Stappenplan Romeins Recht week 1 t/m 6
Week 1
5:1 BW: eigendom is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben
Onderverdeling vermogensrechten:
(1) Zakelijke rechten
- Eigendom (dominium)
- Beperkte rechten
Absolute werking: heeft zaaksgevolg
(2) Persoonlijke rechten
- Kunnen alléén worden ingeroepen tegen de contractspartij én diens opvolgers onder
algemene titel (= erfgenamen)
Relatieve werking
Het Romeinse eigendomsbegrip
Kenmerken:
(1) Eigendom is universeel
(2) Eigendom is absoluut
(3) Geen eigendom onder termijn
(4) Eigendom is iets anders dan bezit
Universeel
- Revindicatie, ongeacht type zaak
Absoluut
- Eigenaar is absoluut beschikkingsbevoegd
- Niet gebonden aan rechten van derden
Eigenaar kan een zaak 2x verkopen (de eerste koper heeft niet meer rechten dan de
tweede koper)
Verkoop doet geen afbreuk aan de positie van de eigenaar (nog steeds
beschikkingsbevoegd)
Schending van overeenkomst levert enkel een wanprestatie op
- Gesloten stelsel van beperkte rechten
Vervreemdingsbeding
= gevolgen schending
- Absolute karakter maakt dat de bob van een eigenaar niet kan worden ingeperkt
- Schending van een vervreemdingsbeding heeft geen goederenrechtelijke werking: levert
slecht een vordering uit wanprestatie op
,Geen eigendom onder termijn
Uitgangspunt = eigendom wordt alleen verkregen en overgedragen op de wijze die de wet dwingend
voorschrijft
- Geen overgang door tijdsverloop
- Na verloop van termijn ontstaat slechts een nieuwe verplichting tot eigendomsoverdracht
- Afspraak van termijn heeft alleen verbintenisrechtelijke werking
Eigendom is iets anders dan bezit
- Eigendom is het meest omvattende recht
- Bezit is een feit met rechtsgevolgen (neem: promoveren van bezitter tot eigenaar)
- Duidelijkste verschil: revindicatie
Rechtsgevolgen bezit: een gestolen bezit hoeft pas afgegeven te worden als de (eventueel
gemaakte) noodzakelijke kosten door de eigenaar zijn vergoed
Rechtsgevolg eigendom:
Revindicatie
5:2 BW: de eigenaar van een zaak is bevoegd haar van een ieder die haar zonder recht houdt, op te
eisen
- Ter bescherming van het eigendom
- Pas na levering is de eigendomsoverdracht en de verbintenis voltooit
Vereiste bewijs revindicatie:
(1) Actieve legitimatie: eiser kan terecht optreden in de procedure als eigenaar
Nemo plus-regel: niemand kan meer rechten overdragen dan hij zelf heeft
(voorganger moet bob zijn)
(2) Passieve legitimatie
Eigenaar moet bewijzen dat de gedaagde macht over de zaak heeft
Eigendomsverkrijging
(1) Opvolging onder algemene titel (= erfgenaam)
- Vereist: erflater had zelf ook eigendom over de zaak
(2) Opvolging onder bijzondere titel
= overeenkomst tussen twee levende personen én eigendomsoverdracht
- Originair
OF
- Derivatief
Originaire verkrijging van eigendom
= een nieuw eigendomsrecht
Toe-eigening (occupatio)
- Inbezitneming van een zaak die aan niemand toebehoort, res nullius kan door toe-eigening
aan jezelf toebehoren
- Voorbeeld: wilde dieren
Prijsgeving (derelictio)
- Bezitsverlies met de bedoeling eigendom prijs te geven
- Bedoelingen zijn een kwestie van uitleg
Schatvinding (thesaurus)
- Inbezitneming van een zaak van waarde, waarvan de eigenaar niet is te traceren.
- Het is zeker dat een zaak aan niemand toebehoort
, Vinderschap (BW 1992)
- Het onder zich nemen van een onbeheerde zaak
- Gaat om de intentie van de vinder, namelijk het voor zichzelf houden of beschermen
- Voorbeeld: een portemonnee op straat vinden
Week 1
5:1 BW: eigendom is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben
Onderverdeling vermogensrechten:
(1) Zakelijke rechten
- Eigendom (dominium)
- Beperkte rechten
Absolute werking: heeft zaaksgevolg
(2) Persoonlijke rechten
- Kunnen alléén worden ingeroepen tegen de contractspartij én diens opvolgers onder
algemene titel (= erfgenamen)
Relatieve werking
Het Romeinse eigendomsbegrip
Kenmerken:
(1) Eigendom is universeel
(2) Eigendom is absoluut
(3) Geen eigendom onder termijn
(4) Eigendom is iets anders dan bezit
Universeel
- Revindicatie, ongeacht type zaak
Absoluut
- Eigenaar is absoluut beschikkingsbevoegd
- Niet gebonden aan rechten van derden
Eigenaar kan een zaak 2x verkopen (de eerste koper heeft niet meer rechten dan de
tweede koper)
Verkoop doet geen afbreuk aan de positie van de eigenaar (nog steeds
beschikkingsbevoegd)
Schending van overeenkomst levert enkel een wanprestatie op
- Gesloten stelsel van beperkte rechten
Vervreemdingsbeding
= gevolgen schending
- Absolute karakter maakt dat de bob van een eigenaar niet kan worden ingeperkt
- Schending van een vervreemdingsbeding heeft geen goederenrechtelijke werking: levert
slecht een vordering uit wanprestatie op
,Geen eigendom onder termijn
Uitgangspunt = eigendom wordt alleen verkregen en overgedragen op de wijze die de wet dwingend
voorschrijft
- Geen overgang door tijdsverloop
- Na verloop van termijn ontstaat slechts een nieuwe verplichting tot eigendomsoverdracht
- Afspraak van termijn heeft alleen verbintenisrechtelijke werking
Eigendom is iets anders dan bezit
- Eigendom is het meest omvattende recht
- Bezit is een feit met rechtsgevolgen (neem: promoveren van bezitter tot eigenaar)
- Duidelijkste verschil: revindicatie
Rechtsgevolgen bezit: een gestolen bezit hoeft pas afgegeven te worden als de (eventueel
gemaakte) noodzakelijke kosten door de eigenaar zijn vergoed
Rechtsgevolg eigendom:
Revindicatie
5:2 BW: de eigenaar van een zaak is bevoegd haar van een ieder die haar zonder recht houdt, op te
eisen
- Ter bescherming van het eigendom
- Pas na levering is de eigendomsoverdracht en de verbintenis voltooit
Vereiste bewijs revindicatie:
(1) Actieve legitimatie: eiser kan terecht optreden in de procedure als eigenaar
Nemo plus-regel: niemand kan meer rechten overdragen dan hij zelf heeft
(voorganger moet bob zijn)
(2) Passieve legitimatie
Eigenaar moet bewijzen dat de gedaagde macht over de zaak heeft
Eigendomsverkrijging
(1) Opvolging onder algemene titel (= erfgenaam)
- Vereist: erflater had zelf ook eigendom over de zaak
(2) Opvolging onder bijzondere titel
= overeenkomst tussen twee levende personen én eigendomsoverdracht
- Originair
OF
- Derivatief
Originaire verkrijging van eigendom
= een nieuw eigendomsrecht
Toe-eigening (occupatio)
- Inbezitneming van een zaak die aan niemand toebehoort, res nullius kan door toe-eigening
aan jezelf toebehoren
- Voorbeeld: wilde dieren
Prijsgeving (derelictio)
- Bezitsverlies met de bedoeling eigendom prijs te geven
- Bedoelingen zijn een kwestie van uitleg
Schatvinding (thesaurus)
- Inbezitneming van een zaak van waarde, waarvan de eigenaar niet is te traceren.
- Het is zeker dat een zaak aan niemand toebehoort
, Vinderschap (BW 1992)
- Het onder zich nemen van een onbeheerde zaak
- Gaat om de intentie van de vinder, namelijk het voor zichzelf houden of beschermen
- Voorbeeld: een portemonnee op straat vinden
