Samenvatting Rechtswetenschap A – 2021-2022
Jurisprudentie Inleiding tot de rechtswetenschap
HR Nitraatrichtlijn ->
De rechter mag GEEN bevel geven aan de staat om formele wetgeving tot
stand te brengen. In art. 81 Gw staat ook dat wetten in formele zin
worden gemaakt op grond van politieke besluitvorming en afweging van
erbij betrokken belangen. Verdeling van bevoegdheden brengt met zich
mee dat rechter zich niet mag bemoeien met politieke besluitvorming.
Rb. Arnhem Bedrogen echtgenoot ->
Man die heeft ontdekt dat hij niet de biologische vader is van zijn zoon,
vordert verklaring voor recht dat (ex-)vrouw onrechtmatig jegens hem
heeft gehandeld door overspel te plegen en de mogelijkheid te verzwijgen
dat hij niet de vader van het kind was, en tevens vergoeding van materiële
en immateriële schade.
Het is niet onrechtmatig handelen als de daad op ideële verplichtingen
berust. Huwelijkstrouw berust op ideële verplichtingen, en schending van
de huwelijkstrouw is ook niet in strijd met het ongeschreven recht in het
maatschappelijk verkeer. Er is dus geen sprake van onrechtmatig
handelen.
HR afvoerpijp (art. 359a Sv) ->
Op basis van informatie van een getuige gaan opsporingsambtenaren,
met machtiging, naar een woning waar vermoedelijk marihuana wordt
verkocht. In de woning treffen opsporingsambtenaren de verdachte, een
medeverdachte, Duitse kopers, en marihuana aan. Een
opsporingsambtenaar ziet in de kelder enkele zwart geschilderde
afvoerbuizen, waarvan er één verse krassporen had, en beduidend
,nieuwer leek (ambtshalve was hem bekend dat deze pijpen vaker gebruikt
werden om drugs te verstoppen). Verbalisant heeft deze pijp losgetrokken
en ontdekte een bergplaats met een grote hoeveelheid softdrugs (5.175
gram hasjiesj).
De toepassing van art. 359a Sv is beperkt tot vormverzuimen die zijn
begaan bij het voorbereidend onderzoek. Onder vormverzuimen wordt
verstaan het niet naleven van strafprocesrechtelijke geschreven en
ongeschreven vormvoorschriften
EHRM Schotelantenneverbod ->
Verzoekers zijn uit hun woning gezet, omdat zij weigerden de
schotelantenne, die in strijd was met het reglement van de verhuurder, te
verwijderen. Verzoekers zijn afkomstig uit Irak en wonen in een voorstad
van Stockholm.
De interpretatie van juridische documenten van een nationale rechter
mogen niet onredelijk, willekeurig, discriminatoir of anderszins in strijd
zijn met de aan het EVRM ten grondslag liggende beginselen. Dit laat zien
dat het EVRM ook een rol kan spelen in privaatrechtelijke geschillen. In
dit arrest hield dat dus in dat het weigeren van de antenneschotel in het
huurcontract op basis van art. 10 EVRM in strijd was met het recht om
informatie te ontvangen, omdat de klagers op deze manier contact
behielden met de taal en cultuur van hun land van herkomst.
HR Landbouwvliegers ->
De staatssecretaris van Landbouw en Visserij heeft een beschikking
uitgebracht over het gebruik van landbouwvliegtuigen. Dit deed de
staatssecretaris op grond van het Besluit Luchtvaartuigtoepassingen
Bestrijdingsmiddelen van 29 mei 1984.
Deze beschikking/regeling hield onder meer in dat de minimale afstand
tot gebieden waarop het gebruik van vliegtuigen voor het verspreiden van
bestrijdingsmiddelen in de landbouw mocht worden ingezet, is verkleind
tot 50 meter van kwetsbare plekken (denk aan scholen en ziekenhuizen).
2
, Gevolg van deze regeling is dat de omzet van sproeivliegtuigbedrijven zo’n
50 tot 70% zou gaan dalen.
Dit was dus absoluut niet gunstig voor de landbouwbedrijven. Het gevolg
is dat de Nederlandse Staat door twee verenigingen van landbouwvliegers
gedagvaard wordt. De verenigingen vorderen dat de regeling buiten
werking wordt gesteld.
De rechter mag algemeen verbindende voorschriften (wetten in materiële
zin) toetsen aan algemene rechtsbeginselen. Een algemeen verbindend
voorschrift kan dus onverbindend worden verklaard, daarbij moet de
rechter wel terughoudend zijn.
HR Harmonisatiewet ->
Vanwege bezuinigingsmaatregelen heeft de overheid gezocht naar
middelen die de studieduur zover mogelijk zouden kunnen terugdringen.
Dit resulteerde in een regeling waarbij in het gehele hoger onderwijs (wo
en hbo tezamen) zowel de inschrijvingsduur als het recht op
studiefinanciering werd beperkt en teruggebracht tot een periode van zes
jaar. De eisers voelen zich in hun belangen benadeeld door de onverkorte
toepassing van de nieuwe bepalingen in de Harmonisatiewet (artikel 35
lid 4 WWO, artikel 38 lid 3 WHBO en artikel 18 lid 4 WOU). De eisers
zullen met ingang van het nieuwe studiejaar geen studiefinanciering meer
ontvangen en zevenhonderd gulden meer collegegeld moeten betalen.
Hierdoor is er sprake van een beduidende achteruitgang in de
rechtspositie van de student.
De rechter mag wetten (in formele zin) en verdragen niet aan de
Grondwet toetsen (art. 120 Gw).
HR pocketbooks ->
Van Tuyl NV en De Bron NV hadden het plan opgevat om pocketboeken te
gaan verkopen, hoofdzakelijk via kruideniers. Hun plannen waren
vergevorderd, toen de staatssecretaris voor Economische Zaken op
instigatie van twee Nederlandse organisaties van boekhandelaren de
3
Jurisprudentie Inleiding tot de rechtswetenschap
HR Nitraatrichtlijn ->
De rechter mag GEEN bevel geven aan de staat om formele wetgeving tot
stand te brengen. In art. 81 Gw staat ook dat wetten in formele zin
worden gemaakt op grond van politieke besluitvorming en afweging van
erbij betrokken belangen. Verdeling van bevoegdheden brengt met zich
mee dat rechter zich niet mag bemoeien met politieke besluitvorming.
Rb. Arnhem Bedrogen echtgenoot ->
Man die heeft ontdekt dat hij niet de biologische vader is van zijn zoon,
vordert verklaring voor recht dat (ex-)vrouw onrechtmatig jegens hem
heeft gehandeld door overspel te plegen en de mogelijkheid te verzwijgen
dat hij niet de vader van het kind was, en tevens vergoeding van materiële
en immateriële schade.
Het is niet onrechtmatig handelen als de daad op ideële verplichtingen
berust. Huwelijkstrouw berust op ideële verplichtingen, en schending van
de huwelijkstrouw is ook niet in strijd met het ongeschreven recht in het
maatschappelijk verkeer. Er is dus geen sprake van onrechtmatig
handelen.
HR afvoerpijp (art. 359a Sv) ->
Op basis van informatie van een getuige gaan opsporingsambtenaren,
met machtiging, naar een woning waar vermoedelijk marihuana wordt
verkocht. In de woning treffen opsporingsambtenaren de verdachte, een
medeverdachte, Duitse kopers, en marihuana aan. Een
opsporingsambtenaar ziet in de kelder enkele zwart geschilderde
afvoerbuizen, waarvan er één verse krassporen had, en beduidend
,nieuwer leek (ambtshalve was hem bekend dat deze pijpen vaker gebruikt
werden om drugs te verstoppen). Verbalisant heeft deze pijp losgetrokken
en ontdekte een bergplaats met een grote hoeveelheid softdrugs (5.175
gram hasjiesj).
De toepassing van art. 359a Sv is beperkt tot vormverzuimen die zijn
begaan bij het voorbereidend onderzoek. Onder vormverzuimen wordt
verstaan het niet naleven van strafprocesrechtelijke geschreven en
ongeschreven vormvoorschriften
EHRM Schotelantenneverbod ->
Verzoekers zijn uit hun woning gezet, omdat zij weigerden de
schotelantenne, die in strijd was met het reglement van de verhuurder, te
verwijderen. Verzoekers zijn afkomstig uit Irak en wonen in een voorstad
van Stockholm.
De interpretatie van juridische documenten van een nationale rechter
mogen niet onredelijk, willekeurig, discriminatoir of anderszins in strijd
zijn met de aan het EVRM ten grondslag liggende beginselen. Dit laat zien
dat het EVRM ook een rol kan spelen in privaatrechtelijke geschillen. In
dit arrest hield dat dus in dat het weigeren van de antenneschotel in het
huurcontract op basis van art. 10 EVRM in strijd was met het recht om
informatie te ontvangen, omdat de klagers op deze manier contact
behielden met de taal en cultuur van hun land van herkomst.
HR Landbouwvliegers ->
De staatssecretaris van Landbouw en Visserij heeft een beschikking
uitgebracht over het gebruik van landbouwvliegtuigen. Dit deed de
staatssecretaris op grond van het Besluit Luchtvaartuigtoepassingen
Bestrijdingsmiddelen van 29 mei 1984.
Deze beschikking/regeling hield onder meer in dat de minimale afstand
tot gebieden waarop het gebruik van vliegtuigen voor het verspreiden van
bestrijdingsmiddelen in de landbouw mocht worden ingezet, is verkleind
tot 50 meter van kwetsbare plekken (denk aan scholen en ziekenhuizen).
2
, Gevolg van deze regeling is dat de omzet van sproeivliegtuigbedrijven zo’n
50 tot 70% zou gaan dalen.
Dit was dus absoluut niet gunstig voor de landbouwbedrijven. Het gevolg
is dat de Nederlandse Staat door twee verenigingen van landbouwvliegers
gedagvaard wordt. De verenigingen vorderen dat de regeling buiten
werking wordt gesteld.
De rechter mag algemeen verbindende voorschriften (wetten in materiële
zin) toetsen aan algemene rechtsbeginselen. Een algemeen verbindend
voorschrift kan dus onverbindend worden verklaard, daarbij moet de
rechter wel terughoudend zijn.
HR Harmonisatiewet ->
Vanwege bezuinigingsmaatregelen heeft de overheid gezocht naar
middelen die de studieduur zover mogelijk zouden kunnen terugdringen.
Dit resulteerde in een regeling waarbij in het gehele hoger onderwijs (wo
en hbo tezamen) zowel de inschrijvingsduur als het recht op
studiefinanciering werd beperkt en teruggebracht tot een periode van zes
jaar. De eisers voelen zich in hun belangen benadeeld door de onverkorte
toepassing van de nieuwe bepalingen in de Harmonisatiewet (artikel 35
lid 4 WWO, artikel 38 lid 3 WHBO en artikel 18 lid 4 WOU). De eisers
zullen met ingang van het nieuwe studiejaar geen studiefinanciering meer
ontvangen en zevenhonderd gulden meer collegegeld moeten betalen.
Hierdoor is er sprake van een beduidende achteruitgang in de
rechtspositie van de student.
De rechter mag wetten (in formele zin) en verdragen niet aan de
Grondwet toetsen (art. 120 Gw).
HR pocketbooks ->
Van Tuyl NV en De Bron NV hadden het plan opgevat om pocketboeken te
gaan verkopen, hoofdzakelijk via kruideniers. Hun plannen waren
vergevorderd, toen de staatssecretaris voor Economische Zaken op
instigatie van twee Nederlandse organisaties van boekhandelaren de
3
