Samenvatting VWO aardrijkskunde Nederlands Landschap en landbouw

Thema 2 Nederlands landschap
Wat is een landschap?
Een landschap is een gebied met bepaalde kenmerken. In een landschap komen verschillende
elementen voor die te maken hebben met inrichting, gebruik en natuurlijke opbouw.

- Aantal belangrijke elementen: Grondsoort, reliëf, water, begroeiing, agrarisch grondgebruik,
gebouwen, wegen en nederzettingen.
o Deze elementen vormen samen op een bepaalde plaats een landschap.

Natuurlandschap
- Een landschap zonder menselijke invloeden.
o Veranderd door klimaat, sedimentatie en
erosie etc.

Cultuurlandschap Natuurlandschap Cultuurlandschap

- Een natuurlandschap met menselijke invloeden.
o Ontstaat door menselijk handelen als wonen, werken en recreëren.

Het ecosysteem
Het landschap kun je beschouwen als een ecosysteem. Een ecosysteem is een ruimtelijk systeem met
levende (dieren en planten) en niet-levende (kucht, water en bodem) factoren. Deze factoren
bepalen welke planten en dieren er leven in een kringloop en binnen die kringloop met elkaar in
evenwicht zijn. De mens kan het evenwicht verstoren, wanneer het teveel wordt verstoord raakt het
ecosysteem aangetast.

Voor de mens is het waarnemen van de invloed van natuurlijke factoren moeilijk, omdat
veranderingen in de natuur vaak langzaam plaatsvinden. Ook is het effect van menselijk handelen
soms niet makkelijk te scheiden van dat van natuurlijke factoren.


Functies van het landschap
Het landschap heeft vier functies voor de mens:

- De productiefunctie
o Houdt in dat het landschap een rol speelt bij het produceren van zowel stoffelijke
goederen als diensten.
 Bijvoorbeeld bij de productie van landbouwgewassen,
delfstoffen en drinkwater.
- De draagfunctie
o De mens gebruikt het landschap als ondergrond voor zijn activiteiten en
voor het plaatsen van inrichtingselementen.
 Hierbij komt de draagkracht van ecosystemen kijken: kan het
landschap de druk van de activiteiten van de mens aan of niet?
- De regulatiefunctie
o Geeft aan dat bepaalde landschapselementen regulerend op kunnen
treden.

, - De informatiefunctie
o Het landschap heeft ons iets te leren.
 Educatieve waarde
 Het landschap kan ons laten zien dat een ecosysteem
overbelast is met vervuiling.
 Belevingswaarde
 Het kan gevoelens oproepen zoals ontzag, schoonheid,
dreiging
 Cultuurhistorische waarde.
 Het leert je iets over de geschiedenis van het landschap
in relatie tot de mens.
 Cultuurhistorische elementen laten kenmerken van de Nederlandse
cultuur zien die bewaard zijn in het landschap.

Geologie
- Geologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de aarde als geheel, haar structuur,
samenstelling en geschiedenis, en met de processen die bepalen hoe de aarde er nu uitziet.

De geologische tijdsschaal
- De tijdschaal bestaat uit hoofdtijdperken. Die zijn onderverdeeld
kleinere tijdsintervallen, in perioden. Die perioden zijn weer
onderverdeeld in tijdvakken.
o De periode waarin wij leven heet het Kwartair en is in het
tijdvak Holoceen.

De theorie van platentektoniek
- Volgens deze theorie zijn de continenten gedurende de
aardgeschiedenis verschoven.
o Zo heeft Nederland zowel in de poolstreken als op de
evenaar gelegen.
 Nederland heeft dus veel verschillende klimaten gekend.

Nederland als dalingsgebied
- Een dalingsgebied is een gebied dat miljoenen jaren wegzakt en wordt opgevuld met
sedimenten en aangevoerd door rivieren en zeeën.
- Nederland lag bijna altijd aan de rand van een continent en werd lange tijd bedekt door een
zee. Het lag in een dalingsgebied en hier overheerst sedimentatie. Laag na laag sediment
werd ter hoogte van Nederland afgezet. In het Kwartair kwam Nederland langzaam maar
zeker boven zeeniveau te liggen.
-

Sedimentatie
- Het verschijnsel dat los materiaal na transport door water, wind of ijs op het aardoppervlak
terecht komt en blijft liggen