MELODIA
Dantza 1
1. BERSTEIN: ZER DA MELODIA?
2. DEFINIZIOA
a. Elementu melodikoak
i. Ingurua
ii. Eremua
iii. Tarteak
iv. Egitura
b. Fraseoa. Gaia, motiboa eta diseinu melodikoa
c. Tonua, tonuerdia eta alterazioak
d. Eskalak, moduak eta tonalitatea
3. MELODIAREN ERAGINA DANTZAN
1
, 1. ZER DA MELODIA
Leonard Berstein-ek egindako bideoa melodiari buruz hitz egiten du
etengabe, melodia musikako atal garrantzitsuenetako bat dela esaten du, bere
hitzen arabera: “el plato fuerte de la música”. Jende askok pentsatzen du
musika eta melodia gauza berdina direla, baina honetan oker daude
Leonard-en ustetan. Melodia denboran zehar aurrera egiten duten noten
segida bat dela esaten du sarkasmoa erabiliz, gainera jendeak pentsatzen du
melodia zerbait gogoraerraza dela uste du eta melodia gabe musikarik ez
dagoela baita ere, honezkero Leonard-ek erantzuten du melodia gauza asko
izan daitekela; doinu, gaia, motibo bat … adibidez.
Leonard-en usteetan termino hauek bananduta ulertzen baditugu, guztia
batera hobeto ulertuko dugula esaten du. Jarraian, melodiak hasiera bat, erdiko
gune bat eta bukaera bat duela esaten du, honela abesti bat sortuz,
“Sumertime” abestia jartzen du adibide moduan. Musika sinfonikoaren
ezaugarri nagusiena garapena dela esaten du; melodiaren hazi txiki bat
handitzen joatea zuhaitz sinfoniko handi bat egin arte, hazi hori ez da izan
behar tonu oso bat, baizik eta irrikatzen dizun zerbait utzi behar duena;
melodia mota honi “temita” deituko diogu. Honen arabera melodia osoetan
pentsatzen duten pertsonek ez litzaieke gustatuko Beethoven-en lau notez
osatutako “La Quinta sinfonía” edota “ La Septima sinfonía”, melodia gutxiko
abestiak irudituko baitzaie. Bi abesti hauei buruz gehitzen du bi gai direla eta ez
bi tonada.
Ondoren, Tchaikovsky-ren seigarren sinfoniari buruz hitz egiten du,
erabateko melodia dela eta; kasu honetan errepikapenaz beteriko melodia bat
da, hau entzuleari gustatuko zaio, melodia itsaskor bat delako. Honetarako
1,2,3 metodoa erabiltzen du, beste askok bezela; hasieran esaldi motza dago,
ondoren esaldi hori errepikatuko da intentsitatea gehituz bario txiki bat ari
lotuta, bukatzeko inspirazioak parte hartuko du, metodo hau hobeto ulertzeko
Beethoven-eko “La quinta sinfonía” eta Mozzart-en “Haffner” abestiak adibide
moduan jartzen ditu. Jarraian jendeari gehien gustatzen zaiona melodia oso bat
2
, dela esaten du, honezkero Beethoven-eko “La Quinta Sinfonía” ez zaie
gustatuko esaten du: ain motza denez ez da ezta gai bat, motibo bat baizik.
Motibo bat; bi, hiru, lau notez osatuta egon al da nolabait esanda melodia oso
bat osatzeko lehengaia dela argumentatzen du.
Honekin jarraituz, Wagnerri buruz hitz egiten du, jendearen ustez bere
abestiak ez direla melodikoak esaten du Leonard-ek, nolabait ez zituelako
melodia osoak sortzen, motibo txikietaz abiatuz opera handiak sortzen
baitzituen konpositore Italiarrerk ez bezala. Hau erakusteko “ El Preludio de
Tristada y Solda” adibide moduan jartzen du, abesti honek dituen bi motiboen
azpian armonia bat sortuz eta esaldi bat eginez. Motibo txikiak elkartuz gero
istorio oso bat sortzen bukatuko du Wagner-ek, honekin batera melodia bat
dela identifikatzea zailagoa iruditzen zaio jendeari “Contrapunto”-ak
daudelako. Honek melodia bat baino gehiago aldi berean entzuten direnean
esan nahi du, Wagner kasu honetan “Contrapunto” ederra sortzen du
abestiaren erdian; sokazko instrumentuak geroz eta altuago entzungo dira,
tronpak eta txeloak lehendabiziko motiboa errepikatzen dauden heinean,
gainera tonpetak erdian gehituko dira bigarren motiboa errepikatuz.
Bukatzeko, azkeneko hau hobeto ulertzeko Mozzart-en “El sol menor”
adibide moduan jartzen du; 1,2,3 metodoaren adibibe paregabea baita.
Lehendabizi esaldi bat dago, gero esaldi hori errepikatuko da baina baxuago eta
azkenik gorantz egingo du, honek arku forma duela esaten du.; gorantz eta
beherantz egiten duelako. Honekin batera “forma” melodiaren ezaugarri bat
dela gehituko du, gorantz egiterako orduko kurba eta beherantz nola erlaxatzen
den kurba hori. Baita ere askotan melodiaren atal garrantzitsuena erdiko atala
dela esaten du eta ez goikoa edo behekoa, honekin batera entzuten zailena
dela.
Jarraian, jendeak musika ez melodikoekin zer nolako arazoak dituen
azpimarratzen du: “Contrapunto” erabiltzen dituztenak, melodiaren erdia
garrantzia duenean edota motibo txikietaz osatuta dagoena. Baina arrazoi
nagusiena honako hau da: gure belarriak zer espero duena da, gure belarriak
entzutera ohituta dagoena gustatuko zaio askotan, adibidez, errepikapena
erabiltzen duten melodiak. Leonard-ek esaten du geroz eta errepikapen
gutxiago dituen melodia bat aberatsagoa dela, errepikapen asko dituena baino,
3
Dantza 1
1. BERSTEIN: ZER DA MELODIA?
2. DEFINIZIOA
a. Elementu melodikoak
i. Ingurua
ii. Eremua
iii. Tarteak
iv. Egitura
b. Fraseoa. Gaia, motiboa eta diseinu melodikoa
c. Tonua, tonuerdia eta alterazioak
d. Eskalak, moduak eta tonalitatea
3. MELODIAREN ERAGINA DANTZAN
1
, 1. ZER DA MELODIA
Leonard Berstein-ek egindako bideoa melodiari buruz hitz egiten du
etengabe, melodia musikako atal garrantzitsuenetako bat dela esaten du, bere
hitzen arabera: “el plato fuerte de la música”. Jende askok pentsatzen du
musika eta melodia gauza berdina direla, baina honetan oker daude
Leonard-en ustetan. Melodia denboran zehar aurrera egiten duten noten
segida bat dela esaten du sarkasmoa erabiliz, gainera jendeak pentsatzen du
melodia zerbait gogoraerraza dela uste du eta melodia gabe musikarik ez
dagoela baita ere, honezkero Leonard-ek erantzuten du melodia gauza asko
izan daitekela; doinu, gaia, motibo bat … adibidez.
Leonard-en usteetan termino hauek bananduta ulertzen baditugu, guztia
batera hobeto ulertuko dugula esaten du. Jarraian, melodiak hasiera bat, erdiko
gune bat eta bukaera bat duela esaten du, honela abesti bat sortuz,
“Sumertime” abestia jartzen du adibide moduan. Musika sinfonikoaren
ezaugarri nagusiena garapena dela esaten du; melodiaren hazi txiki bat
handitzen joatea zuhaitz sinfoniko handi bat egin arte, hazi hori ez da izan
behar tonu oso bat, baizik eta irrikatzen dizun zerbait utzi behar duena;
melodia mota honi “temita” deituko diogu. Honen arabera melodia osoetan
pentsatzen duten pertsonek ez litzaieke gustatuko Beethoven-en lau notez
osatutako “La Quinta sinfonía” edota “ La Septima sinfonía”, melodia gutxiko
abestiak irudituko baitzaie. Bi abesti hauei buruz gehitzen du bi gai direla eta ez
bi tonada.
Ondoren, Tchaikovsky-ren seigarren sinfoniari buruz hitz egiten du,
erabateko melodia dela eta; kasu honetan errepikapenaz beteriko melodia bat
da, hau entzuleari gustatuko zaio, melodia itsaskor bat delako. Honetarako
1,2,3 metodoa erabiltzen du, beste askok bezela; hasieran esaldi motza dago,
ondoren esaldi hori errepikatuko da intentsitatea gehituz bario txiki bat ari
lotuta, bukatzeko inspirazioak parte hartuko du, metodo hau hobeto ulertzeko
Beethoven-eko “La quinta sinfonía” eta Mozzart-en “Haffner” abestiak adibide
moduan jartzen ditu. Jarraian jendeari gehien gustatzen zaiona melodia oso bat
2
, dela esaten du, honezkero Beethoven-eko “La Quinta Sinfonía” ez zaie
gustatuko esaten du: ain motza denez ez da ezta gai bat, motibo bat baizik.
Motibo bat; bi, hiru, lau notez osatuta egon al da nolabait esanda melodia oso
bat osatzeko lehengaia dela argumentatzen du.
Honekin jarraituz, Wagnerri buruz hitz egiten du, jendearen ustez bere
abestiak ez direla melodikoak esaten du Leonard-ek, nolabait ez zituelako
melodia osoak sortzen, motibo txikietaz abiatuz opera handiak sortzen
baitzituen konpositore Italiarrerk ez bezala. Hau erakusteko “ El Preludio de
Tristada y Solda” adibide moduan jartzen du, abesti honek dituen bi motiboen
azpian armonia bat sortuz eta esaldi bat eginez. Motibo txikiak elkartuz gero
istorio oso bat sortzen bukatuko du Wagner-ek, honekin batera melodia bat
dela identifikatzea zailagoa iruditzen zaio jendeari “Contrapunto”-ak
daudelako. Honek melodia bat baino gehiago aldi berean entzuten direnean
esan nahi du, Wagner kasu honetan “Contrapunto” ederra sortzen du
abestiaren erdian; sokazko instrumentuak geroz eta altuago entzungo dira,
tronpak eta txeloak lehendabiziko motiboa errepikatzen dauden heinean,
gainera tonpetak erdian gehituko dira bigarren motiboa errepikatuz.
Bukatzeko, azkeneko hau hobeto ulertzeko Mozzart-en “El sol menor”
adibide moduan jartzen du; 1,2,3 metodoaren adibibe paregabea baita.
Lehendabizi esaldi bat dago, gero esaldi hori errepikatuko da baina baxuago eta
azkenik gorantz egingo du, honek arku forma duela esaten du.; gorantz eta
beherantz egiten duelako. Honekin batera “forma” melodiaren ezaugarri bat
dela gehituko du, gorantz egiterako orduko kurba eta beherantz nola erlaxatzen
den kurba hori. Baita ere askotan melodiaren atal garrantzitsuena erdiko atala
dela esaten du eta ez goikoa edo behekoa, honekin batera entzuten zailena
dela.
Jarraian, jendeak musika ez melodikoekin zer nolako arazoak dituen
azpimarratzen du: “Contrapunto” erabiltzen dituztenak, melodiaren erdia
garrantzia duenean edota motibo txikietaz osatuta dagoena. Baina arrazoi
nagusiena honako hau da: gure belarriak zer espero duena da, gure belarriak
entzutera ohituta dagoena gustatuko zaio askotan, adibidez, errepikapena
erabiltzen duten melodiak. Leonard-ek esaten du geroz eta errepikapen
gutxiago dituen melodia bat aberatsagoa dela, errepikapen asko dituena baino,
3
