Samenvatting aardrijkskunde H2 paragraaf 1,2&3
Paragraaf 1 Afrika: een rijk werelddeel?
Afrika heeft gunstige klimaten en vruchtbare
bodems voor grote hoeveelheden agrarische
grondstoffen. Daarnaast herbergt het continent
een schat aan kostbare delfstoffen. Een groot deel
bestaat uit het Afrikaans schuld: een zeer oude,
door erosie afgesleten (hoog) vlakte. Op grote
diepte zijn daar lang geleden bij hoge
temperaturen ertsen en mineralen (goud,
diamanten) ontstaan. Door de erosie zijn die
ertsen en mineralen dicht aan de oppervlakte
komen liggen en dus winbaar geworden. Andere
delen van Afrika zijn geologisch veel jonger. Na het
Midden-Oosten is Afrika de grootste olieproducent
ter wereld. Dat alles maakt Afrika tot de grootste
producent van minerale en agrarische
grondstoffen ter wereld. De bevolking van Afrika is
heel jong. Dat is meestal gunstig voor de welvaart.
Toch geldt dat niet voor alle Afrikaanse landen. De
verschillen in welvaart zijn heel groot. Er zijn veel
etnische tegenstellingen in Afrika, die worden
vooral veroorzaakt doordat er in alle Afrikaanse
landen veel verschillende bevolkingsgroepen
leven. Globaal gesproken kun je Afrika in twee
groepen veredelen: een Arabische bevolking ten
noorden van de Sahara en een zwarte bevolking
ten zuiden daarvan. De laatste jaren is de
economische groei in een aantal Afrikaanse landen
zo groot dat al van een Afrikaans
Wirtschaftswunder wordt gesproken. Zo was
Ghana wereldwijd de snelst groeiende economie in
Figuur 1 bbp per hoofd in Afrika
2011.
, Paragraaf 2 Te weinig water op aarde?
Bij het ontstaan van de aarde verzamelden de lichtste
materialen zich aan de buitenkant en vormden de
atmosfeer. De daarin aanwezige waterdamp
condenseerde, viel gedurende duizenden jaren naar
beneden en verzamelde zich op de laagste plekken als
oceanen. Sindsdien is de totale hoeveelheid water op
aarde nauwelijks veranderd. Er zijn drie soorten water:
zout, zoet en brak water. Bij zout water is het
zoutgehalte hoger dan 0,9%. Water met een
zoutgehalte lager dan 0,1% wordt zoet water genoemd. Zit het zoutgehalte daar tussen dan noem je
het brak water. Zout water is zwaarder dan zoet water en kan daarom in de ondergrond soms zoet
water verdringen, dat noem je verzilting. Water dat zichtbaar is aan het aardoppervlak, zoals de zee
en rivieren, noem je oppervlaktewater. Veel water trekt ook de grond in: dat noem je infiltratie. Bij
het water dat zich in de grond bevindt, kun je onderscheid maken in:
1. Grondwater: dat bevindt zich onder de grondwaterspiegel. Kenmerkend is dat het alle poriën
tussen de gronddeeltjes opvult en dat het ondergronds in stromende beweging is. Dat gaat
meestal heel langzaam; het kan zelfs eeuwen duren voordat het weer aan het oppervlak
komt en uiteindelijk de zee bereikt.
2. Bodemwater: dit bevindt zich boven de grondwaterspiegel en vult niet alle poriën. Het
bestaat uit:
- Capillair water: dit stijgt vanuit het grondwater op in fijne poriën.
- Hangwater: dit blijft bij de infiltratie ‘hangen’ omdat het bijvoorbeeld wordt opgezogen
door humusdeeltjes.
De hoeveelheid water die in een gebied beschikbaar is, noem je de waterkwantiteit. Die is vooral
afhankelijk van de hoeveelheid neerslag. Er zijn gebieden op aarde waar veel neerslag valt. Dat zijn
gebieden met een stijgende luchtbeweging. Bij die stijgende luchtbeweging koelt de lucht af,
waardoor de lucht minder waterdamp kan bevatten. De waterdamp gaat condenseren en valt als
neerslag naar beneden. Dat gebeurt op aarde bij:
- De tropen: de lucht stijgt hier op door de verwarming. Hierdoor ontstaan de equatoriale
stijgingsregens.
- De gebieden op gematigde breedte. Hier botsen warme en koude luchtstromen op
elkaar, waardoor frontale regens ontstaan.
- Berggebieden: doordat de lucht hier wordt opgestuwd, vallen er aan de loefzijde
stuwingsregens.
- De gebieden met moessonregens. Moessons zijn winden die halfjaarlijks van richting
veranderen. In de zomer is de moesson aanlandig en dus neerslagrijk.
Ook in regenrijke gebieden is toch niet altijd voldoende water beschikbaar. Dat hangt namelijk ook af
van de verdeling van de neerslag over het jaar.
Paragraaf 1 Afrika: een rijk werelddeel?
Afrika heeft gunstige klimaten en vruchtbare
bodems voor grote hoeveelheden agrarische
grondstoffen. Daarnaast herbergt het continent
een schat aan kostbare delfstoffen. Een groot deel
bestaat uit het Afrikaans schuld: een zeer oude,
door erosie afgesleten (hoog) vlakte. Op grote
diepte zijn daar lang geleden bij hoge
temperaturen ertsen en mineralen (goud,
diamanten) ontstaan. Door de erosie zijn die
ertsen en mineralen dicht aan de oppervlakte
komen liggen en dus winbaar geworden. Andere
delen van Afrika zijn geologisch veel jonger. Na het
Midden-Oosten is Afrika de grootste olieproducent
ter wereld. Dat alles maakt Afrika tot de grootste
producent van minerale en agrarische
grondstoffen ter wereld. De bevolking van Afrika is
heel jong. Dat is meestal gunstig voor de welvaart.
Toch geldt dat niet voor alle Afrikaanse landen. De
verschillen in welvaart zijn heel groot. Er zijn veel
etnische tegenstellingen in Afrika, die worden
vooral veroorzaakt doordat er in alle Afrikaanse
landen veel verschillende bevolkingsgroepen
leven. Globaal gesproken kun je Afrika in twee
groepen veredelen: een Arabische bevolking ten
noorden van de Sahara en een zwarte bevolking
ten zuiden daarvan. De laatste jaren is de
economische groei in een aantal Afrikaanse landen
zo groot dat al van een Afrikaans
Wirtschaftswunder wordt gesproken. Zo was
Ghana wereldwijd de snelst groeiende economie in
Figuur 1 bbp per hoofd in Afrika
2011.
, Paragraaf 2 Te weinig water op aarde?
Bij het ontstaan van de aarde verzamelden de lichtste
materialen zich aan de buitenkant en vormden de
atmosfeer. De daarin aanwezige waterdamp
condenseerde, viel gedurende duizenden jaren naar
beneden en verzamelde zich op de laagste plekken als
oceanen. Sindsdien is de totale hoeveelheid water op
aarde nauwelijks veranderd. Er zijn drie soorten water:
zout, zoet en brak water. Bij zout water is het
zoutgehalte hoger dan 0,9%. Water met een
zoutgehalte lager dan 0,1% wordt zoet water genoemd. Zit het zoutgehalte daar tussen dan noem je
het brak water. Zout water is zwaarder dan zoet water en kan daarom in de ondergrond soms zoet
water verdringen, dat noem je verzilting. Water dat zichtbaar is aan het aardoppervlak, zoals de zee
en rivieren, noem je oppervlaktewater. Veel water trekt ook de grond in: dat noem je infiltratie. Bij
het water dat zich in de grond bevindt, kun je onderscheid maken in:
1. Grondwater: dat bevindt zich onder de grondwaterspiegel. Kenmerkend is dat het alle poriën
tussen de gronddeeltjes opvult en dat het ondergronds in stromende beweging is. Dat gaat
meestal heel langzaam; het kan zelfs eeuwen duren voordat het weer aan het oppervlak
komt en uiteindelijk de zee bereikt.
2. Bodemwater: dit bevindt zich boven de grondwaterspiegel en vult niet alle poriën. Het
bestaat uit:
- Capillair water: dit stijgt vanuit het grondwater op in fijne poriën.
- Hangwater: dit blijft bij de infiltratie ‘hangen’ omdat het bijvoorbeeld wordt opgezogen
door humusdeeltjes.
De hoeveelheid water die in een gebied beschikbaar is, noem je de waterkwantiteit. Die is vooral
afhankelijk van de hoeveelheid neerslag. Er zijn gebieden op aarde waar veel neerslag valt. Dat zijn
gebieden met een stijgende luchtbeweging. Bij die stijgende luchtbeweging koelt de lucht af,
waardoor de lucht minder waterdamp kan bevatten. De waterdamp gaat condenseren en valt als
neerslag naar beneden. Dat gebeurt op aarde bij:
- De tropen: de lucht stijgt hier op door de verwarming. Hierdoor ontstaan de equatoriale
stijgingsregens.
- De gebieden op gematigde breedte. Hier botsen warme en koude luchtstromen op
elkaar, waardoor frontale regens ontstaan.
- Berggebieden: doordat de lucht hier wordt opgestuwd, vallen er aan de loefzijde
stuwingsregens.
- De gebieden met moessonregens. Moessons zijn winden die halfjaarlijks van richting
veranderen. In de zomer is de moesson aanlandig en dus neerslagrijk.
Ook in regenrijke gebieden is toch niet altijd voldoende water beschikbaar. Dat hangt namelijk ook af
van de verdeling van de neerslag over het jaar.
