2021
Endocrinologie
GENEESKUNDE EN HEELKUNDE: PATHOLOGIE
, Florence Lamberts 2VBj 13/07/2021
Endocrinologie
DIABETES MELLITUS
Wat?
Chronische stofwisselingsziekte gekenmerkt door een te hoge bloedsuikerspiegel
(hyperglycemie) , dit ten gevolgen van een volledig of gedeeltelijk tekort aan insuline.
Insuline zorgt ervoor dat glucose vanuit de bloedbaan i/d lichaamscellen word
opgenomen --> het tekort hieraan veroorzaakt niet alleen stoornissen i/d
suikerhuishouding maar ook in de eiwit-vethuishouding.
De stoornis vergt een levenslange behandeling.
Voorkomen
- Over de hele wereld = 250 miljoen mensen --> tegen 2025 zou dit oplopen naar ongeveer 300 miljoen
- België = 600 000 --> waarvan slechts de helft gekend is als diabetes patiënt
• Voornamelijk diabetes type 2 omdat dit type zich soms maar met een beperkt aantal klachten
manifesteerd
• Prevalentie neemt toe, dit is te wijten aan
De toename van obesitas bij een jongere populatie
Sedentair leven
Veroudering van de bevolking
Classificatie
Diabetes mellitus is de verzamelnaam voor een groep metabole stoornissen die een te hoog bloedsuikergehalte tot
gevolg hebben. Het omvat verschillende ziektebeelden die op een andere manier ontstaan.
We maken een onderscheid van de verschillende types gebaseerd op het ontstaanmechanisme van de
hyperglycemie
- Type 1 Meest voorkomende vormen van diabetes
- Type 2
- Andere types
- Zwangerschapsdiabetes
Type 1 Type 2
Auto-immuunproces Insulineresistentie
• IDDM • NIDDM
• Hyperglycemie tgv auto-immuunproces • Hyperglycemie tgv insulineresisentie en gestoorde
• Genetische aanleg + uitlokkende insulinesecretie
omgevingsfactoren • Genetische aanleg + overgewicht
• Behandeling berust op 4 pijlers • Behandeling berust op 4 pijlers
pag. 1
, Florence Lamberts 2VBj 13/07/2021
Andere types Zwangerschaps diabetes
Secundaire vormen
• Genetische afwijkingen • Ontstaat tijdens de zwangerschap en verdwijnt
• Infecties spontaan na de bevalling
• Medicatie
• Diabetes door
Ijzerstapeling
teveel groeihormoon
teveel aan cortisone
chronische pancreatitis
TYPE 1 DIABETES
AUTO-IMMUUNPROCES
- Vroeger spraken we van insulinedependente diabetes (IDDM) of juveniele diabetes
- Prevalantie = 10% van de gevallen van diabetes
- Ontstaat vooral op kinder-en jeugdige leeftijd (daarom juveniele of jeugddiabetes)
- De hyperglycemie is het gevolg van een progressieve
vernietiging van de bètacellen van de eilandjes van
Langerhans van de pancreas
Dit proces verloopt over maanden tot jaren en leidt tot
een volledig of absoluut tekort aan insuline
Lang voor de uiting van de ziekte zien we i/h bloed
antistoffen gericht tegen bestanddelen van de
bètacellen = hierdoor worden de cellen afgebroken
waardoor het vermogen om insuline te maken
geleidelijk afneemt
De glycemiespiegel blijft vaak nog jarenlang normaal
tot uiteindelijk diabetes ontstaat
- Kenmerkend = lang asymptomatische voordat er klinische
tekens verschijnen
Symptomen treden pas op als 80 tot 90% van de bètacellen vernietigd zijn
Klachten zijn vaak duidelijk aanwezig omwille van het totaal wegvallen van de aanmaak van insuline
- Ontstaan = aanwezigheid bepaald gen (erfelijke voorbeschiktheid) + uitlokkende omgevingsfactoren
De aanwezigheid van deze genen is onvoldoende om diabetes type 1 te ontwikkelen
Uitlokkende omgevingsfactoren
• Virale infecties = bof,rubella,CMV
• Voedingsfactoren = koemelk,gebrek aan borstvoeding
- Behandeling = 4 pijlers
1. Medicatie (insuline)
2. Voedingsadvies
3. Lichaamsbeweging
4. Educatie
TYPE 2 DIABETES
INSULINERESISTENTIE
- Vroeger spraken we van niet insulinedependente diabetes mellitus (NIDDM) of ouderdomsdiabetes
- Prevalentie = 85 tot 90% van de gevallen van diabetes
- Ontstaat meestal na de leeftijd van 40 jaar (daarom ouderdomsdiabetes)
- De hyperglycemie is het gevolg van een combinatie van insulineresistentie en onvoldoende secretie van
insuline door de pancreas
Gedeeltelijk of relatief tekort aan insuline door een gestoorde insulinesecretie
Insulineresistentie van de weefsels
pag. 2
, Florence Lamberts 2VBj 13/07/2021
Gestoorde insulinesecretie Insulineresistentie
Door een verminderde werking van de pancreas Een verminderde gevoeligheid van de perifere weefselcellen
wordt de insuline niet op het goede moment (spier en vetcellen) voor de werking van insuline tgv een
gesecreteerd en de hvlh insuline is vaak ook tekort aan insulinereceptroren op de celmembranen. Er
lager dan wat het lichaam nodig heeft worden grote hvlh insuline geprocudeerd door de bètacellen
v/d pancreas om de resisentie tegen te gaan dit word
Onvoldoende antwoord op een toename van de compensatorie hyperinsulinemie genoemd. Aanvankelijk zal
glycemie (postpradinaal) deze erin slagen om de glycemie binnen de grenzen te
houden maar de insulineresistentie van de weefsels zal
toenemen waardoor de pancreas uitgeput raakt en
hyperglycemie ontstaat.
- Ontstaan = genetische aanleg + overgewicht en gebrek aan
lichaamsbeweging zijn belangrijke uitlokkende factoren
Voornamelijk obesitas van het abdominale type
• Opstapeling van abdominaal vet werkt
insulineresistent en verhoogd dus de
insulinebehoefte
- Kenmerkend = sluipend begin, men kan jaren met de ziekte
rondlopen zonder ervan op de hoogte te zijn
De hyperglycemie kan echt wel al voldoende hoog zijn
om schade aan te richten aan sommige organen
- Behandeling = 4 pijlers
1. Voedingsadvies
2. Voldoende en regelmatige lichaamsbeweging
3. Medicatie
• Orale antidiabetica
• Inspuitingen met insuline indien een toestand
van insulinetekort ontstaat
4. Educatie
ANDERE TYPES
SECUNDAIRE TYPES
- Verzameling van verschillende oorzaken die aanleiding kunnen geven tot een gestoorde
koolhydraatstofwisseling
• Diabetes door ijzerstapeling = hemochromatose
• Diabetes door een teveel aan groeihormoon = acromegalie
• Diabetes door een teveel aan cortisone = ziekte van cushing
• Diabetes door chronische pancreatitis
ZWANGERSCHAPS DIABETES
- Ontstaat tijdens de zwangerschap en verdwijnt spontaan na de bevalling
Belangrijkste verschillen
Type 1 Type 2
- Lichaam maakt geen insuline aan - Lichaam is minder gevoelig voor insuline,hierdoor
- Vaak op een jonge leeftijd werkt insuline minder goed
- Behandeling met insuline om bloedsuiker te - Meestal vanaf 45 jaar (kan ook jonger)
reguleren via injecties of een pomp - Behandeling door dieet,bewegen en medicijnen
- Kan niet voorkomen worden - Kan vaak voorkomen worden
- Symptomen zijn duidelijk - Symptomen zijn vaag
pag. 3
Endocrinologie
GENEESKUNDE EN HEELKUNDE: PATHOLOGIE
, Florence Lamberts 2VBj 13/07/2021
Endocrinologie
DIABETES MELLITUS
Wat?
Chronische stofwisselingsziekte gekenmerkt door een te hoge bloedsuikerspiegel
(hyperglycemie) , dit ten gevolgen van een volledig of gedeeltelijk tekort aan insuline.
Insuline zorgt ervoor dat glucose vanuit de bloedbaan i/d lichaamscellen word
opgenomen --> het tekort hieraan veroorzaakt niet alleen stoornissen i/d
suikerhuishouding maar ook in de eiwit-vethuishouding.
De stoornis vergt een levenslange behandeling.
Voorkomen
- Over de hele wereld = 250 miljoen mensen --> tegen 2025 zou dit oplopen naar ongeveer 300 miljoen
- België = 600 000 --> waarvan slechts de helft gekend is als diabetes patiënt
• Voornamelijk diabetes type 2 omdat dit type zich soms maar met een beperkt aantal klachten
manifesteerd
• Prevalentie neemt toe, dit is te wijten aan
De toename van obesitas bij een jongere populatie
Sedentair leven
Veroudering van de bevolking
Classificatie
Diabetes mellitus is de verzamelnaam voor een groep metabole stoornissen die een te hoog bloedsuikergehalte tot
gevolg hebben. Het omvat verschillende ziektebeelden die op een andere manier ontstaan.
We maken een onderscheid van de verschillende types gebaseerd op het ontstaanmechanisme van de
hyperglycemie
- Type 1 Meest voorkomende vormen van diabetes
- Type 2
- Andere types
- Zwangerschapsdiabetes
Type 1 Type 2
Auto-immuunproces Insulineresistentie
• IDDM • NIDDM
• Hyperglycemie tgv auto-immuunproces • Hyperglycemie tgv insulineresisentie en gestoorde
• Genetische aanleg + uitlokkende insulinesecretie
omgevingsfactoren • Genetische aanleg + overgewicht
• Behandeling berust op 4 pijlers • Behandeling berust op 4 pijlers
pag. 1
, Florence Lamberts 2VBj 13/07/2021
Andere types Zwangerschaps diabetes
Secundaire vormen
• Genetische afwijkingen • Ontstaat tijdens de zwangerschap en verdwijnt
• Infecties spontaan na de bevalling
• Medicatie
• Diabetes door
Ijzerstapeling
teveel groeihormoon
teveel aan cortisone
chronische pancreatitis
TYPE 1 DIABETES
AUTO-IMMUUNPROCES
- Vroeger spraken we van insulinedependente diabetes (IDDM) of juveniele diabetes
- Prevalantie = 10% van de gevallen van diabetes
- Ontstaat vooral op kinder-en jeugdige leeftijd (daarom juveniele of jeugddiabetes)
- De hyperglycemie is het gevolg van een progressieve
vernietiging van de bètacellen van de eilandjes van
Langerhans van de pancreas
Dit proces verloopt over maanden tot jaren en leidt tot
een volledig of absoluut tekort aan insuline
Lang voor de uiting van de ziekte zien we i/h bloed
antistoffen gericht tegen bestanddelen van de
bètacellen = hierdoor worden de cellen afgebroken
waardoor het vermogen om insuline te maken
geleidelijk afneemt
De glycemiespiegel blijft vaak nog jarenlang normaal
tot uiteindelijk diabetes ontstaat
- Kenmerkend = lang asymptomatische voordat er klinische
tekens verschijnen
Symptomen treden pas op als 80 tot 90% van de bètacellen vernietigd zijn
Klachten zijn vaak duidelijk aanwezig omwille van het totaal wegvallen van de aanmaak van insuline
- Ontstaan = aanwezigheid bepaald gen (erfelijke voorbeschiktheid) + uitlokkende omgevingsfactoren
De aanwezigheid van deze genen is onvoldoende om diabetes type 1 te ontwikkelen
Uitlokkende omgevingsfactoren
• Virale infecties = bof,rubella,CMV
• Voedingsfactoren = koemelk,gebrek aan borstvoeding
- Behandeling = 4 pijlers
1. Medicatie (insuline)
2. Voedingsadvies
3. Lichaamsbeweging
4. Educatie
TYPE 2 DIABETES
INSULINERESISTENTIE
- Vroeger spraken we van niet insulinedependente diabetes mellitus (NIDDM) of ouderdomsdiabetes
- Prevalentie = 85 tot 90% van de gevallen van diabetes
- Ontstaat meestal na de leeftijd van 40 jaar (daarom ouderdomsdiabetes)
- De hyperglycemie is het gevolg van een combinatie van insulineresistentie en onvoldoende secretie van
insuline door de pancreas
Gedeeltelijk of relatief tekort aan insuline door een gestoorde insulinesecretie
Insulineresistentie van de weefsels
pag. 2
, Florence Lamberts 2VBj 13/07/2021
Gestoorde insulinesecretie Insulineresistentie
Door een verminderde werking van de pancreas Een verminderde gevoeligheid van de perifere weefselcellen
wordt de insuline niet op het goede moment (spier en vetcellen) voor de werking van insuline tgv een
gesecreteerd en de hvlh insuline is vaak ook tekort aan insulinereceptroren op de celmembranen. Er
lager dan wat het lichaam nodig heeft worden grote hvlh insuline geprocudeerd door de bètacellen
v/d pancreas om de resisentie tegen te gaan dit word
Onvoldoende antwoord op een toename van de compensatorie hyperinsulinemie genoemd. Aanvankelijk zal
glycemie (postpradinaal) deze erin slagen om de glycemie binnen de grenzen te
houden maar de insulineresistentie van de weefsels zal
toenemen waardoor de pancreas uitgeput raakt en
hyperglycemie ontstaat.
- Ontstaan = genetische aanleg + overgewicht en gebrek aan
lichaamsbeweging zijn belangrijke uitlokkende factoren
Voornamelijk obesitas van het abdominale type
• Opstapeling van abdominaal vet werkt
insulineresistent en verhoogd dus de
insulinebehoefte
- Kenmerkend = sluipend begin, men kan jaren met de ziekte
rondlopen zonder ervan op de hoogte te zijn
De hyperglycemie kan echt wel al voldoende hoog zijn
om schade aan te richten aan sommige organen
- Behandeling = 4 pijlers
1. Voedingsadvies
2. Voldoende en regelmatige lichaamsbeweging
3. Medicatie
• Orale antidiabetica
• Inspuitingen met insuline indien een toestand
van insulinetekort ontstaat
4. Educatie
ANDERE TYPES
SECUNDAIRE TYPES
- Verzameling van verschillende oorzaken die aanleiding kunnen geven tot een gestoorde
koolhydraatstofwisseling
• Diabetes door ijzerstapeling = hemochromatose
• Diabetes door een teveel aan groeihormoon = acromegalie
• Diabetes door een teveel aan cortisone = ziekte van cushing
• Diabetes door chronische pancreatitis
ZWANGERSCHAPS DIABETES
- Ontstaat tijdens de zwangerschap en verdwijnt spontaan na de bevalling
Belangrijkste verschillen
Type 1 Type 2
- Lichaam maakt geen insuline aan - Lichaam is minder gevoelig voor insuline,hierdoor
- Vaak op een jonge leeftijd werkt insuline minder goed
- Behandeling met insuline om bloedsuiker te - Meestal vanaf 45 jaar (kan ook jonger)
reguleren via injecties of een pomp - Behandeling door dieet,bewegen en medicijnen
- Kan niet voorkomen worden - Kan vaak voorkomen worden
- Symptomen zijn duidelijk - Symptomen zijn vaag
pag. 3
