Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO)
Deze wet regelt onder andere de rechten van de patiënt. De wet kent twee belangrijke
uitgangspunten: informatieplicht en toestemmingsplicht.
Informatieplicht: Je bent verplicht om de patiënt duidelijke te informeren over de
behandeling, onderzoek en ingreep. Er zijn momenten dat de informatieplicht niet gebruikt
kan/moet worden. 1. De patiënt is bewusteloos 2. Patiënt weigert informatie te ontvangen
(als een patiënt zegt dat hij niet wil weten wat je gaat doen. 3. De hulpverlener geeft geen
informatie, als de waarheid een nadelig effect heeft op de zorg. Mag alleen als het is
overlegd met een andere zorg verlener.
Als een patiënt de informatie heeft ontvangen kom je bij de toestemmingsplicht, bij een
kleine ingreep hoef je daar niet specifiek om te vragen. Als een patiënt dan meewerkt aan
een onderzoek kan je het zien als toestemming geven. Bij een ingrijpend onderzoek moet er
wel uitdrukkelijk toestemming worden gegeven, op uitzondering van leeftijd.
De leeftijdsonderscheidingen van de WGBO wet:
1. Vanaf 16 jaar is iemand zelfstandig bevoegd om beslissingen te nemen. Ouders
blijven wel verantwoordelijk voor het betalen van de medische kosten tot de leeftijd
van 18.
2. Tussen 12 en 16 jaar is er een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Hierbij is de
toestemming van kind en ouder nodig. Als tegen besluit wordt genomen door de
ouder luisteren ze naar het kind en de zorgverlener.
3. Kinderen tot 12 jaar hebben toestemming van hun ouders nodig, zij hebben ook de
recht op inzage en informatie van het kind.
Wet beroep in de individuele gezondheidszorg.
Belangrijkste doel is het verbeteren en waarborgen van kwaliteit medische hulpverlening. Dit
wordt gedaan met een openbaar register van de medische opleidingen die een hulpverlener
heeft gevolgd.
- Arts
- Tandarts
- Apotheker
- Gezondheidszorgpsycholoog
- Psychotherapeut
- Fysiotherapeut
- Verloskundige
- Verpleegkundige
1
,Voorbehouden handelingen die alleen door de bekwamen hulpverlener mogen worden
gedaan:
1. Verrichten van heelkundige handelingen
2. Verrichten van verloskundige handelingen
3. Verrichten van endoscopie
4. Verrichten van katheteriseren
5. Geven van injecties
6. Verrichten van puncties
7. Onder narcose brengen
8. Werken met radioactieve straling
9. Verrichten van electieve cardioversie (corrigeren van hartritme)
10. Verrichten van defibrillatie (verrichten van een hartstilstand)
11. Toepassen van elektroconvulsieve therapie (opwekken van epilepsie)
12. Steenvergruizing voor geneeskundige doeleinde
13. Handelingen met menselijke geslachtsdelen of embryo’s
In de wet BIG moet je je regelmatig bekwaam laten beoordelen om te kijken of je nog wel
een handeling mag uitvoeren. Bij het uitvoeren van voorbehouden handelingen als assistent
moet er een opdracht zijn van de arts.
Voor het uitvoeren van een handeling is elke zorgverlener zelf verantwoordelijk, zo ook
doktersassistenten. Een doktersassistent wordt dan met het gewone strafrecht of civiel recht
behandeld. Het is daarom van belang je eigen kundigheid accuraat te houden.
2
,Persoonlijke hygiëne
Persoonlijke hygiëne zoals douchen gebitzorg schone kleren dragen zijn vanzelfsprekend.
Daarnaast zijn er de volgende regels:
- De juiste kleding dragen bij handelingen. Bescherming kleren dragen daarna wassen
op minstens 60 °C. Kleren dragen die de onder armen niet bedekken. Geen sieraden
polshorloges piercings en braces op onbedekte huid.
- Lang haar moet opgebonden worden er mag geen contact tussen haar en patiënt
zijn. Snor en baarden moet een kort geknipt zijn en niet in aanraking kunnen komen
met patiënten.
- Hoofddoeken mogen niet loshangen over de beschermende kleren en niet in contact
komen met patiënt of handeling. Hoofddoeken moeten elke dag verschoond worden.
- Nagels moeten kort geknipt zijn geen nagellak of nep nagels.
- Eet en drink is niet toegestaan in ruimtes waar patiënten behandeld worden.
- Een bril wordt gedragen bij handelingen wanneer lichaam ’s vocht of bloed een kans
heeft om op je slijmvliezen te komen.
- Bij ziekte waarbij je niet thuis hoeft te blijven altijd met je werkgever overleggen.
Handen reinigen
Bij patiënten (ver)zorging is hand reiniging erg belangrijk. Je wast je handen:
- Voordat een patiënt aangeraakt wordt
- Voordat er wordt schoongemaakt of een medische handeling wordt begonnen
- Na contact met lichaamsmaterialen en -vloeistoffen
- Na lichamelijk contact met een patiënt
- Na contact met de omgeving van de patiënt
Je hebt keuze tussen het wassen met water en zeep, en het gebruiken van handalcohol. Je
wast altijd je handen bij zichtbaar vuil, bij reguliere handhygiëne wordt er vaak gekozen voor
handalcohol (min 3 ml).
Handschoenen verkleinen de kans op het
risico op overdracht van ziektekiemen
verminderen. Handschoenen worden
gedragen bij contact van
lichaamsvloeistoffen. Bij een patiënt met
een verminderde weerstand gebruik je
steriele handschoenen en bij een ingreep.
Steriele handschoenen aantrekken:
Je reinigt je handen volgens je
protocollen. De verpakking maak je open,
als je rechtshandig bent trek je met je
linkerhand de rechter handschoen aan
zonder de buitenkant aan te raken.
(linkshandige andersom eerst).
Bij het uitrekken van de handschoenen
trek je ze binnenstebuiten, daarna direct in
de afvalbak.
Bij het aangeven van steriele
handschoenen moet de assistent ook steriele handschoenen aanhebben. Je pakt de steriele
handschoenen vast onder de flappen en trekt de handschoen zo ver open dat er een O
ontstaat. De hulpverlener kan dan zijn hand makkelijk in de handschoen schuiven.
3
, Instrumenten
Instrumenten moeten ook schoon zijn voor een handeling, als je een instrument reinigt,
desinfecteert of steriliseert kan het 24 uur droog bewaard worden in een afgesloten bak of
emmer. Instrumenten kunnen door een desinfecterende afwasmachine of een ultrasoon
reiniger.
Wat moet er schoon? Welk middel? Bijzonderheden
Instrumenten en kleine Voorkeur alcohol 70% Eerst handmatig
oppervlakken anders chloor. schoonmaken en drogen,
daarna 10 minuten in een
afgesloten bak. Laten
drogen op een schone doek
of doekje.
Instrumenten met bloed Chloor 1.000 ppm (parts per Na min 5 minuten eruit
erop million) een tablet van 1,5 halen, werken met schone
gram in 1,5-liter water. handschoenen en spatbril.
In een ruimte wat goed
ventileert.
Instrumenten dat in Steriliseren, met een Met een autoclaaf wordt er
aanraking komen met autoclaaf of een stoom ingeblazen daardoor
beschadigde huid. stoomsterilisator. ontstaat er een druk en
worden de micro-organisme
gedood.
Laminaat zakjes worden gebruikt bij het steriliseren daar gaan de instrumenten in. Een
autoclaaf mag voor 75% gevuld worden en daarna kan het gesteriliseerde zakje een half jaar
bewaard worden. In het ziekenhuis worden instrumenten bij CSA gesteriliseerd.
Praktijkruimte
Reinigen van praktijkruimte.
Niet-kritische ruimten: koffiekamer, opslagruimte, entree, gang en wachtkamer. Regelmatig
droog schoonmaken, denk aan stofzuigen of afstoffen.
Semi-kritische ruimte; spreekkamer, onderzoekkamer, verkleed ruimte en toiletten. Dagelijks
schoongemaakt.
Kritische ruimen: behandelruimte, laboratorium en ruimte waar instrumenten worden
gereinigd en ontsmet. Deze moeten dagelijks schoon gemaakt worden.
Aan het einde van de dag moeten laboratoriumtafels schoon gemaakt worden en
gedesinfecteerd met 70% alcohol.
Volgorde van schoonmaken: maak altijd eerst de minst vuile ruimte schoon en vervolgens de
vuile ruimte.
Desinfecteren van oppervlakten moet gedaan worden als er bloed of lichaam ‘s vocht is
gemorst. Dat maak je eerst schoon met een sopje en daarna met 70% alcohol.
4
Deze wet regelt onder andere de rechten van de patiënt. De wet kent twee belangrijke
uitgangspunten: informatieplicht en toestemmingsplicht.
Informatieplicht: Je bent verplicht om de patiënt duidelijke te informeren over de
behandeling, onderzoek en ingreep. Er zijn momenten dat de informatieplicht niet gebruikt
kan/moet worden. 1. De patiënt is bewusteloos 2. Patiënt weigert informatie te ontvangen
(als een patiënt zegt dat hij niet wil weten wat je gaat doen. 3. De hulpverlener geeft geen
informatie, als de waarheid een nadelig effect heeft op de zorg. Mag alleen als het is
overlegd met een andere zorg verlener.
Als een patiënt de informatie heeft ontvangen kom je bij de toestemmingsplicht, bij een
kleine ingreep hoef je daar niet specifiek om te vragen. Als een patiënt dan meewerkt aan
een onderzoek kan je het zien als toestemming geven. Bij een ingrijpend onderzoek moet er
wel uitdrukkelijk toestemming worden gegeven, op uitzondering van leeftijd.
De leeftijdsonderscheidingen van de WGBO wet:
1. Vanaf 16 jaar is iemand zelfstandig bevoegd om beslissingen te nemen. Ouders
blijven wel verantwoordelijk voor het betalen van de medische kosten tot de leeftijd
van 18.
2. Tussen 12 en 16 jaar is er een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Hierbij is de
toestemming van kind en ouder nodig. Als tegen besluit wordt genomen door de
ouder luisteren ze naar het kind en de zorgverlener.
3. Kinderen tot 12 jaar hebben toestemming van hun ouders nodig, zij hebben ook de
recht op inzage en informatie van het kind.
Wet beroep in de individuele gezondheidszorg.
Belangrijkste doel is het verbeteren en waarborgen van kwaliteit medische hulpverlening. Dit
wordt gedaan met een openbaar register van de medische opleidingen die een hulpverlener
heeft gevolgd.
- Arts
- Tandarts
- Apotheker
- Gezondheidszorgpsycholoog
- Psychotherapeut
- Fysiotherapeut
- Verloskundige
- Verpleegkundige
1
,Voorbehouden handelingen die alleen door de bekwamen hulpverlener mogen worden
gedaan:
1. Verrichten van heelkundige handelingen
2. Verrichten van verloskundige handelingen
3. Verrichten van endoscopie
4. Verrichten van katheteriseren
5. Geven van injecties
6. Verrichten van puncties
7. Onder narcose brengen
8. Werken met radioactieve straling
9. Verrichten van electieve cardioversie (corrigeren van hartritme)
10. Verrichten van defibrillatie (verrichten van een hartstilstand)
11. Toepassen van elektroconvulsieve therapie (opwekken van epilepsie)
12. Steenvergruizing voor geneeskundige doeleinde
13. Handelingen met menselijke geslachtsdelen of embryo’s
In de wet BIG moet je je regelmatig bekwaam laten beoordelen om te kijken of je nog wel
een handeling mag uitvoeren. Bij het uitvoeren van voorbehouden handelingen als assistent
moet er een opdracht zijn van de arts.
Voor het uitvoeren van een handeling is elke zorgverlener zelf verantwoordelijk, zo ook
doktersassistenten. Een doktersassistent wordt dan met het gewone strafrecht of civiel recht
behandeld. Het is daarom van belang je eigen kundigheid accuraat te houden.
2
,Persoonlijke hygiëne
Persoonlijke hygiëne zoals douchen gebitzorg schone kleren dragen zijn vanzelfsprekend.
Daarnaast zijn er de volgende regels:
- De juiste kleding dragen bij handelingen. Bescherming kleren dragen daarna wassen
op minstens 60 °C. Kleren dragen die de onder armen niet bedekken. Geen sieraden
polshorloges piercings en braces op onbedekte huid.
- Lang haar moet opgebonden worden er mag geen contact tussen haar en patiënt
zijn. Snor en baarden moet een kort geknipt zijn en niet in aanraking kunnen komen
met patiënten.
- Hoofddoeken mogen niet loshangen over de beschermende kleren en niet in contact
komen met patiënt of handeling. Hoofddoeken moeten elke dag verschoond worden.
- Nagels moeten kort geknipt zijn geen nagellak of nep nagels.
- Eet en drink is niet toegestaan in ruimtes waar patiënten behandeld worden.
- Een bril wordt gedragen bij handelingen wanneer lichaam ’s vocht of bloed een kans
heeft om op je slijmvliezen te komen.
- Bij ziekte waarbij je niet thuis hoeft te blijven altijd met je werkgever overleggen.
Handen reinigen
Bij patiënten (ver)zorging is hand reiniging erg belangrijk. Je wast je handen:
- Voordat een patiënt aangeraakt wordt
- Voordat er wordt schoongemaakt of een medische handeling wordt begonnen
- Na contact met lichaamsmaterialen en -vloeistoffen
- Na lichamelijk contact met een patiënt
- Na contact met de omgeving van de patiënt
Je hebt keuze tussen het wassen met water en zeep, en het gebruiken van handalcohol. Je
wast altijd je handen bij zichtbaar vuil, bij reguliere handhygiëne wordt er vaak gekozen voor
handalcohol (min 3 ml).
Handschoenen verkleinen de kans op het
risico op overdracht van ziektekiemen
verminderen. Handschoenen worden
gedragen bij contact van
lichaamsvloeistoffen. Bij een patiënt met
een verminderde weerstand gebruik je
steriele handschoenen en bij een ingreep.
Steriele handschoenen aantrekken:
Je reinigt je handen volgens je
protocollen. De verpakking maak je open,
als je rechtshandig bent trek je met je
linkerhand de rechter handschoen aan
zonder de buitenkant aan te raken.
(linkshandige andersom eerst).
Bij het uitrekken van de handschoenen
trek je ze binnenstebuiten, daarna direct in
de afvalbak.
Bij het aangeven van steriele
handschoenen moet de assistent ook steriele handschoenen aanhebben. Je pakt de steriele
handschoenen vast onder de flappen en trekt de handschoen zo ver open dat er een O
ontstaat. De hulpverlener kan dan zijn hand makkelijk in de handschoen schuiven.
3
, Instrumenten
Instrumenten moeten ook schoon zijn voor een handeling, als je een instrument reinigt,
desinfecteert of steriliseert kan het 24 uur droog bewaard worden in een afgesloten bak of
emmer. Instrumenten kunnen door een desinfecterende afwasmachine of een ultrasoon
reiniger.
Wat moet er schoon? Welk middel? Bijzonderheden
Instrumenten en kleine Voorkeur alcohol 70% Eerst handmatig
oppervlakken anders chloor. schoonmaken en drogen,
daarna 10 minuten in een
afgesloten bak. Laten
drogen op een schone doek
of doekje.
Instrumenten met bloed Chloor 1.000 ppm (parts per Na min 5 minuten eruit
erop million) een tablet van 1,5 halen, werken met schone
gram in 1,5-liter water. handschoenen en spatbril.
In een ruimte wat goed
ventileert.
Instrumenten dat in Steriliseren, met een Met een autoclaaf wordt er
aanraking komen met autoclaaf of een stoom ingeblazen daardoor
beschadigde huid. stoomsterilisator. ontstaat er een druk en
worden de micro-organisme
gedood.
Laminaat zakjes worden gebruikt bij het steriliseren daar gaan de instrumenten in. Een
autoclaaf mag voor 75% gevuld worden en daarna kan het gesteriliseerde zakje een half jaar
bewaard worden. In het ziekenhuis worden instrumenten bij CSA gesteriliseerd.
Praktijkruimte
Reinigen van praktijkruimte.
Niet-kritische ruimten: koffiekamer, opslagruimte, entree, gang en wachtkamer. Regelmatig
droog schoonmaken, denk aan stofzuigen of afstoffen.
Semi-kritische ruimte; spreekkamer, onderzoekkamer, verkleed ruimte en toiletten. Dagelijks
schoongemaakt.
Kritische ruimen: behandelruimte, laboratorium en ruimte waar instrumenten worden
gereinigd en ontsmet. Deze moeten dagelijks schoon gemaakt worden.
Aan het einde van de dag moeten laboratoriumtafels schoon gemaakt worden en
gedesinfecteerd met 70% alcohol.
Volgorde van schoonmaken: maak altijd eerst de minst vuile ruimte schoon en vervolgens de
vuile ruimte.
Desinfecteren van oppervlakten moet gedaan worden als er bloed of lichaam ‘s vocht is
gemorst. Dat maak je eerst schoon met een sopje en daarna met 70% alcohol.
4
