Modellen SMG-tentamen
Functionalisme – Parsons
- Door het vervullen van rollen en normen ontstaat er een evenwicht, nieuwkomers en
afwijkers verstoren het evenwicht.
- Geneeskunde is een regulerend mechanisme waardoor de rollen en normen blijven
functioneren.
o Ziek zijn is een legitieme reden om je terug te trekken van je maatschappelijke
rol.
- Zieke rol
o Recht op vrijstelling van verplichtingen en verantwoordelijkheid
o Recht op verzorging
o Plicht om snel beter te willen worden
o Plicht om advies van andere te volgen
- Relatie patiënt en arts
o De arts is de autoriteit.
o Patiënt en arts zijn spiegelbeeld
o Voorwaarde legitimatie de rechten van de zieke zijn afhankelijk van de
plichten.
- Sociale controle
o Isolerende functie van de zieke deviantie kanaliseren
o Re integratieve functie arts
- Gedachteconstructie van de werkelijkheid
- Algemene karakteristieken en verwachtingen patiënt
- Kritiek
o Geen aandacht voor variatie
o Eenzijdige visie
Symbolisch interactionisme – Freidson
- Sociale werkelijkheid krijgt vorm door interactie en betekenisgeving
- Symbolen en betekenissen zijn belangrijk
- Afhankelijk van de context van de situatie
- Ziekte is een professionele constructie
o Professionals en leken hebben verschillende definities. Professionals tellen
zwaarder dan leken.
- Ziekte is afwijkend gedrag
o Relatief begrip
o Resultaat van een wisselwerking tussen patiënt en arts
- Ziekte is een onderhandeling
o Er is een conflict tussen arts en patiënt door botsende definities
o Er vindt strategische interactie plaats, patiënt is een actieve partner en ze
moeten samen doelen bereiken.
- Sociale constructie
o De maatschappelijke reactie op een ziekte speelt een grote rol
, o De zieke rol is afhankelijk van de ernst, de verantwoordelijkheid en de
legitimiteit
- Stigma
o Kenmerk dat iemand op negatieve manier anders maakt
- Soorten stigma
o Fysiek, van karaktereigenschappen of van groepsidentiteit
- Proces van stigma
o Onderscheid maken en labelen
o Associëren met negatieve kenmerken
o Groepen onderscheiden
o Emotionele reacties
o Discriminatie en statusverlies
- Soorten stigma
o Publiek stigma
o Zelfstigma
o Ervaren publiek stigma
o Persoonlijk stigma
- Gevolgen van stigma
o Statusverlies
o Gezondheidsverlies
o Schaamte
o Lage zelfwaardering
o Barrière tot het zoeken van zorg
Marxistische benadering
- Sociale ongelijkheid maakt mensen ziek
- Ziekte is een gevolg van een evenwicht tussen stress en steun
o Het risico op ziekte is gekoppeld aan sociale positie van de maatschappij
- De medische professie buit ziekte uit
- Medicalisering
o Mens wordt geplaatst binnen het perspectief van gezondheid
o Medische professie heeft te veel macht
o Mensen krijgen heel snel een diagnose
o Iatrogenese ziek makende zorg
Sociaal constructivisme
- Objectieve kennis bestaat niet en medische kennis is een sociaal construct
- Medische kennis veranderd als antwoord op sociale verhoudingen
- Kennis is subjectief en veranderd door herinterpretatie
- Kenmerken
o Wetenschappelijke feiten worden gecreeerd
o Medische kennis is een weerspiegeling van de politiek
- Kritiek
o Te sterke relativering van de kennisclaim
o Geen aandacht voor positieve aspecten van medicijnen
o Te sterke focus op kennisproductie
Functionalisme – Parsons
- Door het vervullen van rollen en normen ontstaat er een evenwicht, nieuwkomers en
afwijkers verstoren het evenwicht.
- Geneeskunde is een regulerend mechanisme waardoor de rollen en normen blijven
functioneren.
o Ziek zijn is een legitieme reden om je terug te trekken van je maatschappelijke
rol.
- Zieke rol
o Recht op vrijstelling van verplichtingen en verantwoordelijkheid
o Recht op verzorging
o Plicht om snel beter te willen worden
o Plicht om advies van andere te volgen
- Relatie patiënt en arts
o De arts is de autoriteit.
o Patiënt en arts zijn spiegelbeeld
o Voorwaarde legitimatie de rechten van de zieke zijn afhankelijk van de
plichten.
- Sociale controle
o Isolerende functie van de zieke deviantie kanaliseren
o Re integratieve functie arts
- Gedachteconstructie van de werkelijkheid
- Algemene karakteristieken en verwachtingen patiënt
- Kritiek
o Geen aandacht voor variatie
o Eenzijdige visie
Symbolisch interactionisme – Freidson
- Sociale werkelijkheid krijgt vorm door interactie en betekenisgeving
- Symbolen en betekenissen zijn belangrijk
- Afhankelijk van de context van de situatie
- Ziekte is een professionele constructie
o Professionals en leken hebben verschillende definities. Professionals tellen
zwaarder dan leken.
- Ziekte is afwijkend gedrag
o Relatief begrip
o Resultaat van een wisselwerking tussen patiënt en arts
- Ziekte is een onderhandeling
o Er is een conflict tussen arts en patiënt door botsende definities
o Er vindt strategische interactie plaats, patiënt is een actieve partner en ze
moeten samen doelen bereiken.
- Sociale constructie
o De maatschappelijke reactie op een ziekte speelt een grote rol
, o De zieke rol is afhankelijk van de ernst, de verantwoordelijkheid en de
legitimiteit
- Stigma
o Kenmerk dat iemand op negatieve manier anders maakt
- Soorten stigma
o Fysiek, van karaktereigenschappen of van groepsidentiteit
- Proces van stigma
o Onderscheid maken en labelen
o Associëren met negatieve kenmerken
o Groepen onderscheiden
o Emotionele reacties
o Discriminatie en statusverlies
- Soorten stigma
o Publiek stigma
o Zelfstigma
o Ervaren publiek stigma
o Persoonlijk stigma
- Gevolgen van stigma
o Statusverlies
o Gezondheidsverlies
o Schaamte
o Lage zelfwaardering
o Barrière tot het zoeken van zorg
Marxistische benadering
- Sociale ongelijkheid maakt mensen ziek
- Ziekte is een gevolg van een evenwicht tussen stress en steun
o Het risico op ziekte is gekoppeld aan sociale positie van de maatschappij
- De medische professie buit ziekte uit
- Medicalisering
o Mens wordt geplaatst binnen het perspectief van gezondheid
o Medische professie heeft te veel macht
o Mensen krijgen heel snel een diagnose
o Iatrogenese ziek makende zorg
Sociaal constructivisme
- Objectieve kennis bestaat niet en medische kennis is een sociaal construct
- Medische kennis veranderd als antwoord op sociale verhoudingen
- Kennis is subjectief en veranderd door herinterpretatie
- Kenmerken
o Wetenschappelijke feiten worden gecreeerd
o Medische kennis is een weerspiegeling van de politiek
- Kritiek
o Te sterke relativering van de kennisclaim
o Geen aandacht voor positieve aspecten van medicijnen
o Te sterke focus op kennisproductie
