Samenvatting 1.1RD
Radiodiagnostiek
Specialisme dat zich bezighoudt met het afbeelden van zowel het skelet als de organen in het
lichaam, door gebruik te maken van:
- Röntgenstraling
- Geluidsgolven
- Radiogolven en magnetische velden
- Regelmatig wordt hierbij gebruik gemaakt van ingebracht contrastmateriaal (CT, MRI)
Middelste straal in röntgenbundel = centraal straal (CS).
Detector vangt de röntgenstralen op, computer zet de stralen om in een röntgenfoto.
Röntgenstraling:
Hoog energetische Electro Magnetische straling groot doordringend vermogen
Absorptie:
- Door verschillen in absorptie veranderd de intensiteit op de detector.
- Voordeel: anders geen röntgenfoto’s
- Nadeel: straling die in het lichaam geabsorbeerd wordt, kunnen biologische effecten
veroorzaken. Door ioniserend vermogen. Daarom altijd ALARA (As Low As Reasonable
Achievable).
- Delen van het lichaam die veel straling tegen houden (bot) worden wit afgebeeld en
delen die weinig straling tegenhouden (longen) worden zwart afgebeeld.
Verstrooiing: straling in het lichaam wordt afgeketst.
Stralingsdosis is heel belangrijk:
Te weinig straling: foto heel wit
Te veel straling: foto heel donker
Verschil in grijswaarden = contrast.
anode
kathode
Röntgenstraling = X-rays (van wiskunde ‘x’ wat het onbekende betekend)
Voor ALLE fotonenstraling geldt dat ze zich voortplanten met de lichtsnelheid.
Energie-eenheid:
Omdat de eenheid Joule (J) te groot is binnen de stralingsfysica is hierbinnen gekozen voor de
elektrovolt (eV).
Kathode = negatieve kant
Anode = positieve kant
Er zit een spanningsverschil tussen kathode en anode waardoor de negatieve deeltjes de positieve
deeltjes aantrekt.
, Er gaat een stroom lopen door de gloeidraad: gloeistroom.
Ub is de hoogspanning (waardoor een spanningsverschil wordt opgebouwd), als je de knop
doordrukt gaan de elektronen naar de A kant en daarna worden de fotonen uitgezonden. En dat heet
röntgenstraling. Van de anode werd een draaiende schijf gemaakt zodat de warmte afgevoerd werd,
de schijf draait ook omdat de anode anders op 1 plek heel snel kapotgaat door de hoeveelheid
elektronen die dan op de schijf komt.
Belichtingsparameters:
Buisstroomsterkte (mA)
Hoeveelheid elektronen die oversteken van kathode naar anode
Belichtingstijd (s)
Hoelang blijft stroomsterkte aanwezig = s of ms
mAs
(Aantal electronen : s) x s = aantal electronen dat aankomt in het focus op de anode
Buisspanning (kv)
Kinetische energie van de elektronen bij aankomst anode
2 soorten straling die ontstaan op de anode
Ekin = 100keV wordt afgeschoten op het atoom en wordt afgeremd. De foton verlaat het atoom met
55keV. Als de foton sterker wordt afgeremd verliest de foton meer energie.
Je kunt hiervan een remstralings-spectrum maken. Loopt steiler op dan af, dus krijg je geen perfect
driehoek. Bij het remspectrum wordt het elektron wel aangetrokken naar het atoom, maar niet
genoeg waardoor hij weer afbuigt van het atoom af. Waardoor er energieverlies ontstaat.
Remstraling heet zo, omdat de fotonen opgewekt worden door het afremmen van de elektronen in
het anode materiaal. Als een foton 100 kV heeft dan vervolgens tegen een elektron botst, buigt het
foton af met een energie van 55 kV en de elektron vliegt verder met 45 kV.
Remstralings-spectrum:
Ontstaan: Elk elektron buigt op een andere manier af. Er is meer kans dat je een foton krijgt met een
lage energie, dan met een hoge energie.
Kans-lijn: De fotonen hebben een dusdanig lage energie dat we die niet willen hebben, want die
komen nergens doorheen want worden gelijk geabsorbeerd door de patiënt. Voegt niks toe aan het
maken van de foto maar is wel schadelijk voor de patiënt. Het buisfilter valt alle lage energie fotonen
op en die komen dus niet eens naar buiten.
Uitredend: De piek van het aantal fotonen van het spectrum ligt altijd op 1/3 van het spectrum. Dus
als je 100 kV instelt, hebben de meeste fotonen een energie van 33 kV.
remspectrum
log(aantal fotonen)
ontstaan
uittredend
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 10 0
fotonenergie (keV)
Radiodiagnostiek
Specialisme dat zich bezighoudt met het afbeelden van zowel het skelet als de organen in het
lichaam, door gebruik te maken van:
- Röntgenstraling
- Geluidsgolven
- Radiogolven en magnetische velden
- Regelmatig wordt hierbij gebruik gemaakt van ingebracht contrastmateriaal (CT, MRI)
Middelste straal in röntgenbundel = centraal straal (CS).
Detector vangt de röntgenstralen op, computer zet de stralen om in een röntgenfoto.
Röntgenstraling:
Hoog energetische Electro Magnetische straling groot doordringend vermogen
Absorptie:
- Door verschillen in absorptie veranderd de intensiteit op de detector.
- Voordeel: anders geen röntgenfoto’s
- Nadeel: straling die in het lichaam geabsorbeerd wordt, kunnen biologische effecten
veroorzaken. Door ioniserend vermogen. Daarom altijd ALARA (As Low As Reasonable
Achievable).
- Delen van het lichaam die veel straling tegen houden (bot) worden wit afgebeeld en
delen die weinig straling tegenhouden (longen) worden zwart afgebeeld.
Verstrooiing: straling in het lichaam wordt afgeketst.
Stralingsdosis is heel belangrijk:
Te weinig straling: foto heel wit
Te veel straling: foto heel donker
Verschil in grijswaarden = contrast.
anode
kathode
Röntgenstraling = X-rays (van wiskunde ‘x’ wat het onbekende betekend)
Voor ALLE fotonenstraling geldt dat ze zich voortplanten met de lichtsnelheid.
Energie-eenheid:
Omdat de eenheid Joule (J) te groot is binnen de stralingsfysica is hierbinnen gekozen voor de
elektrovolt (eV).
Kathode = negatieve kant
Anode = positieve kant
Er zit een spanningsverschil tussen kathode en anode waardoor de negatieve deeltjes de positieve
deeltjes aantrekt.
, Er gaat een stroom lopen door de gloeidraad: gloeistroom.
Ub is de hoogspanning (waardoor een spanningsverschil wordt opgebouwd), als je de knop
doordrukt gaan de elektronen naar de A kant en daarna worden de fotonen uitgezonden. En dat heet
röntgenstraling. Van de anode werd een draaiende schijf gemaakt zodat de warmte afgevoerd werd,
de schijf draait ook omdat de anode anders op 1 plek heel snel kapotgaat door de hoeveelheid
elektronen die dan op de schijf komt.
Belichtingsparameters:
Buisstroomsterkte (mA)
Hoeveelheid elektronen die oversteken van kathode naar anode
Belichtingstijd (s)
Hoelang blijft stroomsterkte aanwezig = s of ms
mAs
(Aantal electronen : s) x s = aantal electronen dat aankomt in het focus op de anode
Buisspanning (kv)
Kinetische energie van de elektronen bij aankomst anode
2 soorten straling die ontstaan op de anode
Ekin = 100keV wordt afgeschoten op het atoom en wordt afgeremd. De foton verlaat het atoom met
55keV. Als de foton sterker wordt afgeremd verliest de foton meer energie.
Je kunt hiervan een remstralings-spectrum maken. Loopt steiler op dan af, dus krijg je geen perfect
driehoek. Bij het remspectrum wordt het elektron wel aangetrokken naar het atoom, maar niet
genoeg waardoor hij weer afbuigt van het atoom af. Waardoor er energieverlies ontstaat.
Remstraling heet zo, omdat de fotonen opgewekt worden door het afremmen van de elektronen in
het anode materiaal. Als een foton 100 kV heeft dan vervolgens tegen een elektron botst, buigt het
foton af met een energie van 55 kV en de elektron vliegt verder met 45 kV.
Remstralings-spectrum:
Ontstaan: Elk elektron buigt op een andere manier af. Er is meer kans dat je een foton krijgt met een
lage energie, dan met een hoge energie.
Kans-lijn: De fotonen hebben een dusdanig lage energie dat we die niet willen hebben, want die
komen nergens doorheen want worden gelijk geabsorbeerd door de patiënt. Voegt niks toe aan het
maken van de foto maar is wel schadelijk voor de patiënt. Het buisfilter valt alle lage energie fotonen
op en die komen dus niet eens naar buiten.
Uitredend: De piek van het aantal fotonen van het spectrum ligt altijd op 1/3 van het spectrum. Dus
als je 100 kV instelt, hebben de meeste fotonen een energie van 33 kV.
remspectrum
log(aantal fotonen)
ontstaan
uittredend
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 10 0
fotonenergie (keV)
