Historische context: Koude Oorlog
1945-1991
Intro
Einde WO2: overwinnaars VS en SU. Fascisme verslagen door democratie en communisme > nieuw
conflict (KO). Steeds bedreigen en bestrijden, zonder rechtstreekse oorlog.
Rusland: vanaf 15e eeuw bestuurd door tsaren. Vanaf 17 e eeuw door absolute vorsten.23 Vanaf 20e
eeuw veel kritiek; 1917: Russische revolutie > communistische, totalitaire eenpartijstaat: de SU.38
Noord-Amerika: in 16e eeuw gekoloniseerd door Spanje, Frankrijk, Engeland18 > 1775-1783:
onafhankelijkheidsstrijd > nieuwe staatsinrichting trias politica (Montesquieu)27 Nieuwe VS:
president (uitvoerend), congres (wetgevend) en hooggerechtshof (rechtsprekend). Economisch
gezien kapitalisme / vrijemarkteconomie.
In WO2 bondgenoten. Einde: wantrouwen vanwege ideologische tegenstellingen bleek.
Deelcontext 1: Twee ideologische blokken (1945-1955)
1917: Russische revolutie > communisten grepen de macht: streven naar klasseloze samenleving en
uiteindelijk een wereldrevolutie (met verslaan van kapitalisme > gelijkheid).
Partijleider Joseph Stalin veranderde de Sovjet-Unie in een totalitaire staat en de staat kreeg controle
over het hele leven van de Russen.38 Er was geen persoonlijke vrijheid, i.t.t. het westen.
Economisch: communisme > staatsgeleide economie / kapitalisme: vrijemarkteconomie.
Ondanks verschillen samen vanaf 1941 asmogendheden: nazi-Duitsland, Italië & Japan tegengaan. 40
Tijdens Conferentie van Potsdam onenigheden over landverdeling tussen VS en SU > twee
invloedssferen. Oost-Europa volksdemocratieën volgens SU en West-Europa liberale democratie.
Harry Truman (Amerikaanse president) bang dat West-Europa communistisch zou worden >
trumandoctrine met militaire & economische steun voor niet-comm. landen. Economisch sterk land
wordt minder snel communistisch, daarom het Marshallplan.
Bij de Blokkade van Berlijn in juni 1948 had Stalin alle toegangswegen tot West-Berlijn laten afsluiten,
vanwege de invoering van een eigen munt in de geallieerde zones. Truman antwoordde met de
luchtbrug.
1949: Duitsland wordt formeel in tweeën gedeeld: West-Duitsland: BRD (Bondsrepubliek Duitsland)
en in het Oosten: DDR (Duitse Democratische Republiek). Europa bestond uit twee ideologische
machtsblokken. De BS hadden Japan in augustus 1945 gedwongen zich over te geven door
atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. SU en VS probeerden elkaar te overtroueven met de
productie van atoomwapens: de wapenwedloop. Wapenwedloop + bondgenootschappen (NAVO &
Warschaupact) = versterking tegenstellingen tussen de twee ideologische machtsblokken. 45
In westen onderling vertrouwen: economisch samenwerken > basis voor Europese eenwording 47.
Angst in VS voor communisme zichtbaar in de redevoering van McCarthy.
1945: Einde Tweede Wereldoorlog | juli: Conferentie van Potsdam | aug.: Atoombom Hiroshima
1947: Trumandoctrine & stimulering Europese eenwording d.m.v. Marshallplan
Jun. 1948 – mei 1949: Blokkade van Berlijn
1949: Oprichting NAVO
1950: Redevoering McCarthy
1953: Dood Stalin
1955: Oprichting Warschaupact
37
De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie.
38
Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme.
40
Het voeren van twee wereldoorlogen
43
Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en betrokkenheid van de
burgerbevolking bij de oorlogvoering.
45
De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit
voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
47
De eenwording van Europa
1945-1991
Intro
Einde WO2: overwinnaars VS en SU. Fascisme verslagen door democratie en communisme > nieuw
conflict (KO). Steeds bedreigen en bestrijden, zonder rechtstreekse oorlog.
Rusland: vanaf 15e eeuw bestuurd door tsaren. Vanaf 17 e eeuw door absolute vorsten.23 Vanaf 20e
eeuw veel kritiek; 1917: Russische revolutie > communistische, totalitaire eenpartijstaat: de SU.38
Noord-Amerika: in 16e eeuw gekoloniseerd door Spanje, Frankrijk, Engeland18 > 1775-1783:
onafhankelijkheidsstrijd > nieuwe staatsinrichting trias politica (Montesquieu)27 Nieuwe VS:
president (uitvoerend), congres (wetgevend) en hooggerechtshof (rechtsprekend). Economisch
gezien kapitalisme / vrijemarkteconomie.
In WO2 bondgenoten. Einde: wantrouwen vanwege ideologische tegenstellingen bleek.
Deelcontext 1: Twee ideologische blokken (1945-1955)
1917: Russische revolutie > communisten grepen de macht: streven naar klasseloze samenleving en
uiteindelijk een wereldrevolutie (met verslaan van kapitalisme > gelijkheid).
Partijleider Joseph Stalin veranderde de Sovjet-Unie in een totalitaire staat en de staat kreeg controle
over het hele leven van de Russen.38 Er was geen persoonlijke vrijheid, i.t.t. het westen.
Economisch: communisme > staatsgeleide economie / kapitalisme: vrijemarkteconomie.
Ondanks verschillen samen vanaf 1941 asmogendheden: nazi-Duitsland, Italië & Japan tegengaan. 40
Tijdens Conferentie van Potsdam onenigheden over landverdeling tussen VS en SU > twee
invloedssferen. Oost-Europa volksdemocratieën volgens SU en West-Europa liberale democratie.
Harry Truman (Amerikaanse president) bang dat West-Europa communistisch zou worden >
trumandoctrine met militaire & economische steun voor niet-comm. landen. Economisch sterk land
wordt minder snel communistisch, daarom het Marshallplan.
Bij de Blokkade van Berlijn in juni 1948 had Stalin alle toegangswegen tot West-Berlijn laten afsluiten,
vanwege de invoering van een eigen munt in de geallieerde zones. Truman antwoordde met de
luchtbrug.
1949: Duitsland wordt formeel in tweeën gedeeld: West-Duitsland: BRD (Bondsrepubliek Duitsland)
en in het Oosten: DDR (Duitse Democratische Republiek). Europa bestond uit twee ideologische
machtsblokken. De BS hadden Japan in augustus 1945 gedwongen zich over te geven door
atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. SU en VS probeerden elkaar te overtroueven met de
productie van atoomwapens: de wapenwedloop. Wapenwedloop + bondgenootschappen (NAVO &
Warschaupact) = versterking tegenstellingen tussen de twee ideologische machtsblokken. 45
In westen onderling vertrouwen: economisch samenwerken > basis voor Europese eenwording 47.
Angst in VS voor communisme zichtbaar in de redevoering van McCarthy.
1945: Einde Tweede Wereldoorlog | juli: Conferentie van Potsdam | aug.: Atoombom Hiroshima
1947: Trumandoctrine & stimulering Europese eenwording d.m.v. Marshallplan
Jun. 1948 – mei 1949: Blokkade van Berlijn
1949: Oprichting NAVO
1950: Redevoering McCarthy
1953: Dood Stalin
1955: Oprichting Warschaupact
37
De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie.
38
Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme.
40
Het voeren van twee wereldoorlogen
43
Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en betrokkenheid van de
burgerbevolking bij de oorlogvoering.
45
De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit
voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog.
47
De eenwording van Europa
