Hogeschool Utrecht – Finance & Control – Hoofdfase 2
Praktisch
Ondernemingsrecht
Samenvatting Hoofdfase 2
Nick Hildebrand
2021/2022
,Inhoudsopgave
1. Introductie op het ondernemingsrecht ............................................................................ 4
1.1 Het ondernemingsrecht binnen het Burgerlijk Wetboek ........................................... 4
1.1.1 Rechtspersonen en rechtssubjecten ................................................................ 4
1.1.2 Soorten rechtspersonen ................................................................................... 4
1.2 Rechtsvormen in Nederland .................................................................................... 5
1.2.1 Rechtspersonen ............................................................................................... 5
1.2.2 Personenvennootschappen .............................................................................. 6
1.2.3 Eenmanszaak .................................................................................................. 7
1.2.4 Europese rechtsvormen ................................................................................... 7
1.8 Kamer van Koophandel – Handelsregister .............................................................. 7
2 Personenvennootschappen en eenmanszaak ................................................................ 8
2.1 Eenmanszaak ......................................................................................................... 8
2.2 Personenvennootschappen ..................................................................................... 8
2.2.1 Kenmerken van personenvennootschappen .................................................... 8
2.2.2 Soorten personenvennootschappen ................................................................. 8
2.2.3 Beroep of bedrijf? ............................................................................................. 8
2.3 Maatschap .............................................................................................................. 9
2.3.1 Soorten maatschappen .................................................................................... 9
2.3.2 Oprichting van de maatschap ........................................................................... 9
2.3.3 Uitvoering van de maatschap (en VOF en CV) ................................................10
2.3.4 Handelen namens de maatschap ....................................................................10
2.3.5 Vertegenwoordiging van de maatschap...........................................................10
2.4 Vennootschap onder firma .....................................................................................11
2.4.1 Oprichting van een VOF ..................................................................................11
2.4.2 Vertegenwoordiging van een VOF...................................................................11
2.5 Commanditaire vennootschap ................................................................................12
2.5.1 Kenmerken van een CV ..................................................................................12
2.5.2 Soorten vennoten binnen een CV....................................................................12
2.5.3 Aansprakelijkheid commandiet ........................................................................12
2.6 Ontbinding en voortzetting van de personenvennootschap ....................................13
2.6.1 Ontbinding van de personenvennootschap .....................................................13
2.6.2 Voortzetting van de personenvennootschap....................................................13
3. Algemene kenmerken van rechtspersonen....................................................................14
3.1 Voordelen van rechtspersonen ...............................................................................14
3.2 Oprichting met notariële akte..................................................................................14
3.2.1 Notariële akte als oprichtingseis ......................................................................14
3.2.2 Inhoud notariële akte .......................................................................................14
3.2.3 Inschrijving van een rechtspersoon in het Handelsregister ..............................15
1
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
, 3.3 Vertegenwoordiging van rechtspersonen ...............................................................15
3.3.1 Vertegenwoordiging door bestuurders .............................................................15
3.3.2 Derdenwerking ................................................................................................15
3.4 Persoonlijke aansprakelijkheid van bestuurders .....................................................16
3.4.1 Interne aansprakelijkheid bestuurders .............................................................16
3.4.2 Externe aansprakelijkheid bestuurders ............................................................17
4. Vereniging, coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij ........................................18
4.1 Vereniging ..............................................................................................................18
4.2 Oprichting van een vereniging ................................................................................18
4.2.1 Formele vereniging met volledige rechtsbevoegdheid .....................................18
4.2.2 Informele vereniging ........................................................................................18
4.2.3 Herkennen van een vereniging ........................................................................19
4.3 Doel van de vereniging ...........................................................................................20
4.3.1 Focus van het verenigingsdoel ........................................................................20
4.3.2 Winst versus sponsoring .................................................................................20
4.3.3 Commerciële vereniging ..................................................................................20
4.4 Organen van een vereniging ..................................................................................20
4.4.1 Algemene ledenvergadering (ALV)..................................................................20
4.4.2 Bestuur van de vereniging ...............................................................................21
4.4.3 Optionele organen van de vereniging ..............................................................22
4.5 Vereniging of niet: rechtspersoonlijkheid of niet......................................................23
4.6 Overige regelgeving voor de vereniging .................................................................23
4.7 Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij (OWM) ......................................24
4.7.1 Verschillen van coöperatie en OWM met de gewone vereniging .....................24
4.7.2 Kenmerken van de coöperatie.........................................................................24
4.7.3 Aansprakelijkheid bij de coöperatie .................................................................24
4.7.4 Organen en regelgeving van de coöperatie .....................................................25
5. BV en NV ......................................................................................................................26
5.1 Introductie op de BV en de NV ...............................................................................26
5.2 Naamloze vennootschap (NV) ................................................................................26
5.2.1 Aandelen aan toonder .....................................................................................26
5.2.2 Aandelen aan toonder verhandelen op de effectenbeurs ................................27
5.3 Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (BV) ................................27
5.3.1 Blokkeringsregeling bij de BV bij vrijwillige overdracht van aandelen ..............27
5.3.2 Aanbiedingsplicht aandeelhouder....................................................................28
5.3.3 Betekenis van ‘met beperkte aansprakelijkheid’ ..............................................28
5.4 Oprichting van de BV en de NV ..............................................................................28
5.4.1 Formele, wettelijke oprichtingsvereisten van kapitaalvennootschappen ..........28
5.4.2 Oprichting in de praktijk ...................................................................................30
2
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
,6. Kapitaal en aandelen van de BV en de NV ....................................................................31
6.1 Kapitaalbegrippen ..................................................................................................31
6.1.1 Minimumkapitaal .............................................................................................31
6.1.2 Gestort kapitaal ...............................................................................................31
6.1.3 Geplaatst kapitaal ...........................................................................................32
6.1.4 Opgevraagd kapitaal en obligo ........................................................................32
6.1.5 Maatschappelijk kapitaal .................................................................................33
6.1.6 Kapitaalvermeerdering ....................................................................................33
6.1.7 Kapitaalvermindering.......................................................................................33
6.2 Eigen vermogen – Jaarrekening met balans...........................................................34
7. Organen van de BV en de NV .......................................................................................35
7.1 Algemene vergadering (AvA) .................................................................................35
7.1.1 Bevoegdheden van de AvA .............................................................................35
7.1.2 Verplichte jaarlijkse algemene vergadering .....................................................36
7.1.3 Stemrecht van de aandeelhouders ..................................................................37
7.1.4 Overige rechten van aandeelhouders en de positie met betrekking tot de
vennootschap ................................................................................................................38
7.2 Bestuur...................................................................................................................38
7.2.1 Kenmerken en taken van het bestuur ..............................................................38
7.2.2 Benoeming, schorsing en ontslag bestuurders ................................................38
7.2.3 Persoonlijke aansprakelijkheid bestuurders .....................................................39
7.3 Raad van Commissarissen (RvC) ..........................................................................40
7.3.1 Belang van een RvC .......................................................................................40
7.3.2 Bevoegdheden van de RvC.............................................................................40
7.3.3 Benoeming, schorsing en ontslag van commissarissen ...................................40
7.3.4 Reglement van de RvC ...................................................................................40
7.3.5 Aansprakelijkheid van commissarissen ...........................................................41
3
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
, 1. Introductie op het ondernemingsrecht
1.1 Het ondernemingsrecht binnen het Burgerlijk Wetboek
Het begrip onderneming luidt als volgt:
“Een onderneming is een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid die deelneemt aan
het economisch verkeer met het oogmerk om winst te behalen en waarbij de winst ook
redelijkerwijs te verwachten is.”
1.1.1 Rechtspersonen en rechtssubjecten
Het ondernemingsrecht valt onder het privaatrecht en is geregeld in meerdere wetten, gelang
het soort rechtsvorm. Hierbij worden twee categorieën onderscheiden:
1. De rechtspersonen;
2. De niet-rechtspersonen.
Rechtssubject – Een drager van rechten en plichten. Dit
betekent simpelweg dat het onafhankelijk staat van anderen
het zaken in eigendom kan hebben, dat het recht erkent dat
zaken van hem kunnen zijn en dat het schulden kan hebben.
Rechtsobject – Datgene waar een rechtssubject recht op kan hebben, bijvoorbeeld
goederen, huizen en dieren.
Rechtspersoonlijkheid – Er zijn rechtsvormen met en zonder rechtspersoonlijkheid.
Bij een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid is men met het privévermogen
aansprakelijk voor de schulden van het bedrijf.
Rechtsbevoegdheid – Bevoegd en vrij tot het genot van burgerlijke rechten.
Personenvennootschappen zijn geen rechtssubject.
Ook dieren zijn nimmer rechtssubject. Nu de
personenvennootschappen en de eenmanszaak
geen rechtspersoon of natuurlijke personen zijn,
hebben ze logischerwijs geen rechtsbevoegdheid. De
functionarissen binnen deze rechtsvormen zijn
uiteraard als natuurlijke personen wel rechtssubject,
en zullen zodoende in beginsel gezamenlijk de
rechten en plichten binnen de onderneming dragen.
Rechtspersonen zijn rechtssubjecten en worden
daardoor vermogensrechtelijk gelijkgesteld met
natuurlijke personen, maar zullen altijd door middel
van natuurlijke personen dienen te functioneren.
1.1.2 Soorten rechtspersonen
In Nederland komen zes soorten privaatrechtelijke
rechtspersonen voor:
1. De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (BV);
2. De naamloze vennootschap (NV);
3. De vereniging (uitgesplitst in twee soorten);
4. De stichting;
5. De onderlinge waarborgmaatschappij (OWM);
6. De coöperatie.
4
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
,De bekendste en tevens de meest voorkomende onderneming is de besloten vennootschap
(BV). Deze lijkt veel op de naamloze vennootschap (NV), maar heeft een wat meer besloten
karakter. Buitenstaanders kunnen zo minder makkelijk invloed krijgen op de besluitvorming
van de BV, iets wat bij de NV wel makkelijk kan.
1.2 Rechtsvormen in Nederland
In Nederland bestaan er tien nationale rechtsvormen en drie Europese rechtsvormen.
Rechtspersonen (Boek 2 BW) Personenvennootschappen (Boek 7A
BW en WvK)
Vereniging; Maatschap (stil/openbaar)
Coöperatie; Vennootschap Onder Firma (VOF);
Onderlinge Waarborgmaatschappij (OWM); Commanditaire Vennootschap (CV).
NV;
BV;
Stichting.
1.2.1 Rechtspersonen
Van alle rechtspersonen is de BV verreweg het meest populair. Daarna volgen de vereniging
en stichting, die beide ongeveer even vaak gebruikt worden. Na de coöperatie komt de NV
en als laatste de onderlinge waarborgmaatschappij.
Besloten Vennootschap (BV)
De besloten vennootschap (BV) is een rechtspersoon met een eigen kapitaal, dat door
middel van het uitgeven van aandelen is verkregen. Ze dient te worden opgericht met een
notariële akte, waarin statuten worden opgenomen. Ook dient de BV ingeschreven te worden
bij de KvK en het Handelsregister. De BV heeft geen minimumoprichtingskapitaal en is
beperkt aansprakelijk van bestuurders en aandeelhouders.
Naamloze Vennootschap (NV)
De naamloze vennootschap (NV) is net als de BV een kapitaalvennootschap met beperkte
aansprakelijkheid, maar de NV heeft wel een verplicht minimumoprichtingskapitaal. Ze wordt
op dezelfde wijze opgericht als de BV en eveneens ingeschreven bij de KvK en het
Handelsregister. De aandelen kunnen aan naam of aan toonder zijn.
Coöperatie
De coöperatie is een verenigingsvorm, waarbij een ledenorgaan verplicht is. Deze
rechtspersoon is gericht op winst en heeft als doel het voorzien in stoffelijke behoefte van
leden door het sluiten van overeenkomsten met hen. Ook de coöperatie dient bij notariële
akte te worden opgericht en ook te worden ingeschreven bij de KvK. De bestuurders zijn in
beginsel niet aansprakelijk en het is mogelijk dat de aansprakelijkheid van leden ook wordt
beperkt of uitgesloten, zoals bij de NV of BV.
Onderlinge Waarborgmaatschappij (OWM)
De onderlinge waarborgmaatschappij (OWM) is hetzelfde als de coöperatie, behalve dat ze
als doel moet hebben dat ze met haar leden verzekeringsovereenkomsten sluit.
Vereniging (formeel en informeel)
Een vereniging is een rechtspersoon met leden die een ander doel heeft dan de coöperatie
en de OWM. Daarnaast is ze niet gericht op het behalen van winst. Ze mag behaalde winst
niet uitkeren aan leden. Een vereniging kan een onderneming drijven, maar dat hoeft niet.
5
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
,Twee soorten verenigingen;
1. Een vereniging kan bij notariële akte worden opgericht. Is dat het geval, spreekt men
van een formele vereniging met volledige rechtsbevoegdheid. In dit geval moet de
vereniging ook worden ingeschreven bij de KvK.
2. Als de vereniging zonder notariële akte wordt opgericht spreekt men van een
informele vereniging met beperkte rechtsbevoegd. Inschrijving bij de KvK is dan
optioneel.
Stichting
Een stichting is een rechtspersoon met in beginsel slechts één orgaan en heeft, in
tegenstelling tot de vereniging, een ledenverbod. Net als de vereniging is ze niet gericht op
het behalen van winst en mag de winst niet uitgekeerd worden aan het bestuur. Ook een
stichting kan een onderneming drijven. Een stichting wordt ook opgericht door middel van
notariële akte en moet worden ingeschreven in het Handelsregister.
1.2.2 Personenvennootschappen
Er zijn drie soorten personenvennootschappen:
1. De maatschap;
2. De vennootschap onder firma (VOF);
3. De commanditaire vennootschap (CV).
Maatschap
De maatschap is een vennootschapsverband waarin een beroep of bedrijf wordt uitgeoefend,
oftewel beroeps- of bedrijfshandelingen worden verricht. In de praktijk wordt onderscheid
gemaakt tussen een stille en openbare maatschap, waarbij de stille maatschap is bedoeld
voor beroeps- of bedrijfsuitoefening en de openbare maatschap alleen voor
beroepsuitoefening. De stille maatschap treedt niet naar buiten onder één naam, de
openbare maatschap wel.
Een maatschap wordt opgericht op basis van een overeenkomst waarbij iedereen iets
inbrengt, zodat er een gemeenschap ontstaat en samen voordeel kan worden behaald. Ook
de maatschap dient zich in te schrijven in het Handelsregister. Deze rechtsvorm is met name
bedoeld voor beroepsoefenaren, oftewel voornamelijk mensen die grotendeels zelfstandig
hun diensten verlenen en daarbij bepaalde faciliteiten, zoals een kantoor of secretariaat, met
elkaar delen.
Vennootschap onder firma (VOF)
De vennootschap onder firma (VOF) is gebaseerd op de maatschap. Een VOF is echter een
vennootschap voor bedrijfsuitoefening, waarbij het bedrijf altijd onder gemeenschappelijke
naam wordt uitgeoefend. Alle vennoten zijn bevoegd tot vertegenwoordiging, tenzij ze
daarvan worden uitgesloten.
Commanditaire Vennootschap (CV)
De commanditaire vennootschap (CV) is gebaseerd op de VOF en heeft dezelfde
oprichtingshandelingen en tevens dezelfde definitie. Hierbij is echter sprake van een
commanditaire (‘stille’) vennoot. Een stille vennoot brengt geld in, maar is niet werkzaam
binnen of namens de vennootschap. De stille vennoot deelt wel volwaardig mee in de winst,
maar draagt intern slechts bij tot de hoogte van hun inbreng bij een eventueel verlies. Alle
vennoten, behalve de commanditaire, zijn bevoegd tot vertegenwoordiging, tenzij ze daarvan
worden uitgesloten.
6
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
, 1.2.3 Eenmanszaak
De eenmanszaak is de meest voorkomende rechtsvorm. De eenmanszaak is een niet
wettelijk geregelde rechtsvorm, zonder formele oprichtingsvereisten. Je dient je simpelweg in
te schrijven bij de KvK, zodat bekent is dat je een serieuze onderneming drijft.
1.2.4 Europese rechtsvormen
Niet relevant voor tentamen!
1.8 Kamer van Koophandel – Handelsregister
Inschrijven in het Handelsregister is altijd verplicht, maar is geen oprichtingsvereiste.
Schrijft men zich niet in, dan bestaat het bedrijf wel -> denk aan een baby
(hoorcollege)
Let op artikel 5 en 6 Hrw en art. 25 Hrw voor derdenwerking.
7
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
Praktisch
Ondernemingsrecht
Samenvatting Hoofdfase 2
Nick Hildebrand
2021/2022
,Inhoudsopgave
1. Introductie op het ondernemingsrecht ............................................................................ 4
1.1 Het ondernemingsrecht binnen het Burgerlijk Wetboek ........................................... 4
1.1.1 Rechtspersonen en rechtssubjecten ................................................................ 4
1.1.2 Soorten rechtspersonen ................................................................................... 4
1.2 Rechtsvormen in Nederland .................................................................................... 5
1.2.1 Rechtspersonen ............................................................................................... 5
1.2.2 Personenvennootschappen .............................................................................. 6
1.2.3 Eenmanszaak .................................................................................................. 7
1.2.4 Europese rechtsvormen ................................................................................... 7
1.8 Kamer van Koophandel – Handelsregister .............................................................. 7
2 Personenvennootschappen en eenmanszaak ................................................................ 8
2.1 Eenmanszaak ......................................................................................................... 8
2.2 Personenvennootschappen ..................................................................................... 8
2.2.1 Kenmerken van personenvennootschappen .................................................... 8
2.2.2 Soorten personenvennootschappen ................................................................. 8
2.2.3 Beroep of bedrijf? ............................................................................................. 8
2.3 Maatschap .............................................................................................................. 9
2.3.1 Soorten maatschappen .................................................................................... 9
2.3.2 Oprichting van de maatschap ........................................................................... 9
2.3.3 Uitvoering van de maatschap (en VOF en CV) ................................................10
2.3.4 Handelen namens de maatschap ....................................................................10
2.3.5 Vertegenwoordiging van de maatschap...........................................................10
2.4 Vennootschap onder firma .....................................................................................11
2.4.1 Oprichting van een VOF ..................................................................................11
2.4.2 Vertegenwoordiging van een VOF...................................................................11
2.5 Commanditaire vennootschap ................................................................................12
2.5.1 Kenmerken van een CV ..................................................................................12
2.5.2 Soorten vennoten binnen een CV....................................................................12
2.5.3 Aansprakelijkheid commandiet ........................................................................12
2.6 Ontbinding en voortzetting van de personenvennootschap ....................................13
2.6.1 Ontbinding van de personenvennootschap .....................................................13
2.6.2 Voortzetting van de personenvennootschap....................................................13
3. Algemene kenmerken van rechtspersonen....................................................................14
3.1 Voordelen van rechtspersonen ...............................................................................14
3.2 Oprichting met notariële akte..................................................................................14
3.2.1 Notariële akte als oprichtingseis ......................................................................14
3.2.2 Inhoud notariële akte .......................................................................................14
3.2.3 Inschrijving van een rechtspersoon in het Handelsregister ..............................15
1
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
, 3.3 Vertegenwoordiging van rechtspersonen ...............................................................15
3.3.1 Vertegenwoordiging door bestuurders .............................................................15
3.3.2 Derdenwerking ................................................................................................15
3.4 Persoonlijke aansprakelijkheid van bestuurders .....................................................16
3.4.1 Interne aansprakelijkheid bestuurders .............................................................16
3.4.2 Externe aansprakelijkheid bestuurders ............................................................17
4. Vereniging, coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij ........................................18
4.1 Vereniging ..............................................................................................................18
4.2 Oprichting van een vereniging ................................................................................18
4.2.1 Formele vereniging met volledige rechtsbevoegdheid .....................................18
4.2.2 Informele vereniging ........................................................................................18
4.2.3 Herkennen van een vereniging ........................................................................19
4.3 Doel van de vereniging ...........................................................................................20
4.3.1 Focus van het verenigingsdoel ........................................................................20
4.3.2 Winst versus sponsoring .................................................................................20
4.3.3 Commerciële vereniging ..................................................................................20
4.4 Organen van een vereniging ..................................................................................20
4.4.1 Algemene ledenvergadering (ALV)..................................................................20
4.4.2 Bestuur van de vereniging ...............................................................................21
4.4.3 Optionele organen van de vereniging ..............................................................22
4.5 Vereniging of niet: rechtspersoonlijkheid of niet......................................................23
4.6 Overige regelgeving voor de vereniging .................................................................23
4.7 Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij (OWM) ......................................24
4.7.1 Verschillen van coöperatie en OWM met de gewone vereniging .....................24
4.7.2 Kenmerken van de coöperatie.........................................................................24
4.7.3 Aansprakelijkheid bij de coöperatie .................................................................24
4.7.4 Organen en regelgeving van de coöperatie .....................................................25
5. BV en NV ......................................................................................................................26
5.1 Introductie op de BV en de NV ...............................................................................26
5.2 Naamloze vennootschap (NV) ................................................................................26
5.2.1 Aandelen aan toonder .....................................................................................26
5.2.2 Aandelen aan toonder verhandelen op de effectenbeurs ................................27
5.3 Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (BV) ................................27
5.3.1 Blokkeringsregeling bij de BV bij vrijwillige overdracht van aandelen ..............27
5.3.2 Aanbiedingsplicht aandeelhouder....................................................................28
5.3.3 Betekenis van ‘met beperkte aansprakelijkheid’ ..............................................28
5.4 Oprichting van de BV en de NV ..............................................................................28
5.4.1 Formele, wettelijke oprichtingsvereisten van kapitaalvennootschappen ..........28
5.4.2 Oprichting in de praktijk ...................................................................................30
2
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
,6. Kapitaal en aandelen van de BV en de NV ....................................................................31
6.1 Kapitaalbegrippen ..................................................................................................31
6.1.1 Minimumkapitaal .............................................................................................31
6.1.2 Gestort kapitaal ...............................................................................................31
6.1.3 Geplaatst kapitaal ...........................................................................................32
6.1.4 Opgevraagd kapitaal en obligo ........................................................................32
6.1.5 Maatschappelijk kapitaal .................................................................................33
6.1.6 Kapitaalvermeerdering ....................................................................................33
6.1.7 Kapitaalvermindering.......................................................................................33
6.2 Eigen vermogen – Jaarrekening met balans...........................................................34
7. Organen van de BV en de NV .......................................................................................35
7.1 Algemene vergadering (AvA) .................................................................................35
7.1.1 Bevoegdheden van de AvA .............................................................................35
7.1.2 Verplichte jaarlijkse algemene vergadering .....................................................36
7.1.3 Stemrecht van de aandeelhouders ..................................................................37
7.1.4 Overige rechten van aandeelhouders en de positie met betrekking tot de
vennootschap ................................................................................................................38
7.2 Bestuur...................................................................................................................38
7.2.1 Kenmerken en taken van het bestuur ..............................................................38
7.2.2 Benoeming, schorsing en ontslag bestuurders ................................................38
7.2.3 Persoonlijke aansprakelijkheid bestuurders .....................................................39
7.3 Raad van Commissarissen (RvC) ..........................................................................40
7.3.1 Belang van een RvC .......................................................................................40
7.3.2 Bevoegdheden van de RvC.............................................................................40
7.3.3 Benoeming, schorsing en ontslag van commissarissen ...................................40
7.3.4 Reglement van de RvC ...................................................................................40
7.3.5 Aansprakelijkheid van commissarissen ...........................................................41
3
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
, 1. Introductie op het ondernemingsrecht
1.1 Het ondernemingsrecht binnen het Burgerlijk Wetboek
Het begrip onderneming luidt als volgt:
“Een onderneming is een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid die deelneemt aan
het economisch verkeer met het oogmerk om winst te behalen en waarbij de winst ook
redelijkerwijs te verwachten is.”
1.1.1 Rechtspersonen en rechtssubjecten
Het ondernemingsrecht valt onder het privaatrecht en is geregeld in meerdere wetten, gelang
het soort rechtsvorm. Hierbij worden twee categorieën onderscheiden:
1. De rechtspersonen;
2. De niet-rechtspersonen.
Rechtssubject – Een drager van rechten en plichten. Dit
betekent simpelweg dat het onafhankelijk staat van anderen
het zaken in eigendom kan hebben, dat het recht erkent dat
zaken van hem kunnen zijn en dat het schulden kan hebben.
Rechtsobject – Datgene waar een rechtssubject recht op kan hebben, bijvoorbeeld
goederen, huizen en dieren.
Rechtspersoonlijkheid – Er zijn rechtsvormen met en zonder rechtspersoonlijkheid.
Bij een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid is men met het privévermogen
aansprakelijk voor de schulden van het bedrijf.
Rechtsbevoegdheid – Bevoegd en vrij tot het genot van burgerlijke rechten.
Personenvennootschappen zijn geen rechtssubject.
Ook dieren zijn nimmer rechtssubject. Nu de
personenvennootschappen en de eenmanszaak
geen rechtspersoon of natuurlijke personen zijn,
hebben ze logischerwijs geen rechtsbevoegdheid. De
functionarissen binnen deze rechtsvormen zijn
uiteraard als natuurlijke personen wel rechtssubject,
en zullen zodoende in beginsel gezamenlijk de
rechten en plichten binnen de onderneming dragen.
Rechtspersonen zijn rechtssubjecten en worden
daardoor vermogensrechtelijk gelijkgesteld met
natuurlijke personen, maar zullen altijd door middel
van natuurlijke personen dienen te functioneren.
1.1.2 Soorten rechtspersonen
In Nederland komen zes soorten privaatrechtelijke
rechtspersonen voor:
1. De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (BV);
2. De naamloze vennootschap (NV);
3. De vereniging (uitgesplitst in twee soorten);
4. De stichting;
5. De onderlinge waarborgmaatschappij (OWM);
6. De coöperatie.
4
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
,De bekendste en tevens de meest voorkomende onderneming is de besloten vennootschap
(BV). Deze lijkt veel op de naamloze vennootschap (NV), maar heeft een wat meer besloten
karakter. Buitenstaanders kunnen zo minder makkelijk invloed krijgen op de besluitvorming
van de BV, iets wat bij de NV wel makkelijk kan.
1.2 Rechtsvormen in Nederland
In Nederland bestaan er tien nationale rechtsvormen en drie Europese rechtsvormen.
Rechtspersonen (Boek 2 BW) Personenvennootschappen (Boek 7A
BW en WvK)
Vereniging; Maatschap (stil/openbaar)
Coöperatie; Vennootschap Onder Firma (VOF);
Onderlinge Waarborgmaatschappij (OWM); Commanditaire Vennootschap (CV).
NV;
BV;
Stichting.
1.2.1 Rechtspersonen
Van alle rechtspersonen is de BV verreweg het meest populair. Daarna volgen de vereniging
en stichting, die beide ongeveer even vaak gebruikt worden. Na de coöperatie komt de NV
en als laatste de onderlinge waarborgmaatschappij.
Besloten Vennootschap (BV)
De besloten vennootschap (BV) is een rechtspersoon met een eigen kapitaal, dat door
middel van het uitgeven van aandelen is verkregen. Ze dient te worden opgericht met een
notariële akte, waarin statuten worden opgenomen. Ook dient de BV ingeschreven te worden
bij de KvK en het Handelsregister. De BV heeft geen minimumoprichtingskapitaal en is
beperkt aansprakelijk van bestuurders en aandeelhouders.
Naamloze Vennootschap (NV)
De naamloze vennootschap (NV) is net als de BV een kapitaalvennootschap met beperkte
aansprakelijkheid, maar de NV heeft wel een verplicht minimumoprichtingskapitaal. Ze wordt
op dezelfde wijze opgericht als de BV en eveneens ingeschreven bij de KvK en het
Handelsregister. De aandelen kunnen aan naam of aan toonder zijn.
Coöperatie
De coöperatie is een verenigingsvorm, waarbij een ledenorgaan verplicht is. Deze
rechtspersoon is gericht op winst en heeft als doel het voorzien in stoffelijke behoefte van
leden door het sluiten van overeenkomsten met hen. Ook de coöperatie dient bij notariële
akte te worden opgericht en ook te worden ingeschreven bij de KvK. De bestuurders zijn in
beginsel niet aansprakelijk en het is mogelijk dat de aansprakelijkheid van leden ook wordt
beperkt of uitgesloten, zoals bij de NV of BV.
Onderlinge Waarborgmaatschappij (OWM)
De onderlinge waarborgmaatschappij (OWM) is hetzelfde als de coöperatie, behalve dat ze
als doel moet hebben dat ze met haar leden verzekeringsovereenkomsten sluit.
Vereniging (formeel en informeel)
Een vereniging is een rechtspersoon met leden die een ander doel heeft dan de coöperatie
en de OWM. Daarnaast is ze niet gericht op het behalen van winst. Ze mag behaalde winst
niet uitkeren aan leden. Een vereniging kan een onderneming drijven, maar dat hoeft niet.
5
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
,Twee soorten verenigingen;
1. Een vereniging kan bij notariële akte worden opgericht. Is dat het geval, spreekt men
van een formele vereniging met volledige rechtsbevoegdheid. In dit geval moet de
vereniging ook worden ingeschreven bij de KvK.
2. Als de vereniging zonder notariële akte wordt opgericht spreekt men van een
informele vereniging met beperkte rechtsbevoegd. Inschrijving bij de KvK is dan
optioneel.
Stichting
Een stichting is een rechtspersoon met in beginsel slechts één orgaan en heeft, in
tegenstelling tot de vereniging, een ledenverbod. Net als de vereniging is ze niet gericht op
het behalen van winst en mag de winst niet uitgekeerd worden aan het bestuur. Ook een
stichting kan een onderneming drijven. Een stichting wordt ook opgericht door middel van
notariële akte en moet worden ingeschreven in het Handelsregister.
1.2.2 Personenvennootschappen
Er zijn drie soorten personenvennootschappen:
1. De maatschap;
2. De vennootschap onder firma (VOF);
3. De commanditaire vennootschap (CV).
Maatschap
De maatschap is een vennootschapsverband waarin een beroep of bedrijf wordt uitgeoefend,
oftewel beroeps- of bedrijfshandelingen worden verricht. In de praktijk wordt onderscheid
gemaakt tussen een stille en openbare maatschap, waarbij de stille maatschap is bedoeld
voor beroeps- of bedrijfsuitoefening en de openbare maatschap alleen voor
beroepsuitoefening. De stille maatschap treedt niet naar buiten onder één naam, de
openbare maatschap wel.
Een maatschap wordt opgericht op basis van een overeenkomst waarbij iedereen iets
inbrengt, zodat er een gemeenschap ontstaat en samen voordeel kan worden behaald. Ook
de maatschap dient zich in te schrijven in het Handelsregister. Deze rechtsvorm is met name
bedoeld voor beroepsoefenaren, oftewel voornamelijk mensen die grotendeels zelfstandig
hun diensten verlenen en daarbij bepaalde faciliteiten, zoals een kantoor of secretariaat, met
elkaar delen.
Vennootschap onder firma (VOF)
De vennootschap onder firma (VOF) is gebaseerd op de maatschap. Een VOF is echter een
vennootschap voor bedrijfsuitoefening, waarbij het bedrijf altijd onder gemeenschappelijke
naam wordt uitgeoefend. Alle vennoten zijn bevoegd tot vertegenwoordiging, tenzij ze
daarvan worden uitgesloten.
Commanditaire Vennootschap (CV)
De commanditaire vennootschap (CV) is gebaseerd op de VOF en heeft dezelfde
oprichtingshandelingen en tevens dezelfde definitie. Hierbij is echter sprake van een
commanditaire (‘stille’) vennoot. Een stille vennoot brengt geld in, maar is niet werkzaam
binnen of namens de vennootschap. De stille vennoot deelt wel volwaardig mee in de winst,
maar draagt intern slechts bij tot de hoogte van hun inbreng bij een eventueel verlies. Alle
vennoten, behalve de commanditaire, zijn bevoegd tot vertegenwoordiging, tenzij ze daarvan
worden uitgesloten.
6
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
, 1.2.3 Eenmanszaak
De eenmanszaak is de meest voorkomende rechtsvorm. De eenmanszaak is een niet
wettelijk geregelde rechtsvorm, zonder formele oprichtingsvereisten. Je dient je simpelweg in
te schrijven bij de KvK, zodat bekent is dat je een serieuze onderneming drijft.
1.2.4 Europese rechtsvormen
Niet relevant voor tentamen!
1.8 Kamer van Koophandel – Handelsregister
Inschrijven in het Handelsregister is altijd verplicht, maar is geen oprichtingsvereiste.
Schrijft men zich niet in, dan bestaat het bedrijf wel -> denk aan een baby
(hoorcollege)
Let op artikel 5 en 6 Hrw en art. 25 Hrw voor derdenwerking.
7
Samenvatting Praktisch Ondernemingsrecht – 2021/2022 - Hoofdfase 2 – Nick Hildebrand
