Basis van onderzoeksmethoden en statistiek: theorie
Kwalitatief
Research methods
Hoofdstuk 1 en hoofdstuk 2 (p. 5 t/m 54)
Hoofdstuk 1: Psychologie is een manier van denken
Onderzoeksproducent: Onderzoek doen en hieraan mee werken. Onderzoek wordt door de
producent geproduceerd.
Onderzoeksconsument: Het lezen en toepassen van een uitgevoerd onderzoek.
Evidence-based treatments: Behandelingen die ondersteund worden door onderzoek.
Hoe wetenschappers te werk gaan:
1. Empirisch in eigen onderzoek: systematisch observeren.
2. Theorieën testen door te onderzoeken en aan te passen
3. Empirische aanpak die bedoeld is om bij te dragen aan de algemene kennis
4. Verder onderzoeken waarom en wanneer iets werkt
5. Publiceren
Empirisme: uitkomsten/conclusies zijn gebaseerd op waarnemingen. Onbevooroordeeld.
Theorie data-cyclus
Idee/theorie
Niet-ondersteunende
Onderzoeksvragen
Ondersteunende data data leidt tot
Onderzoekstontwerp
leidt tot versterking van herziening van de
Hypothesen
de theorie theorie of een
Data verzameling verbeterd
Data-analyse onderzoeksontwerp
Theorie: Een geheel van verklaringen die algemene beginselen beschrijven.
Theorie in sociale wetenschap: geheel van denkbeelden, hypothesen en verklaringen die in
onderlinge samenhang worden omschreven.
Hypothese: Een specifieke voorspelling/verwachting over de uitkomst van een onderzoek.
Data: Gegevens; een reeks observaties
Kenmerken van een goede theorie:
1. Een goede theorie wordt ondersteund door data
2. Falsifieerbaar: De hypothese die onderzocht wordt kan wel of niet kloppen en kan dus
onderzocht worden.
3. Spaarzaam: Voorkeur voor simpele theorieën
Een theorie wordt niet bewezen in de wetenschap, maar data kan de theorie ondersteunen (of
juist ontkrachten).
,Onderzoeksvragen binnen wetenschappelijk onderzoek:
1. Toegepast: een praktijkvraag, vaak in opdracht van een organisatie
2. Fundamenteel: lost een kennisprobleem op
3. Translationeel: Slaat een brug tussen fundamenteel en toegepast.
, Hoofdstuk 2: Bronnen van informatie
Drie bronnen van informatie die bewijzen wat we geloven:
1. Ervaring: We baseren wat we geloven vaak op onze ervaringen of op die van de mensen
om ons heen. Het verschil met dit en een onderzoek is dat we bij deze ervaringen geen
vergelijkingsgroep hebben. Als dit er wel is dan worden we in staat gesteld om te vergelijken
met hetgeen waar we wél en hetgeen waar we niet in geïnteresseerd zijn. We hebben alle data
nodig om een juiste conclusie te kunnen trekken. Conclusies trekken op basis van ervaringen
is te verwarrend. Er gebeuren altijd dingen waarvan je niet weet waarom/waar het vandaan
komt, in tegenstelling tot onderzoek waarbij alles gerapporteerd wordt. Hierbij wordt
gecontroleerd en ingespeeld op verwarringen. Onderzoek is dus over het algemeen
zorgvuldiger dan persoonlijke ervaring, maar het is belangrijk om te onthouden dat onderzoek
ook probabilistisch is. Dit betekent dat conclusies worden getrokken op een bepaald moment,
plaats en tijd. Op een ander moment plaats of tijd is het dus mogelijk dat er een andere
conclusie wordt getrokken.
2. Intuïtie: Mensen zijn van nature geen wetenschappelijke denkers. We gaan vaak af op ons
gevoel of op wat we logisch vinden. Op basis daarvan trekken we dan conclusies. We gaan af
op de beschikbare bevindingen; denk bijvoorbeeld aan een nieuwsartikel over een
haaienaanval. Je denkt dan dat dat vaak voorkomt, maar je ziet de statistieken er niet bij,
terwijl die je wat anders vertellen. Er komt dus ook vaak eenzijdigheid bij onze intuïtie kijken.
We gaan af op het huidige moment of gevoel. Ook gaan we met een bepaalde
vooringenomenheid opzoek naar bewijs. Daarom halen we vaak de informatie eruit die
ondersteunt wat we al dachten. We denken zelf dat we niet in deze valkuilen vallen, maar we
hebben hier een blinde vlek voor. We vinden vaak dat we zelf objectief zijn, terwijl dit niet
het geval is.
Om dit tegen te gaan is het belangrijk om net zo empirisch te gaan denken als een
wetenschapper en dus af te gaan op systematische waarnemingen.
3. Autoriteit: We gaan vaak af op wat autoriteit(en) zegt. Als iemand veel weet van een
bepaald onderwerp geloven we vaak wat hij/zij zegt over dat onderwerp. Autoriteiten halen
ons over met overtuigingen die gebaseerd zijn op hun eigen ervaring en intuïtie. Als dit zo is,
moeten we niet aannemen wat zij zeggen. Als hun overtuiging gebaseerd is op studies die
ondersteunen wat ze zeggen, kan je sneller vertrouwen op wat ze zeggen.
Het voornaamste doel van kwalitatief onderzoek is: sociale fenomenen te begrijpen vanuit
hun natuurlijke context, om empirische patronen te vinden, die een startpunt kunnen zijn voor
theorievorming: ontwikkeling nieuwe theorie/aanpassing of uitbreiding van bestaande theorie
Kenmerken kwalitatief onderzoek:
1. De onderzoeker is geïnteresseerd in de natuurlijke omgeving van de respondent
2. De onderzoeker heeft een contextuele benadering
3. Het perspectief van de respondenten staat centraal
4.Via specifieke observaties probeert de onderzoeker: de sociale werkelijkheid te omschrijven
in al haar diversiteit of naar algemeenheden te zoeken die nieuwe theorieën vormen of
bestaande theorieën aanpassen.
Kenmerken van een onderzoeksvraag bij kwalitatief onderzoek SPI(C)E
Setting: waar, in welke context?
Perspective: voor wie?
Kwalitatief
Research methods
Hoofdstuk 1 en hoofdstuk 2 (p. 5 t/m 54)
Hoofdstuk 1: Psychologie is een manier van denken
Onderzoeksproducent: Onderzoek doen en hieraan mee werken. Onderzoek wordt door de
producent geproduceerd.
Onderzoeksconsument: Het lezen en toepassen van een uitgevoerd onderzoek.
Evidence-based treatments: Behandelingen die ondersteund worden door onderzoek.
Hoe wetenschappers te werk gaan:
1. Empirisch in eigen onderzoek: systematisch observeren.
2. Theorieën testen door te onderzoeken en aan te passen
3. Empirische aanpak die bedoeld is om bij te dragen aan de algemene kennis
4. Verder onderzoeken waarom en wanneer iets werkt
5. Publiceren
Empirisme: uitkomsten/conclusies zijn gebaseerd op waarnemingen. Onbevooroordeeld.
Theorie data-cyclus
Idee/theorie
Niet-ondersteunende
Onderzoeksvragen
Ondersteunende data data leidt tot
Onderzoekstontwerp
leidt tot versterking van herziening van de
Hypothesen
de theorie theorie of een
Data verzameling verbeterd
Data-analyse onderzoeksontwerp
Theorie: Een geheel van verklaringen die algemene beginselen beschrijven.
Theorie in sociale wetenschap: geheel van denkbeelden, hypothesen en verklaringen die in
onderlinge samenhang worden omschreven.
Hypothese: Een specifieke voorspelling/verwachting over de uitkomst van een onderzoek.
Data: Gegevens; een reeks observaties
Kenmerken van een goede theorie:
1. Een goede theorie wordt ondersteund door data
2. Falsifieerbaar: De hypothese die onderzocht wordt kan wel of niet kloppen en kan dus
onderzocht worden.
3. Spaarzaam: Voorkeur voor simpele theorieën
Een theorie wordt niet bewezen in de wetenschap, maar data kan de theorie ondersteunen (of
juist ontkrachten).
,Onderzoeksvragen binnen wetenschappelijk onderzoek:
1. Toegepast: een praktijkvraag, vaak in opdracht van een organisatie
2. Fundamenteel: lost een kennisprobleem op
3. Translationeel: Slaat een brug tussen fundamenteel en toegepast.
, Hoofdstuk 2: Bronnen van informatie
Drie bronnen van informatie die bewijzen wat we geloven:
1. Ervaring: We baseren wat we geloven vaak op onze ervaringen of op die van de mensen
om ons heen. Het verschil met dit en een onderzoek is dat we bij deze ervaringen geen
vergelijkingsgroep hebben. Als dit er wel is dan worden we in staat gesteld om te vergelijken
met hetgeen waar we wél en hetgeen waar we niet in geïnteresseerd zijn. We hebben alle data
nodig om een juiste conclusie te kunnen trekken. Conclusies trekken op basis van ervaringen
is te verwarrend. Er gebeuren altijd dingen waarvan je niet weet waarom/waar het vandaan
komt, in tegenstelling tot onderzoek waarbij alles gerapporteerd wordt. Hierbij wordt
gecontroleerd en ingespeeld op verwarringen. Onderzoek is dus over het algemeen
zorgvuldiger dan persoonlijke ervaring, maar het is belangrijk om te onthouden dat onderzoek
ook probabilistisch is. Dit betekent dat conclusies worden getrokken op een bepaald moment,
plaats en tijd. Op een ander moment plaats of tijd is het dus mogelijk dat er een andere
conclusie wordt getrokken.
2. Intuïtie: Mensen zijn van nature geen wetenschappelijke denkers. We gaan vaak af op ons
gevoel of op wat we logisch vinden. Op basis daarvan trekken we dan conclusies. We gaan af
op de beschikbare bevindingen; denk bijvoorbeeld aan een nieuwsartikel over een
haaienaanval. Je denkt dan dat dat vaak voorkomt, maar je ziet de statistieken er niet bij,
terwijl die je wat anders vertellen. Er komt dus ook vaak eenzijdigheid bij onze intuïtie kijken.
We gaan af op het huidige moment of gevoel. Ook gaan we met een bepaalde
vooringenomenheid opzoek naar bewijs. Daarom halen we vaak de informatie eruit die
ondersteunt wat we al dachten. We denken zelf dat we niet in deze valkuilen vallen, maar we
hebben hier een blinde vlek voor. We vinden vaak dat we zelf objectief zijn, terwijl dit niet
het geval is.
Om dit tegen te gaan is het belangrijk om net zo empirisch te gaan denken als een
wetenschapper en dus af te gaan op systematische waarnemingen.
3. Autoriteit: We gaan vaak af op wat autoriteit(en) zegt. Als iemand veel weet van een
bepaald onderwerp geloven we vaak wat hij/zij zegt over dat onderwerp. Autoriteiten halen
ons over met overtuigingen die gebaseerd zijn op hun eigen ervaring en intuïtie. Als dit zo is,
moeten we niet aannemen wat zij zeggen. Als hun overtuiging gebaseerd is op studies die
ondersteunen wat ze zeggen, kan je sneller vertrouwen op wat ze zeggen.
Het voornaamste doel van kwalitatief onderzoek is: sociale fenomenen te begrijpen vanuit
hun natuurlijke context, om empirische patronen te vinden, die een startpunt kunnen zijn voor
theorievorming: ontwikkeling nieuwe theorie/aanpassing of uitbreiding van bestaande theorie
Kenmerken kwalitatief onderzoek:
1. De onderzoeker is geïnteresseerd in de natuurlijke omgeving van de respondent
2. De onderzoeker heeft een contextuele benadering
3. Het perspectief van de respondenten staat centraal
4.Via specifieke observaties probeert de onderzoeker: de sociale werkelijkheid te omschrijven
in al haar diversiteit of naar algemeenheden te zoeken die nieuwe theorieën vormen of
bestaande theorieën aanpassen.
Kenmerken van een onderzoeksvraag bij kwalitatief onderzoek SPI(C)E
Setting: waar, in welke context?
Perspective: voor wie?
