Colleges Sociaal Medische
Wetenschappen
HC1 – Introductie & gezondheid – 08/01/21
Epidemiologie
- Epi = op
- Demos = volk
o Onder het volk voorkomen
o Nauw verwant aan epidemieën
- De inlichtingendienst van de gezondheidszorg, richt zich op groepen mensen, landen
of de wereld bijvoorbeeld.
- Traceren van oorzaken van ziekten en sterfte in de wereld
- Tellen
o Hoe vaak komt een ziekte voor
o Hoeveel nieuwe covid infecties komen erbij?
- Verbandenleer
o Zijn er factoren in bv leefstijl die verband houden met een bepaalde ziekte.
o Welke groepen (mannen/ vrouwen, leeftijd) hebben een hoger risico op een
ernstig verloop van COVID-19?
Demografie
- Demos = volk
- Graphoo = beschrijven
- Volksbeschrijving of bevolkingsleer
- De omvang, structuur en spreiding van de bevolking
, - Ondersteunende disciplines voor veel gezondheidszorgbeleid om de ziektelast
bijvoorbeeld te voorspellen en communicatie naar de doelgroep kan uiten
- Van belang voor lange termijn gezondheidszorgbeleid
- Hoeveel mannen ouder dan 70 jaar wonen er in Nederland?
Medische sociologie
- Sociologie toegepast op gezondheid, ziekte en gezondheidszorg
- Ziekte als sociaal(-cultureel) proces
o Ziet gezondheidszorg als een sociaal proces.
- Wat zijn maatschappelijke opvattingen over personen die besmet raken met COVID-
19?
- Richt zich op macroniveau
Gezondheidspsychologie
- Bio psychosociale benadering
- Menselijk gedrag ten aanzien van ziekte en gezondheid
- Waarom leven mensen niet altijd de corona-maatregelen na?
- Richt zicht op individuen
- Hoe ervaren mensen een ziekte en hoe gaan ze ermee om?
Biomedische geneeskunde
- De biologie van het menselijk lichaam
- Lichaamsprocessen in gezonde en zieke mensen
- Bestudeert de etiologie van ziekten
o Leer der oorzaken
- Welke adviezen krijgen mensen met COVID-19?
,Gezondheid en ziekte
- Waar denken mensen aan bij gezondheid?
o Medisch/ preventief/psychisch
o Intern/ extern
- Ruime meerderheid vindt gezondheid het belangrijkste in het leven
- In 1966 concurreerde het nog met een goed huwelijkselven
- Vrouwen vinden het belangrijk
Biomedisch model
- Ziekte
o Verstoring van een normaal functionerend organisme
o Verstoorde biologische/ lichamelijke processen als oorzaak
- Gezondheid
o Afwezigheid van ziekte
- Focus
o Behandeling van verstoorde biologische processen door arts
o Preventie door wegnemen biologische oorzaken
- Ziekte en gezondheid
o Continuüm
o Er zijn verschillende gradaties van ziek en gezond, je moet je niet alleen
richten op de biologische facetten maar ook hoe je je over bepaalde dingen
voelt.
- Focus
o Samenspel van biologische, psychologische en sociale factoren bij ontstaan en
beloop van ziekte en gezondheid
o Verschillende aangrijpingspunten voor ziektepreventie en
gezondheidsbevordering
- Mensen kunnen hele onschuldige aandoeningen zoals eczeem hebben en zich
helemaal goed voelen, ben je dan ziek? Daar komen de psychologische factoren bij
kijken, hoe ervaar je het? De sociale factoren zijn ook van belang, krijg je steun van je
familie?
Definitie van gezondheid
- A state of complete physical, mental, and social well-being and not merely the
absence of disease or infirmity
o WHO
- Problemen met de definitie
o Het woord compleet
o Actute chronische ziekten
o Operationalisatie van de definitie
- Daarom gekomen tot een nieuwe definitie van het begrip
o Gezondheid als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren
in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven
Positieve gezondheid
- 6 dimensies van gezondheid
o Lichaamsfuncties
, o Mentaal welbevinden
o Zingeving
o Kwaliteit van leven
o Sociaal maatschappelijke participatie
o Dagelijks functioneren
Onderscheid lichamelijke en psychische ziekten
Klassieke oudheid
- Hippocrates was de eerste die een natuurlijke oorzaak toekende aan lichamelijke en
psychische klachten
o Krankzinnigheid is evenzeer een lichamelijke ziekte als de jicht of astma
- Leer der lichaamssappen
o Onbalans tussen lichaamssappen veroorzaakt psychische ziekte
o Doel van de behandeling is het herstellen van de balans
e e
17 – 18 eeuw
- Descartes
o Substantie dualisme
Twee substanties
Mentaal en materieel
- Morele, religieuze en psychosociale therapie
- Opkomst termen disease of the mind en mental illness
o Vooral gevolg van verkeerde denkprocessen
o Doel van de behandeling veranderen van denkprocessen
19-21e eeuw
- Artsen
o Patholgie van disease of the mind wel somatisch
- Mentale stoornissen zijn ziektes van het brein
o Psychofarmaca vanaf 1930
o Organische en functionele aandoeningen vanaf 1955
- Op dit moment
o Lichamelijke en psychische ziekten niet strikt gescheiden
o Wisselwerking tussen lichamelijke en psychische processen
Waarom maken we het onderscheid nog?
- Classificatiesysteem aandoeningen
o ICD: international Classification of Diseases
o DSM: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders
- Behoeften aan een kader, uniformiteit
o Praktijk: overdracht
o Onderzoek
- Bedoeld als classificatiesysteem
- Systeem krijgt bredere betekenis
o Verzekeraars/ financiers
- Definieert normaal en abnormaal
Wetenschappen
HC1 – Introductie & gezondheid – 08/01/21
Epidemiologie
- Epi = op
- Demos = volk
o Onder het volk voorkomen
o Nauw verwant aan epidemieën
- De inlichtingendienst van de gezondheidszorg, richt zich op groepen mensen, landen
of de wereld bijvoorbeeld.
- Traceren van oorzaken van ziekten en sterfte in de wereld
- Tellen
o Hoe vaak komt een ziekte voor
o Hoeveel nieuwe covid infecties komen erbij?
- Verbandenleer
o Zijn er factoren in bv leefstijl die verband houden met een bepaalde ziekte.
o Welke groepen (mannen/ vrouwen, leeftijd) hebben een hoger risico op een
ernstig verloop van COVID-19?
Demografie
- Demos = volk
- Graphoo = beschrijven
- Volksbeschrijving of bevolkingsleer
- De omvang, structuur en spreiding van de bevolking
, - Ondersteunende disciplines voor veel gezondheidszorgbeleid om de ziektelast
bijvoorbeeld te voorspellen en communicatie naar de doelgroep kan uiten
- Van belang voor lange termijn gezondheidszorgbeleid
- Hoeveel mannen ouder dan 70 jaar wonen er in Nederland?
Medische sociologie
- Sociologie toegepast op gezondheid, ziekte en gezondheidszorg
- Ziekte als sociaal(-cultureel) proces
o Ziet gezondheidszorg als een sociaal proces.
- Wat zijn maatschappelijke opvattingen over personen die besmet raken met COVID-
19?
- Richt zich op macroniveau
Gezondheidspsychologie
- Bio psychosociale benadering
- Menselijk gedrag ten aanzien van ziekte en gezondheid
- Waarom leven mensen niet altijd de corona-maatregelen na?
- Richt zicht op individuen
- Hoe ervaren mensen een ziekte en hoe gaan ze ermee om?
Biomedische geneeskunde
- De biologie van het menselijk lichaam
- Lichaamsprocessen in gezonde en zieke mensen
- Bestudeert de etiologie van ziekten
o Leer der oorzaken
- Welke adviezen krijgen mensen met COVID-19?
,Gezondheid en ziekte
- Waar denken mensen aan bij gezondheid?
o Medisch/ preventief/psychisch
o Intern/ extern
- Ruime meerderheid vindt gezondheid het belangrijkste in het leven
- In 1966 concurreerde het nog met een goed huwelijkselven
- Vrouwen vinden het belangrijk
Biomedisch model
- Ziekte
o Verstoring van een normaal functionerend organisme
o Verstoorde biologische/ lichamelijke processen als oorzaak
- Gezondheid
o Afwezigheid van ziekte
- Focus
o Behandeling van verstoorde biologische processen door arts
o Preventie door wegnemen biologische oorzaken
- Ziekte en gezondheid
o Continuüm
o Er zijn verschillende gradaties van ziek en gezond, je moet je niet alleen
richten op de biologische facetten maar ook hoe je je over bepaalde dingen
voelt.
- Focus
o Samenspel van biologische, psychologische en sociale factoren bij ontstaan en
beloop van ziekte en gezondheid
o Verschillende aangrijpingspunten voor ziektepreventie en
gezondheidsbevordering
- Mensen kunnen hele onschuldige aandoeningen zoals eczeem hebben en zich
helemaal goed voelen, ben je dan ziek? Daar komen de psychologische factoren bij
kijken, hoe ervaar je het? De sociale factoren zijn ook van belang, krijg je steun van je
familie?
Definitie van gezondheid
- A state of complete physical, mental, and social well-being and not merely the
absence of disease or infirmity
o WHO
- Problemen met de definitie
o Het woord compleet
o Actute chronische ziekten
o Operationalisatie van de definitie
- Daarom gekomen tot een nieuwe definitie van het begrip
o Gezondheid als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren
in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven
Positieve gezondheid
- 6 dimensies van gezondheid
o Lichaamsfuncties
, o Mentaal welbevinden
o Zingeving
o Kwaliteit van leven
o Sociaal maatschappelijke participatie
o Dagelijks functioneren
Onderscheid lichamelijke en psychische ziekten
Klassieke oudheid
- Hippocrates was de eerste die een natuurlijke oorzaak toekende aan lichamelijke en
psychische klachten
o Krankzinnigheid is evenzeer een lichamelijke ziekte als de jicht of astma
- Leer der lichaamssappen
o Onbalans tussen lichaamssappen veroorzaakt psychische ziekte
o Doel van de behandeling is het herstellen van de balans
e e
17 – 18 eeuw
- Descartes
o Substantie dualisme
Twee substanties
Mentaal en materieel
- Morele, religieuze en psychosociale therapie
- Opkomst termen disease of the mind en mental illness
o Vooral gevolg van verkeerde denkprocessen
o Doel van de behandeling veranderen van denkprocessen
19-21e eeuw
- Artsen
o Patholgie van disease of the mind wel somatisch
- Mentale stoornissen zijn ziektes van het brein
o Psychofarmaca vanaf 1930
o Organische en functionele aandoeningen vanaf 1955
- Op dit moment
o Lichamelijke en psychische ziekten niet strikt gescheiden
o Wisselwerking tussen lichamelijke en psychische processen
Waarom maken we het onderscheid nog?
- Classificatiesysteem aandoeningen
o ICD: international Classification of Diseases
o DSM: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders
- Behoeften aan een kader, uniformiteit
o Praktijk: overdracht
o Onderzoek
- Bedoeld als classificatiesysteem
- Systeem krijgt bredere betekenis
o Verzekeraars/ financiers
- Definieert normaal en abnormaal
