De spijsvertering
Voor het functioneren van het menselijk lichaam is volwaardige voeding belangrijk. Wanneer
noodzakelijke bestanddelen ontbreken of niet in het lichaam opgenomen kunnen worden,
kunnen er ziekteverschijnselen optreden. Water dient vooral als oplos- en transportmiddel bij
de spijsvertering. Onverteerbare bestanddelen zijn belangrijk voor het stillen van de honger,
omdat ze ervoor zorgen dat het volume van het voedsel groter wordt. Onverteerbare
bestanddelen zorgen ook voor een betere stoelgang. Ze stimuleren de darmwerking.
Voedsel moet eerst bewerkt worden om daarna door het bloed te kunnen worden
opgenomen. De spijsvertering zorgt voor die bewerking. Het breekt het voedsel af zodat de
voedingsstoffen uit de darmen kunnen worden opgenomen in het bloed. Het bloed vervoert
vervolgens de voedingsstoffen naar de cellen. Stoffen die het lichaam niet nodig heeft of niet
op kan nemen, worden door de darmen uitgescheiden.
De spijsvertering is het hele proces van opname, fijnmaken en bewerken van voedsel,
en het uitscheiden van onverteerbare en ongebruikte resten.
Algemene symptomen bij ziekten van het spijsverteringsstelsel zijn:
- Braken
- afwijkingen van de ontlasting
- obstipatie en/of buikpijn
Ziekten van de slokdarm
Aandoeningen aan de slokdarm leiden vaak tot moeilijk eten. Dit kan veroorzaakt worden
door problemen met slikken of door een stoornis in de passage.
Veelvoorkomende ziekten aan de slokdarm zijn:
- ontsteking van de slokdarm (oesophagitis)
- middenrifbreuk (hernia)
- slokdarmvarices
, Ontsteking van de slokdarm
Een ontsteking van de slokdarm (oesophagitis) wordt meestal veroorzaakt door het
terugvloeien (reflux) van het maagzuur naar de slokdarm door een stoornis in het
klepmechanisme. Dit klepmechnisme zorgt er normaal gesproken voor dat de maaginhoud in
de maag blijft. Om te voorkomen dat dit tijdens de slaap gebeurt, kun je de zorgvrager
vragen om niet helemaal vlak te gaan liggen, maar in een licht hellende houding (anti-
Trendelenburg). Ook een infectie en contact met een bijtend middel kunnen een oorzaak zijn
van een oesophagitis. Een infectie valt te behandelen met medicijnen. Een bijtend middel
leidt bijna altijd tot een ernstige beschadiging. Dit kan nog weleens voorkomen bij kinderen
die een fles schoonmaakmiddel aan de mond zetten. Die beschadiging gaat gepaard met
littekenvorming. Soms is het noodzakelijk tijdens het genezingsproces kunstmatige voeding
toe te dienen om de slokdarm te ontzien.
Zuurbranden
Het maagzuur veroorzaakt zweertjes in de slokdarm die met littekenvorming genezen.
Wanneer dit lang aanhoudt, kan er een vernauwing ontstaan in de slokdarm. Dit leidt tot
passageklachten van voedsel. Het maagzuur dat in de slokdarm vloeit, geeft eerst een
branderig gevoel achter het borstbeen, ook wel bekend als zuurbranden. Wanneer sprake is
van een ernstige vernauwing, is oprekken van de slokdarm noodzakelijk.
Middenrifbreuk
Een breuk, ook wel hernia genoemd, is een uitstulping van het buikvlies door een zwakke
plek in de buikwand. Eén zo’n zwakke plek is de plaats waar de slokdarm het middenrif
passeert (de hiatus oesophagei). Bij een middenrifbreuk bevindt zich een gedeelte van de
maag in de borstholte. Hierdoor is er geen goede afsluiting meer tussen de slokdarm en de
maag. Met name in een liggende houding kan de maaginhoud naar de slokdarm
terugvloeien. Dit noemt men reflux-oesophagitis.
Op jonge leeftijd is een aangeboren wijde hiatus oesophagei de oorzaak, op latere leeftijd
obstipatie en overgewicht. Ook een zwangerschap kan de oorzaak zijn. De breuk zorgt
ervoor dat er geen goede afsluiting is tussen de slokdarm en de maag. In een liggende
houding kan dan gemakkelijk maagzuur in de slokdarm vloeien. Dit kan een branderig en
soms drukkend en klemmend gevoel achter het borstbeen geven. Oprispingen en terugvloed
van voedsel tot in de keel komen ook voor. Bij 25% van de zorgvragers komen geen
klachten voor. De breuk wordt dan niet of bij toeval ontdekt. Door middel van
röntgenonderzoek met een contrastmiddel en een oesophagoscopie (waarmee in de
slokdarm gekeken kan worden) kan een middenrifbreuk gediagnosticeerd worden.
Over het algemeen wordt een breuk operatief behandeld. Voordat een breuk operatief
behandeld wordt, zal eerst gekeken worden naar andere mogelijkheden. In het methodisch
schema worden die mogelijkheden opgenoemd. Ook kunnen medicijnen voorgeschreven
worden.
Slokdarmvarice
Spataders van de slokdarm, oesophagusvarices, komen vooral voor in het onderste deel
van de slokdarm. De slokdarmaders zijn verwijd bij spataders. Dit komt door een verhoogde
druk in de poortader. De vertakkingen van bloedvaten in het spijsverteringskanaal komen
uiteindelijk weer bij elkaar tot een grote ader, de poortader. Deze ader vervoert bloed dat rijk
is aan voedingsstoffen naar de lever.
Voor het functioneren van het menselijk lichaam is volwaardige voeding belangrijk. Wanneer
noodzakelijke bestanddelen ontbreken of niet in het lichaam opgenomen kunnen worden,
kunnen er ziekteverschijnselen optreden. Water dient vooral als oplos- en transportmiddel bij
de spijsvertering. Onverteerbare bestanddelen zijn belangrijk voor het stillen van de honger,
omdat ze ervoor zorgen dat het volume van het voedsel groter wordt. Onverteerbare
bestanddelen zorgen ook voor een betere stoelgang. Ze stimuleren de darmwerking.
Voedsel moet eerst bewerkt worden om daarna door het bloed te kunnen worden
opgenomen. De spijsvertering zorgt voor die bewerking. Het breekt het voedsel af zodat de
voedingsstoffen uit de darmen kunnen worden opgenomen in het bloed. Het bloed vervoert
vervolgens de voedingsstoffen naar de cellen. Stoffen die het lichaam niet nodig heeft of niet
op kan nemen, worden door de darmen uitgescheiden.
De spijsvertering is het hele proces van opname, fijnmaken en bewerken van voedsel,
en het uitscheiden van onverteerbare en ongebruikte resten.
Algemene symptomen bij ziekten van het spijsverteringsstelsel zijn:
- Braken
- afwijkingen van de ontlasting
- obstipatie en/of buikpijn
Ziekten van de slokdarm
Aandoeningen aan de slokdarm leiden vaak tot moeilijk eten. Dit kan veroorzaakt worden
door problemen met slikken of door een stoornis in de passage.
Veelvoorkomende ziekten aan de slokdarm zijn:
- ontsteking van de slokdarm (oesophagitis)
- middenrifbreuk (hernia)
- slokdarmvarices
, Ontsteking van de slokdarm
Een ontsteking van de slokdarm (oesophagitis) wordt meestal veroorzaakt door het
terugvloeien (reflux) van het maagzuur naar de slokdarm door een stoornis in het
klepmechanisme. Dit klepmechnisme zorgt er normaal gesproken voor dat de maaginhoud in
de maag blijft. Om te voorkomen dat dit tijdens de slaap gebeurt, kun je de zorgvrager
vragen om niet helemaal vlak te gaan liggen, maar in een licht hellende houding (anti-
Trendelenburg). Ook een infectie en contact met een bijtend middel kunnen een oorzaak zijn
van een oesophagitis. Een infectie valt te behandelen met medicijnen. Een bijtend middel
leidt bijna altijd tot een ernstige beschadiging. Dit kan nog weleens voorkomen bij kinderen
die een fles schoonmaakmiddel aan de mond zetten. Die beschadiging gaat gepaard met
littekenvorming. Soms is het noodzakelijk tijdens het genezingsproces kunstmatige voeding
toe te dienen om de slokdarm te ontzien.
Zuurbranden
Het maagzuur veroorzaakt zweertjes in de slokdarm die met littekenvorming genezen.
Wanneer dit lang aanhoudt, kan er een vernauwing ontstaan in de slokdarm. Dit leidt tot
passageklachten van voedsel. Het maagzuur dat in de slokdarm vloeit, geeft eerst een
branderig gevoel achter het borstbeen, ook wel bekend als zuurbranden. Wanneer sprake is
van een ernstige vernauwing, is oprekken van de slokdarm noodzakelijk.
Middenrifbreuk
Een breuk, ook wel hernia genoemd, is een uitstulping van het buikvlies door een zwakke
plek in de buikwand. Eén zo’n zwakke plek is de plaats waar de slokdarm het middenrif
passeert (de hiatus oesophagei). Bij een middenrifbreuk bevindt zich een gedeelte van de
maag in de borstholte. Hierdoor is er geen goede afsluiting meer tussen de slokdarm en de
maag. Met name in een liggende houding kan de maaginhoud naar de slokdarm
terugvloeien. Dit noemt men reflux-oesophagitis.
Op jonge leeftijd is een aangeboren wijde hiatus oesophagei de oorzaak, op latere leeftijd
obstipatie en overgewicht. Ook een zwangerschap kan de oorzaak zijn. De breuk zorgt
ervoor dat er geen goede afsluiting is tussen de slokdarm en de maag. In een liggende
houding kan dan gemakkelijk maagzuur in de slokdarm vloeien. Dit kan een branderig en
soms drukkend en klemmend gevoel achter het borstbeen geven. Oprispingen en terugvloed
van voedsel tot in de keel komen ook voor. Bij 25% van de zorgvragers komen geen
klachten voor. De breuk wordt dan niet of bij toeval ontdekt. Door middel van
röntgenonderzoek met een contrastmiddel en een oesophagoscopie (waarmee in de
slokdarm gekeken kan worden) kan een middenrifbreuk gediagnosticeerd worden.
Over het algemeen wordt een breuk operatief behandeld. Voordat een breuk operatief
behandeld wordt, zal eerst gekeken worden naar andere mogelijkheden. In het methodisch
schema worden die mogelijkheden opgenoemd. Ook kunnen medicijnen voorgeschreven
worden.
Slokdarmvarice
Spataders van de slokdarm, oesophagusvarices, komen vooral voor in het onderste deel
van de slokdarm. De slokdarmaders zijn verwijd bij spataders. Dit komt door een verhoogde
druk in de poortader. De vertakkingen van bloedvaten in het spijsverteringskanaal komen
uiteindelijk weer bij elkaar tot een grote ader, de poortader. Deze ader vervoert bloed dat rijk
is aan voedingsstoffen naar de lever.
