- Hoe wordt er geïntervenieerd?
SW als werkveld: Focus op opdeling/organisatie van het sociaal werk in sociale
voorzieningen- kinderen, ouderen en wijkverwerking en psychische
SW als beroep: focus op (gediplomeerde) sociaal werker. Wat moet ik doen?
1920:
Eerste sociale school
Eerste geschoolde maatschappelijke assistente afgeleverd
SW is 100 jaar oud
Info:
Voor dat het een officiële opleiding was, was sociaal werk voornamelijk in handen van
caritas. Caritas is Christelijke liefdadigheid. Vrouwen die vanuit geloof andere mensen gingen
helpen. Vanuit burgervrouwen, burgervrouwen mochten vroeger niet gaan werken en wouden
andere vrouwen helpen.
,Waarom valt SW als Sociale praktijk te typeren:
Het is een beroep, wetenschap, werkveld met een eigen kennis geheel.
Eigen spelregels, vaardigheden en competenties: SW-bril aandoen tijdens praktijk
Voorbeeld:
Sociaal werker in CLB bij kinderen die spijbelen:
Beroep: SW doet andere zaken dan verpleegkundige of psycholoog.
Werkveld: Naar welk werkveld kan het probleem?
Wetenschap (handelswetenschap): Hoe gaan wetenschappen om met problemen?
Sociale praktijk kent ook nog andere spelers:
Criminologen
Psychologen
Orthopedagogen
- Elk met zijn discipline
!!!KENNEN VOOR EXAMEN (IN MENSELIJKE TAAL/ GEEN DEFINITIE)!!!
Definitie sociaal werk:
2000
De sociaal werker bevordert sociale verandering, probleemoplossingen in intermenselijke relaties,
‘empowerment’ en bevrijding van mensen met het oog op het bevorderen van hun welzijn. Door
gebruik te maken van theorieën over menselijk gedrag en sociale systemen intervenieert sociaal
werk daar waar mensen met hun omgeving in interactie treden. Mensenrechten en sociale
rechtvaardigheid zijn in het sociaal werk essentieel.
Menselijke taal:
Interneren kan op twee manieren
- Sociale interventie: SW die als expert van buitenaf een oplossing voorstelt. - Technische
professionalisering.Vb.: Kan je een spijbelende student terug naar de schoolbanken halen als
CLB-medewerker. (School (extern bepaalt het probleem) zegt er is een probleem van
spijbelen, oplossing komt van jou (van buitenaf))
- Tussenkomen in sociale probleemsituaties: SW heeft geen experten rol. Dialoog tussen
partijen en aandacht voor de context en historiciteit. - Normatieve professionalisering. Vb.:
Student spijbelt, je gaat in dialoog met student (Hoe komt het dat je niet naar school gaat? Is
er een probleem? Wat zou voor de student een oplossing zijn?).
2014
Sociaal werk is een praktijk gebaseerd beroep én een academische discipline die sociale verandering
en sociale ontwikkeling promoot, evenals sociale cohesie en de empowerment en bevrijding van
mensen(A). Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid
en respect voor diversiteiten (F) staan centraal in het sociaal werk. Onderbouwd door theorieën van
sociaal werk, de sociale en de humane wetenschappen en door lokale kennis (B, E), engageert
sociaal werk mensen en structuren om de uitdagingen van het leven aan te gaan (C) en het WELZIJN
te verhogen.
,Menselijke taal:
3 algemene doelen (A):
- Bevorderen van sociale verandering en ontwikkeling. - Niet enkel Sociale verandering op
individuen zoals 2000, maar nu ook in de structuur en dit voor iedereen aan de hand van
wetten. Vb.: Leefloon van mensen is heel erg laag, niet enkel oplossing zoeken voor individu
maar strijden voor hoger leefloon.
- Sociale cohesie verschijnt als doel, terwijl probleemoplossing in intermenselijke relaties
verdwijnt. - Samenhorigheid vindt men alsmaar belangrijker, als samenleving worden we
diverser. Vb.: Andere origine komen naar België, blanken merken dat sociale cohesie verder
wordt uitgebouwd. Vroeger: enkel kindjes uit eigen streek in de klas. Nu: veel diversiteit.
- Empowerment en bevrijding van mensen (blijft onveranderd). - Mensen sterker maken om
het leven aan te kunnen. Hoe gaan ze met problemen om?
Verschil tussen 2000 & 2014:
2020
- 1finaliteit:
- Het welzijn van mensen bevorderen.
2014
- 2 finaliteiten:
- Het welzijn van mensen bevorderen.
- De uitdaging van het leven aangaan
- Definitie interveniëren is weg, heeft dit anders uitgelegd
Maar in plaats van echt tussen te komen/ te interveniëren zegt de definitie van 2014 dat je eerder
mensen zelf gaat engageren en gaat ondersteunen dus eigenlijk minder actief tussenkomen zoals
in de definitie van 2000 maar eerder empoweren.
Hoe gaat het sociaal werk de drie doelen bereiken (B):
Nood aan kennis van menselijk gedrag en sociale systemen. - Theorieën van sociaal werk, de
sociale en de humane wetenschappen en door lokale kennis.
Wat doet sociaal werk(C):
Interveniëren
Heeft de definitie van interveniëren eruit gelaten en anders verwoord- Engageert mensen en
structuren om de uitdagingen van het leven aan te gaan (structureel aanpassen: leeflonen
(wet) aanpassen/ spijbelen? Leerplicht verlagen?)
Waar (D)?
Letterlijk staat het niet meer in de definitie maar het speelt wel nog.
SW zal tussenkomen bij individuen die een interactie hebben met de samenleving. -
Werkloos, problemen WG, problemen inkomsten. (Psycholoog: enkel op individu)
, Nieuwe nadrukken (F):
Een praktijk gebaseerd beroep. - Alle taken die gebeuren in een Vb. OCMW zijn niet enkel
voor SW’ers. Je komt ook in contact met vrijwilligers, psychologen, ...
Een academische discipline. - Wetenschap komt volop tot ontwikkeling.
Indigenous knowledge. – Lokale kennis, niet alleen wetenschappelijke bronnen.
We moeten tussenkomen en ons laten leiden door een aantal principes (F):
Sociale rechtvaardigheid
Mensenrechten
(Niet in 2000) Collectieve verantwoordelijkheid
(Niet in 2000) Respect voor diversiteiten
Interventie/ interveniëren:
Ander woord voor tussenkomst
Spijbelen voor 1970:
Werd niet gezien als een probleem
Na1970:
Enorm probleem voor de samenleving
Speciale eenheid bij de politie die spijbelende studenten terug haalt. - Zelfde gedrag wordt
anders gezien naarmate van tijd.
Reden: Kanteling naar de kenniseconomie: vroeger konden ze vroeger gaan werken op de velden,
fabrieken. Hadden geen hoog diploma nodig. Nu: veel grotere kans om terecht te komen in de
werkloosheidsuitkering zonder diploma. (Staat betaald die mensen dus dat spijbelen gaat men
tegen).
Empowerment:
Mensen sterker maken om het leven aan te kunnen
Mensen aanleren hoe ze met problemen kunnen omgaan
Sociaal werk is een normatieve praktijk:
Deze 4 principes zijn richtinggevend:
als referentie
als handelingskader.
Het begrip normatieve professionalisering wordt gehanteerd om te verduidelijken dat morele
waarden en de voortdurende reflectie daarover essentieel is. Reflecteren over de vraag ‘Wat is
goed sociaal werk?’ = De Goede dingen doen!
Wat leren we van deze definities:
•De sociaal werkpraktijk is zeer divers en net daarom is de vraag wat is sociaal werk? niet zo
gemakkelijk te beantwoorden.
•Maatschappelijke veranderingen hebben een belangrijke invloed op het sociaal werk. - Dat
impliceert dat de definiëring van het sociaal werk mee evolueert met de veranderende
samenleving.
