Medische vakken periode 5 taken
VMV 05-102
Welke rol spelen genetische factoren bij het ontstaan van tumoren?
Bij ongeveer 5% van alle mensen met kanker speelt erfelijke aanleg een rol in het ontstaan van de
ziekten. Deze precieze bijdrage van erfelijkheid aan het ontstaan van kanker verschilt per
tumorsoort. Voor sommige tumorsoorten is de bijdrage kleiner dan 5% (baarmoederhalskanker).
Voor andere soorten is dit weer hoger dan 5% (borstkanker bij mannen 10% door erfelijke aanleg).
Geef een aantal voorbeelden, die een genetische basis voor tumoren duidelijk maken.
- Alvleesklierkanker.
- Baarmoederkanker.
- Basaalcel carcinoom = langzaam groeiende rode, bruine of huidkleurige, wat glanzende
verhevenheid op de huid.
- Bijnierkanker.
- Blaaskanker.
- Borstkanker.
- Dikke darmkanker.
- Eierstokkanker.
- Endeldarmkanker.
- Maagkanker.
- Melanoom.
- Meningeoom.
- Nierkanker.
- Osteosarcoom = kwaadaardig tumor uitgaande van bot.
- Prostaatkanker.
- Rhabdomyosarcoom = weke delen tumor (sarcoom). Gaat uit van dwarsgestreept
spierweefsel.
o Rhabdo = stok of draad.
o Myon = spier.
- Schildklierkanker.
Welke omgevingsfactoren spelen een rol bij het ontstaan van tumoren?
- Infecties.
- UV-straling.
- Roken.
- Soorten verf.
- Asbest.
- Overmatig alcoholgebruik.
- Overgewicht.
Wat is een carcinoma in situ?
Kankertypen die op verschillende plaatsen in het lichaam mogelijk zijn, maar nog niet uitgezaaid zijn
naar andere nabijgelegen locaties.
MEDISCHE VAKKEN TAKEN PERIODE 5 KYARA KUIPER
,Hoe komen metastasen tot stand?
Gezonde cellen delen alleen wanneer dat nodig is. Cellen houden elkaar normaal vast, maar wanneer
er bijvoorbeeld een wondje ontstaat krijgen bepaalde cellen de opdracht om elkaar ‘los te laten’.
Daardoor kunnen zij zich naar de wond verplaatsen en door zich sterk te delen de wond vullen en
genezen.
Van een kwaadaardig tumor kunnen cellen echter zomaar losraken, zonder dat een cel daar opdracht
voor krijgt. De ‘losse’ kankercellen kunnen vervolgens terechtkomen in de transportsystemen van het
lichaam (lymfe of bloedbaan). Als ze via die route op een andere plek in het lichaam terechtkomen,
zich daar hechten en uitgroeien tot tumoren wordt er gesproken van uitzaaiingen.
Wat zijn voorkeurslokalisaties voor metastasen?
Lever, longen, hersenen en botten.
Wat wordt bedoeld met het begrip verdubbelingstijd?
De tijd die nodig is voordat een tumor in het aantal cellen is verdubbeld.
Wat wordt bedoeld met de term differentiatiegraad?
De differentiatiegraad van een tumor geeft aan hoe sterk de kankercellen afwijken van de gezonde
cellen. In termen van vorm van de cel en de snelheid van celdeling.
Hangt de differentiatiegraad van tumoren samen met de behandelmethoden? Leg dit uit.
Dit hangt met elkaar samen, omdat deze gradering iets zegt over de snelheid waarmee de
tumorcellen zich delen. Sneller delende tumoren zijn gevoeliger voor straling dan langzaam delende
cellen
Wat wordt bedoeld met de TNM-indeling?
T = Tumor > grootte van de tumor.
N = Nodes > uitzaaiingen in nabijgelegen lymfeknopen.
M = Metastasen > uitzaaiingen/metastasen elders in het lichaam.
Hoe kunnen de T, N en M indeling worden bepaald?
T > röntgenfoto, echografie, MRI-scan of CT-scan.
N > biopsie uit de lymfeklieren dichtbij de primaire tumor.
M > full-body/whole-body SPECT-scan.
MEDISCHE VAKKEN TAKEN PERIODE 5 KYARA KUIPER
, Wat is het belang van de TNM-indeling met betrekking tot de behandeling en prognose?
Het bepaalt de keuze van de behandeling.
Het geeft een indicatie van de prognose.
Het geeft de mogelijkheid resultaten van de behandeling te vergelijken en evalueren.
Het schept duidelijkheid bij de communicatie over oncologische patiënten.
Welke rol speelt het bloedonderzoek bij een TNM-indeling?
Via bloedonderzoek kan er gekeken worden of er tumorcellen in de bloedbaan zitten. Ook zorgen
bepaalde tumoren voor een verandering in de samenstelling van het bloed. Als er tumorcellen
aanwezig zijn in het bloed is de kans groot dat er metastasen aanwezig zijn.
Welke beeldvormende onderzoeken worden gebruikt om de TNM-indeling te kunnen opstellen?
Er kan gebruikt worden gemaakt van nucleair geneeskunde onderzoek, een CT-scan, een MRI-scan,
echografie of een röntgenfoto.
Wat wordt bedoeld met cytologisch onderzoek?
In geval van cytologisch onderzoek wordt de structuur en functie van cellen met behulp van een
microscoop bekeken. Dit wordt gedaan met behulp van aankleuring van de cellen.
Een biopt is een voorbeeld van histologisch materiaal. Hoe kan een biopt worden verkregen en wat
kan de patholoog eraan zien?
Door een stukje weefsel weg te halen (biopsie) en te prepareren met formaledehyde kan de
patholoog de differentiatiegraad en andere specifieke kenmerken van de tumor bepalen.
Verklaar de volgende chirurgische termen:
Resectie = verwijdering van een deel van een orgaan, gewricht of zenuw.
Extirpatie = operatieve ingreep waarbij een lichaamsdeel of een gezwel totaal wordt weggehaald.
Incisie = een snede in het lichaam.
Excisie = het afwijkende weefsel in het geheel verwijderen.
MEDISCHE VAKKEN TAKEN PERIODE 5 KYARA KUIPER
VMV 05-102
Welke rol spelen genetische factoren bij het ontstaan van tumoren?
Bij ongeveer 5% van alle mensen met kanker speelt erfelijke aanleg een rol in het ontstaan van de
ziekten. Deze precieze bijdrage van erfelijkheid aan het ontstaan van kanker verschilt per
tumorsoort. Voor sommige tumorsoorten is de bijdrage kleiner dan 5% (baarmoederhalskanker).
Voor andere soorten is dit weer hoger dan 5% (borstkanker bij mannen 10% door erfelijke aanleg).
Geef een aantal voorbeelden, die een genetische basis voor tumoren duidelijk maken.
- Alvleesklierkanker.
- Baarmoederkanker.
- Basaalcel carcinoom = langzaam groeiende rode, bruine of huidkleurige, wat glanzende
verhevenheid op de huid.
- Bijnierkanker.
- Blaaskanker.
- Borstkanker.
- Dikke darmkanker.
- Eierstokkanker.
- Endeldarmkanker.
- Maagkanker.
- Melanoom.
- Meningeoom.
- Nierkanker.
- Osteosarcoom = kwaadaardig tumor uitgaande van bot.
- Prostaatkanker.
- Rhabdomyosarcoom = weke delen tumor (sarcoom). Gaat uit van dwarsgestreept
spierweefsel.
o Rhabdo = stok of draad.
o Myon = spier.
- Schildklierkanker.
Welke omgevingsfactoren spelen een rol bij het ontstaan van tumoren?
- Infecties.
- UV-straling.
- Roken.
- Soorten verf.
- Asbest.
- Overmatig alcoholgebruik.
- Overgewicht.
Wat is een carcinoma in situ?
Kankertypen die op verschillende plaatsen in het lichaam mogelijk zijn, maar nog niet uitgezaaid zijn
naar andere nabijgelegen locaties.
MEDISCHE VAKKEN TAKEN PERIODE 5 KYARA KUIPER
,Hoe komen metastasen tot stand?
Gezonde cellen delen alleen wanneer dat nodig is. Cellen houden elkaar normaal vast, maar wanneer
er bijvoorbeeld een wondje ontstaat krijgen bepaalde cellen de opdracht om elkaar ‘los te laten’.
Daardoor kunnen zij zich naar de wond verplaatsen en door zich sterk te delen de wond vullen en
genezen.
Van een kwaadaardig tumor kunnen cellen echter zomaar losraken, zonder dat een cel daar opdracht
voor krijgt. De ‘losse’ kankercellen kunnen vervolgens terechtkomen in de transportsystemen van het
lichaam (lymfe of bloedbaan). Als ze via die route op een andere plek in het lichaam terechtkomen,
zich daar hechten en uitgroeien tot tumoren wordt er gesproken van uitzaaiingen.
Wat zijn voorkeurslokalisaties voor metastasen?
Lever, longen, hersenen en botten.
Wat wordt bedoeld met het begrip verdubbelingstijd?
De tijd die nodig is voordat een tumor in het aantal cellen is verdubbeld.
Wat wordt bedoeld met de term differentiatiegraad?
De differentiatiegraad van een tumor geeft aan hoe sterk de kankercellen afwijken van de gezonde
cellen. In termen van vorm van de cel en de snelheid van celdeling.
Hangt de differentiatiegraad van tumoren samen met de behandelmethoden? Leg dit uit.
Dit hangt met elkaar samen, omdat deze gradering iets zegt over de snelheid waarmee de
tumorcellen zich delen. Sneller delende tumoren zijn gevoeliger voor straling dan langzaam delende
cellen
Wat wordt bedoeld met de TNM-indeling?
T = Tumor > grootte van de tumor.
N = Nodes > uitzaaiingen in nabijgelegen lymfeknopen.
M = Metastasen > uitzaaiingen/metastasen elders in het lichaam.
Hoe kunnen de T, N en M indeling worden bepaald?
T > röntgenfoto, echografie, MRI-scan of CT-scan.
N > biopsie uit de lymfeklieren dichtbij de primaire tumor.
M > full-body/whole-body SPECT-scan.
MEDISCHE VAKKEN TAKEN PERIODE 5 KYARA KUIPER
, Wat is het belang van de TNM-indeling met betrekking tot de behandeling en prognose?
Het bepaalt de keuze van de behandeling.
Het geeft een indicatie van de prognose.
Het geeft de mogelijkheid resultaten van de behandeling te vergelijken en evalueren.
Het schept duidelijkheid bij de communicatie over oncologische patiënten.
Welke rol speelt het bloedonderzoek bij een TNM-indeling?
Via bloedonderzoek kan er gekeken worden of er tumorcellen in de bloedbaan zitten. Ook zorgen
bepaalde tumoren voor een verandering in de samenstelling van het bloed. Als er tumorcellen
aanwezig zijn in het bloed is de kans groot dat er metastasen aanwezig zijn.
Welke beeldvormende onderzoeken worden gebruikt om de TNM-indeling te kunnen opstellen?
Er kan gebruikt worden gemaakt van nucleair geneeskunde onderzoek, een CT-scan, een MRI-scan,
echografie of een röntgenfoto.
Wat wordt bedoeld met cytologisch onderzoek?
In geval van cytologisch onderzoek wordt de structuur en functie van cellen met behulp van een
microscoop bekeken. Dit wordt gedaan met behulp van aankleuring van de cellen.
Een biopt is een voorbeeld van histologisch materiaal. Hoe kan een biopt worden verkregen en wat
kan de patholoog eraan zien?
Door een stukje weefsel weg te halen (biopsie) en te prepareren met formaledehyde kan de
patholoog de differentiatiegraad en andere specifieke kenmerken van de tumor bepalen.
Verklaar de volgende chirurgische termen:
Resectie = verwijdering van een deel van een orgaan, gewricht of zenuw.
Extirpatie = operatieve ingreep waarbij een lichaamsdeel of een gezwel totaal wordt weggehaald.
Incisie = een snede in het lichaam.
Excisie = het afwijkende weefsel in het geheel verwijderen.
MEDISCHE VAKKEN TAKEN PERIODE 5 KYARA KUIPER
