Glaser, D. (2002). Emotional abuse and neglect (psychological maltreatment): A conceptual
framework. Child Abuse & Neglect, 26, 697–714.
Emotionele mishandeling en verwaarlozing worden gedefinieerd als een relatie tussen een
verzorger en een kind die wordt gekenmerkt door patronen van schadelijke interacties,
waarbij geen fysiek contact met het kind nodig is.
Psychologische mishandeling wordt gedefinieerd als het belemmeren van de mentale (in het
bijzonder cognitieve) en morele vermogens.
- Sterke voorspeller voor latere stoornissen in de ontwikkeling van kinderen
- Emotionele mishandeling en verwaarlozing komen ook onafhankelijk van andere
vormen voor
Verschillen tussen verschillende vormen van kindermishandeling en verwaarlozing
Seksueel misbruik Fysiek misbruik Emotionele
mishandeling/verwaarlozing
Interactie Verborgen Verborgen of in het In het zicht
zicht
Misbruiker Verschillende Zelfde of Zelfde persoon
personen verschillende
personen
Identiteit Meestal Soms bekend Bekend
ondervraagd
Bewijs afhankelijk Mishandeling Signalen van schade Mishandeling door de
van bewijs van aan het kind verzorger en tekenen van
schade aan het kind
De volgende criteria vormen en moeten vervuld zijn voor een algemene definitie van
emotionele (of psychologische) mishandeling en verwaarlozing:
1. Emotionele mishandeling en verwaarlozing beschrijft een relatie tussen de ouder en
het kind
2. De zorgwekkende interacties kenmerken de relatie (op dat moment)
3. De interacties zijn (potentieel) schadelijk doordat ze schade toebrengen aan de
psychologische/emotionele gezondheid en ontwikkeling van het kind
4. Omvat nalatigheid en opzettelijkheid
5. Vereist geen lichamelijk contact
APSAC-categorieën – richtlijnen beschrijven 6 vormen psychologische mishandeling:
1. Afkeuren: (non)verbale vijandige afwijzing
2. Terroriseren: gedrag dat het kind lichamelijk letsel toebrengt
3. Uitbuiten: aanmoedigen om ongepast gedrag te ontwikkelen
4. De behoefte van het kind aan interactie negeren, geen emoties tonen in interactie
5. Het kind isoleren van anderen
, 6. Verwaarlozing op geestelijk, medisch, gezondheids- en onderwijsgebied
Alternatief kader – elementen gericht op het welzijn van het kind.
5 categorieën van emotionele mishandeling en verwaarlozing (Glaser)
1. Emotionele onbeschikbaarheid, niet responsief en verwaarlozing
o Hoofdverzorgers zijn in beslag genomen door hun eigen problemen
(drugsmisbruik of overweldigende werkverplichtingen).
o Niet in staat om aan emotionele behoefte van het kind te voldoen
2. Negatieve toeschrijvingen aan het kind
o Afwijzend en denigrerend tegenover kind
3. Inconsistente interacties met het kind
o Huiselijk geweld en ouderlijke (para)zelfmoord
o Interacties zijn schadelijk, maar wel ondoordacht en misplaatst
4. Het niet herkennen/erkennen van de individualiteit en psychologische grenzen
o Niet in staat zijn onderscheid te maken tussen de realiteit van het kind en de
overtuigingen en wensen van de volwassenen (Proxy)
5. Het niet bevorderen van de sociale aanpassing van het kind
o Psychologische verwaarlozing
o Betrekken van kinderen bij criminele activiteiten
,Kempe, C. H., Silverman, F. N., Steele, B. B., Droegemueller, W., & Silver, H. K. (1962). The battered
child syndrome. Journal of the American Medical Association, 181, 17-24.
Mishandelde-kindsyndroom: klinische aandoening bij jonge kinderen waarbij blijvend letsel ontstaat
of zelfs overlijden doordat ze ernstig fysiek mishandelend zijn.
o In de meeste gevallen is er een tekortkoming/afwijking in de persoonlijkheid van ouders.
Mulder, T. M., Kuiper, K. C., van der Put, C. E., Stams, G. J. J., & Assink, M. (2018). Risk factors for
child neglect: A meta-analytic review. Child Abuse & Neglect, 77, 198-210
Meeste risico’s op het niveau van ouders
o Een geschiedenis van antisociaal/criminele overtredingen
o Een geschiedenis van psychische problemen
o Het hebben van psychische/fysieke problemen
o Ervaringen van misbruik in eigen jeugd
o Een laag opleidingsniveau
o Geestelijke, lichamelijke en/of gedragsproblemen van kinderen
Kinderverwaarlozing wordt bepaald door meerdere risicodomeinen en vooral ouder-
gerelateerde risicofactoren zijn van belang bij het voorkomen en verminderen van
kinderverwaarlozing.
De volgende domeinen vormen geen risico:
o Weinig sociale steun ervaart/klein sociaal netwerk
o Voorkomen van prenatale problemen
, o Ouderlijk middelenmisbruik
o Negatieve opvattingen van ouders over zwangerschap
o Een vrouwelijk kind
o Een jonger kind
Prevoo, M. J., Stoltenborgh, M., Alink, L. R. A., Bakermans-Kranenburg, M. J., & van IJzendoorn, M.
H. (2017). Methodological moderators in prevalence studies on child maltreatment: Review of a
series of meta-analyses. Child Abuse Review, 26, 141-157.
Moderatie effecten van kenmerken van de deelnemers
Significante moderator effecten werden gevonden voor alle methodologische geteste
kenmerken
Economische ontwikkeling moderator voor seksueel misbruik
Voor zowel fysieke mishandeling als voor seksueel misbruik rapporteerden volwassen
respondenten hogere prevalentiecijfers dan kinderrespondenten
Moderatie effecten van de steekproefmethode
Type steekproef was een significante moderator voor fysieke en emotionele
mishandeling
College steekproeven rapporteerden de hoogste prevalentie
Studies met kleinere steeproeven rapporteerden hogere prevalentiecijfers
Moderatie effecten van kenmerken van de meting
Hogere prevalentie van fysieke verwaarlozing werden gerapporteerd toen het
instrument gevalideerd was
De definitie van misbruik was een significante moderator voor seksueel misbruik en
fysieke mishandeling – hoger bij een bredere definitie
Hoe meer vragen, hoe hoger de prevalentie
Discussie
De prevalentiecijfers van verschillende soorten kindermishandeling in verschillende
studies, worden beïnvloed door methodologische kenmeren
Hogere prevalentiecijfers van seksueel misbruik worden gerapporteerd door jongens
in lage SES, want kan stress veroorzaken.
Volwassen mannelijke respondenten rapporteerden hogere percentages van
seksueel misbruik dan kinderen
Conclusie
De prevalentiecijfers van kindermishandeling worden beïnvloed door
methodologische studiekenmerken
De werkelijke prevalentie van mishandeling van kinderen gedurende hun hele leven
is moeilijk in te schatten
Stoltenborgh, M., Bakermans-Kranenburg, M. J., Alink, L. R., & van IJzendoorn, M. H. (2015). The
prevalence of child maltreatment across the globe: Review of a series of metaanalyses. Child Abuse
Review, 24(1), 37-50.
SA – sexual abuse
framework. Child Abuse & Neglect, 26, 697–714.
Emotionele mishandeling en verwaarlozing worden gedefinieerd als een relatie tussen een
verzorger en een kind die wordt gekenmerkt door patronen van schadelijke interacties,
waarbij geen fysiek contact met het kind nodig is.
Psychologische mishandeling wordt gedefinieerd als het belemmeren van de mentale (in het
bijzonder cognitieve) en morele vermogens.
- Sterke voorspeller voor latere stoornissen in de ontwikkeling van kinderen
- Emotionele mishandeling en verwaarlozing komen ook onafhankelijk van andere
vormen voor
Verschillen tussen verschillende vormen van kindermishandeling en verwaarlozing
Seksueel misbruik Fysiek misbruik Emotionele
mishandeling/verwaarlozing
Interactie Verborgen Verborgen of in het In het zicht
zicht
Misbruiker Verschillende Zelfde of Zelfde persoon
personen verschillende
personen
Identiteit Meestal Soms bekend Bekend
ondervraagd
Bewijs afhankelijk Mishandeling Signalen van schade Mishandeling door de
van bewijs van aan het kind verzorger en tekenen van
schade aan het kind
De volgende criteria vormen en moeten vervuld zijn voor een algemene definitie van
emotionele (of psychologische) mishandeling en verwaarlozing:
1. Emotionele mishandeling en verwaarlozing beschrijft een relatie tussen de ouder en
het kind
2. De zorgwekkende interacties kenmerken de relatie (op dat moment)
3. De interacties zijn (potentieel) schadelijk doordat ze schade toebrengen aan de
psychologische/emotionele gezondheid en ontwikkeling van het kind
4. Omvat nalatigheid en opzettelijkheid
5. Vereist geen lichamelijk contact
APSAC-categorieën – richtlijnen beschrijven 6 vormen psychologische mishandeling:
1. Afkeuren: (non)verbale vijandige afwijzing
2. Terroriseren: gedrag dat het kind lichamelijk letsel toebrengt
3. Uitbuiten: aanmoedigen om ongepast gedrag te ontwikkelen
4. De behoefte van het kind aan interactie negeren, geen emoties tonen in interactie
5. Het kind isoleren van anderen
, 6. Verwaarlozing op geestelijk, medisch, gezondheids- en onderwijsgebied
Alternatief kader – elementen gericht op het welzijn van het kind.
5 categorieën van emotionele mishandeling en verwaarlozing (Glaser)
1. Emotionele onbeschikbaarheid, niet responsief en verwaarlozing
o Hoofdverzorgers zijn in beslag genomen door hun eigen problemen
(drugsmisbruik of overweldigende werkverplichtingen).
o Niet in staat om aan emotionele behoefte van het kind te voldoen
2. Negatieve toeschrijvingen aan het kind
o Afwijzend en denigrerend tegenover kind
3. Inconsistente interacties met het kind
o Huiselijk geweld en ouderlijke (para)zelfmoord
o Interacties zijn schadelijk, maar wel ondoordacht en misplaatst
4. Het niet herkennen/erkennen van de individualiteit en psychologische grenzen
o Niet in staat zijn onderscheid te maken tussen de realiteit van het kind en de
overtuigingen en wensen van de volwassenen (Proxy)
5. Het niet bevorderen van de sociale aanpassing van het kind
o Psychologische verwaarlozing
o Betrekken van kinderen bij criminele activiteiten
,Kempe, C. H., Silverman, F. N., Steele, B. B., Droegemueller, W., & Silver, H. K. (1962). The battered
child syndrome. Journal of the American Medical Association, 181, 17-24.
Mishandelde-kindsyndroom: klinische aandoening bij jonge kinderen waarbij blijvend letsel ontstaat
of zelfs overlijden doordat ze ernstig fysiek mishandelend zijn.
o In de meeste gevallen is er een tekortkoming/afwijking in de persoonlijkheid van ouders.
Mulder, T. M., Kuiper, K. C., van der Put, C. E., Stams, G. J. J., & Assink, M. (2018). Risk factors for
child neglect: A meta-analytic review. Child Abuse & Neglect, 77, 198-210
Meeste risico’s op het niveau van ouders
o Een geschiedenis van antisociaal/criminele overtredingen
o Een geschiedenis van psychische problemen
o Het hebben van psychische/fysieke problemen
o Ervaringen van misbruik in eigen jeugd
o Een laag opleidingsniveau
o Geestelijke, lichamelijke en/of gedragsproblemen van kinderen
Kinderverwaarlozing wordt bepaald door meerdere risicodomeinen en vooral ouder-
gerelateerde risicofactoren zijn van belang bij het voorkomen en verminderen van
kinderverwaarlozing.
De volgende domeinen vormen geen risico:
o Weinig sociale steun ervaart/klein sociaal netwerk
o Voorkomen van prenatale problemen
, o Ouderlijk middelenmisbruik
o Negatieve opvattingen van ouders over zwangerschap
o Een vrouwelijk kind
o Een jonger kind
Prevoo, M. J., Stoltenborgh, M., Alink, L. R. A., Bakermans-Kranenburg, M. J., & van IJzendoorn, M.
H. (2017). Methodological moderators in prevalence studies on child maltreatment: Review of a
series of meta-analyses. Child Abuse Review, 26, 141-157.
Moderatie effecten van kenmerken van de deelnemers
Significante moderator effecten werden gevonden voor alle methodologische geteste
kenmerken
Economische ontwikkeling moderator voor seksueel misbruik
Voor zowel fysieke mishandeling als voor seksueel misbruik rapporteerden volwassen
respondenten hogere prevalentiecijfers dan kinderrespondenten
Moderatie effecten van de steekproefmethode
Type steekproef was een significante moderator voor fysieke en emotionele
mishandeling
College steekproeven rapporteerden de hoogste prevalentie
Studies met kleinere steeproeven rapporteerden hogere prevalentiecijfers
Moderatie effecten van kenmerken van de meting
Hogere prevalentie van fysieke verwaarlozing werden gerapporteerd toen het
instrument gevalideerd was
De definitie van misbruik was een significante moderator voor seksueel misbruik en
fysieke mishandeling – hoger bij een bredere definitie
Hoe meer vragen, hoe hoger de prevalentie
Discussie
De prevalentiecijfers van verschillende soorten kindermishandeling in verschillende
studies, worden beïnvloed door methodologische kenmeren
Hogere prevalentiecijfers van seksueel misbruik worden gerapporteerd door jongens
in lage SES, want kan stress veroorzaken.
Volwassen mannelijke respondenten rapporteerden hogere percentages van
seksueel misbruik dan kinderen
Conclusie
De prevalentiecijfers van kindermishandeling worden beïnvloed door
methodologische studiekenmerken
De werkelijke prevalentie van mishandeling van kinderen gedurende hun hele leven
is moeilijk in te schatten
Stoltenborgh, M., Bakermans-Kranenburg, M. J., Alink, L. R., & van IJzendoorn, M. H. (2015). The
prevalence of child maltreatment across the globe: Review of a series of metaanalyses. Child Abuse
Review, 24(1), 37-50.
SA – sexual abuse
