Samenvatting theorie per week
Week 2:
Creativiteit als uitdaging in sociaal werk
Hoofdstuk 1:
Dit boek vat creativiteit op als: Creativiteit is het tot stand brengen van iets wat
nieuw is en waardevol. Bij sommige vraagstukken speelt creativiteit geen enkele rol
en is het beschikken over een standaardweg om een probleem op te lossen
voldoende. Creativiteit is relevant voor vragen waarvoor standaardwegen ontbreken,
tekortschieten, ongewenst of onbekend zijn voor de probleemeigenaar.
Een kernaspect van de creativiteit van een sociaal werker is het zodanig destilleren
en formuleren van een vraag uit een complexe situatie dat zij aanknopingspunten
biedt voor nieuwe alternatieven.
In wetenschappelijke literatuur over het onderwerp creativiteit worden in het
algemeen 4 aspecten onderscheiden (PPPC):
1. Product: er is sprake van iets dat tot stand wordt gebracht.
2. Proces: er is sprake van iets tot stand brengen. De weg waarlangs iets tot stand
wordt gebracht, wordt ook wel proces genoemd.
3. Persoon: er is sprake van een creatieve persoon of groep personen
4. Context: er is sprake van een situatie waarbinnen iets gezien word als nieuwe
en/of waardevol. Hierdoor ontstaat ook druk bij mensen om tot iets nieuws te komen
Plucker (2004): creativiteit is de interactie tussen bekwaamheid, proces en omgeving
die leidt tot een waarneembaar product wat nieuw en waardevol is binnen de sociale
context.
Genoemd naar het soort product kunnen we 3 hoofdvormen van creativiteit
onderscheiden:
Probleemoplossende creativiteit: dit wordt relevant als zich een probleem
voordoet waarvoor geen standaardoplossing voorhanden is.
Vormgevende creativiteit: dit leidt tot een waarneembaar product.
Speelse creativiteit: het streven naar een oplossing staat niet centraal maar
het proces zelf.
Een creatief proces is in de eerste plaats het zoeken en vinden van andere
manieren van omgaan met de werkelijkheid. Bij speelse creativiteit is deze omgang
het doel in zichzelf. Bij probleemoplossende of vormgevende creativiteit staat het
proces in dienst van het vinden van nieuwe uitdagingen, oplossingen en vormen. In
dit kader is een passende definitie van een creatief proces: Een creatief proces is de
afgelegde weg naar een nieuw en waardevol (eind)product.
Creatieve processen kennen tot op zekere hoogte steeds terugkerende stappen:
1. Vraagfase – vind de vraag (vonk): het vinden van een probleem of vonk.
2. Verkenningsfase – verken en verdiep de vraag (vuur): het inwinnen van
informatie over het probleem.
3. Ideefase – zoek een oplossing (vondst): het vinden van mogelijke ideeën.
4. Realisatiefase – realiseren (vorm): vormgeven van een oplossing.
, De sociale en culturele context hebben grote invloed op het al dan niet tot stand
komen van creativiteit. Ook de cultuur van een bepaald geografisch gebied kan ertoe
doen. Daarnaast werkt de noodzaak of uitdrukkelijke wens tot het doen van nieuwe
vindingen stimulerend op de creativiteit.
Kaufman en Beghetto spreken van grote C-creativiteit als het gaat over producten
die van vernieuwend belang zijn voor een gemeenschap van mensen. Ze spreken
van mini c-creativiteit als er sprake is van waardevolle vernieuwing vanuit het
perspectief van een individueel persoon. Persoonlijke leer-en groeiprocessen zijn
een vorm van mini c-creativiteitten. Pro c-creativiteit verwijst naar uitvindingen
producten die nieuw en van waarde zijn voor een specifiek deel van een
gemeenschap, zoals een groep sociaal werkers. Vertaald naar sociaal werk: sociaal
werkers kunnen (uit)vindingen doen die voor de wijk, organisatie of stad van groot
belang zijn, maar die (nog) geen waarde hebben voor een grote gemeenschap, zoals
Nederland.
Hoofdstuk 2:
Creativiteit associëren we met chaos, wat we ook wel fuzzy logic noemen. De weg
naar een creatief inzicht gaat zelden volgens een strak stappenplan; het is eerder
een kronkelweg.
Bij creatieve processen zijn de twee begrippen divergeren en convergeren van
belang. Bij divergeren ben je gericht op het genereren van verschillende alternatieve
processen en perspectieven. Je bedenkt nieuwe mogelijkheden terwijl je je oordeel
uitstelt. Bij convergeren worden de genereerde ideeën geselecteerd en
gecombineerd vanuit bruikbaarheid en waardevolheid.
Als je nog meer inzoomt op de 4 fasen van creativiteit is het te verdelen in 8 stappen:
Vraagfase Stap 1: vind de vraag
Verkenningsfase Stap 2: verwerf kennis en informatie
Stap 3: (her)formuleer de vraag
Stap 4: neem afstand en zorg voor ruimte voor incubatie
Ideefase Stap 5: genereer ideeën
Stap 6: combineer ideeën
Realisatiefase Stap 7: selecteer ideeën
Stap 8: breng je idee naar buiten
Als je wilt zorgen dat je creatieve proces blijft kloppen moet je vaak afwisselen
tussen bijvoorbeeld kwantiteit en kwaliteit.
Hoofdstuk 11:
Cocreatie is een speciale vorm van samenwerken waarbij alle deelnemers invloed
hebben op het proces en op het resultaat van dat proces. De belangrijkste
deelnemers zijn de klanten, cliënten of burgers waarvoor iets gemaakt wordt.
Belangrijke begrippen bij cocreatie zijn: wederkerigheid en gelijkwaardigheid
Cocreatie heeft nadrukkelijk een aantal voordelen in de context van sociaal werk,
waardoor de kwaliteit van zorg- en dienstverlening kan worden verbeterd.
Week 2:
Creativiteit als uitdaging in sociaal werk
Hoofdstuk 1:
Dit boek vat creativiteit op als: Creativiteit is het tot stand brengen van iets wat
nieuw is en waardevol. Bij sommige vraagstukken speelt creativiteit geen enkele rol
en is het beschikken over een standaardweg om een probleem op te lossen
voldoende. Creativiteit is relevant voor vragen waarvoor standaardwegen ontbreken,
tekortschieten, ongewenst of onbekend zijn voor de probleemeigenaar.
Een kernaspect van de creativiteit van een sociaal werker is het zodanig destilleren
en formuleren van een vraag uit een complexe situatie dat zij aanknopingspunten
biedt voor nieuwe alternatieven.
In wetenschappelijke literatuur over het onderwerp creativiteit worden in het
algemeen 4 aspecten onderscheiden (PPPC):
1. Product: er is sprake van iets dat tot stand wordt gebracht.
2. Proces: er is sprake van iets tot stand brengen. De weg waarlangs iets tot stand
wordt gebracht, wordt ook wel proces genoemd.
3. Persoon: er is sprake van een creatieve persoon of groep personen
4. Context: er is sprake van een situatie waarbinnen iets gezien word als nieuwe
en/of waardevol. Hierdoor ontstaat ook druk bij mensen om tot iets nieuws te komen
Plucker (2004): creativiteit is de interactie tussen bekwaamheid, proces en omgeving
die leidt tot een waarneembaar product wat nieuw en waardevol is binnen de sociale
context.
Genoemd naar het soort product kunnen we 3 hoofdvormen van creativiteit
onderscheiden:
Probleemoplossende creativiteit: dit wordt relevant als zich een probleem
voordoet waarvoor geen standaardoplossing voorhanden is.
Vormgevende creativiteit: dit leidt tot een waarneembaar product.
Speelse creativiteit: het streven naar een oplossing staat niet centraal maar
het proces zelf.
Een creatief proces is in de eerste plaats het zoeken en vinden van andere
manieren van omgaan met de werkelijkheid. Bij speelse creativiteit is deze omgang
het doel in zichzelf. Bij probleemoplossende of vormgevende creativiteit staat het
proces in dienst van het vinden van nieuwe uitdagingen, oplossingen en vormen. In
dit kader is een passende definitie van een creatief proces: Een creatief proces is de
afgelegde weg naar een nieuw en waardevol (eind)product.
Creatieve processen kennen tot op zekere hoogte steeds terugkerende stappen:
1. Vraagfase – vind de vraag (vonk): het vinden van een probleem of vonk.
2. Verkenningsfase – verken en verdiep de vraag (vuur): het inwinnen van
informatie over het probleem.
3. Ideefase – zoek een oplossing (vondst): het vinden van mogelijke ideeën.
4. Realisatiefase – realiseren (vorm): vormgeven van een oplossing.
, De sociale en culturele context hebben grote invloed op het al dan niet tot stand
komen van creativiteit. Ook de cultuur van een bepaald geografisch gebied kan ertoe
doen. Daarnaast werkt de noodzaak of uitdrukkelijke wens tot het doen van nieuwe
vindingen stimulerend op de creativiteit.
Kaufman en Beghetto spreken van grote C-creativiteit als het gaat over producten
die van vernieuwend belang zijn voor een gemeenschap van mensen. Ze spreken
van mini c-creativiteit als er sprake is van waardevolle vernieuwing vanuit het
perspectief van een individueel persoon. Persoonlijke leer-en groeiprocessen zijn
een vorm van mini c-creativiteitten. Pro c-creativiteit verwijst naar uitvindingen
producten die nieuw en van waarde zijn voor een specifiek deel van een
gemeenschap, zoals een groep sociaal werkers. Vertaald naar sociaal werk: sociaal
werkers kunnen (uit)vindingen doen die voor de wijk, organisatie of stad van groot
belang zijn, maar die (nog) geen waarde hebben voor een grote gemeenschap, zoals
Nederland.
Hoofdstuk 2:
Creativiteit associëren we met chaos, wat we ook wel fuzzy logic noemen. De weg
naar een creatief inzicht gaat zelden volgens een strak stappenplan; het is eerder
een kronkelweg.
Bij creatieve processen zijn de twee begrippen divergeren en convergeren van
belang. Bij divergeren ben je gericht op het genereren van verschillende alternatieve
processen en perspectieven. Je bedenkt nieuwe mogelijkheden terwijl je je oordeel
uitstelt. Bij convergeren worden de genereerde ideeën geselecteerd en
gecombineerd vanuit bruikbaarheid en waardevolheid.
Als je nog meer inzoomt op de 4 fasen van creativiteit is het te verdelen in 8 stappen:
Vraagfase Stap 1: vind de vraag
Verkenningsfase Stap 2: verwerf kennis en informatie
Stap 3: (her)formuleer de vraag
Stap 4: neem afstand en zorg voor ruimte voor incubatie
Ideefase Stap 5: genereer ideeën
Stap 6: combineer ideeën
Realisatiefase Stap 7: selecteer ideeën
Stap 8: breng je idee naar buiten
Als je wilt zorgen dat je creatieve proces blijft kloppen moet je vaak afwisselen
tussen bijvoorbeeld kwantiteit en kwaliteit.
Hoofdstuk 11:
Cocreatie is een speciale vorm van samenwerken waarbij alle deelnemers invloed
hebben op het proces en op het resultaat van dat proces. De belangrijkste
deelnemers zijn de klanten, cliënten of burgers waarvoor iets gemaakt wordt.
Belangrijke begrippen bij cocreatie zijn: wederkerigheid en gelijkwaardigheid
Cocreatie heeft nadrukkelijk een aantal voordelen in de context van sociaal werk,
waardoor de kwaliteit van zorg- en dienstverlening kan worden verbeterd.
