Samenvatting Op Weg Op Weg Naar Meesterschap A: Pedagogisch handelen

Op weg naar meesterschap A: pedagogisch handelen


Inleiding:
Basisbegrippen:
 Pedagoog: De persoon die de opvoeding doet + wetenschapper
 Pedagogisch: rekening houden met opvoeding
 Pedagogiek: wetenschappen, K  theorie (afkorting: π)
 Pedagogie: het opvoeden zelf  opvoeding
 Opvoeden: praktijk pedagogie
 Opvoeder: pedagoog
 Opvoeding: pedagogie
 Opvoedkundig handelen: pedagogisch handelen
Opvoeden
Kind  volwassen
Waarden & normen (regels, wetten)
(Respect & ik zeg goedendag)
Vormen/ beeld ontwikkelen


Lichamelijk
&
Geestelijk


Sociale-affectieve Cognitief

Zie voorbeeld p4
Model:
1) Onmiddellijk (re)ageren >< ≠ handelingsmogelijkheden
2) Je kan niet “niet (re)ageren”
Werkelijkheid: Kind + basisbehoeften

Optie 1
Compliment/ waarderen Competent “ik kan het”

 Πhandelen
Complex  Boodschap x (jij werkt hard)
 Kd + basisb (ik kan hard werken)
 Handelen kd (doorzetten)
Eenvoud
Optie 2 Autonomie

 Niet Πhandelen
 Boodschap y (jullie kunnen het zelf oplossen)
 Kd + basisb (wij kunnen de ruzie oplossen)
Model:  Handelen kd (meer zelf de ruzie oplossen)

3) Aangepast aan dát kind op dát moment
Bewuster handelen


1

, Op weg naar meesterschap A: pedagogisch handelen


1. Het pedagogisch model:


4 tandwielen
Uitgangspunt = kind
Groen = psychologische basisbehoeften
Je kan groen volbrengen door oranje toe te
dienen.
Blauw = andere actoren/contexten, kunnen
pedagogische invloed veranderen
Maatschappij- en mensbeeld = tijdsgebonden
Alles hangt aan elkaar
Het is een dynamisch gegeven

1.1 Het kind en zijn psychologische
basisbehoeften:
Het pedagogisch model laat je toe om vanuit reflectie een veilige onderwijsleersituatie uit te
bouwen. Centraal staat het kind. Ieder kind is uniek  je aanpak en benadering bij elk kind zal dus
anders zijn. Wilt niet zeggen dat je geen algemene regels of waarden kan hebben zoals:
Elkaar laten uitpraten (regel)
Eerlijkheid (waarde)

Leerkracht
Kinderen 1 middel

Groep Kleine/grote gr
oep van de klas
Lagere school: veranderende behoeftes
Klas/school
Bij het uitbouwen van een veilige onderwijsleersituatie houd je rekening met de psychologische
basisbehoeften. Er is geen hiërarchische ordening  staan naast elkaar.

Psychologische basisbehoeften:
 Verbondenheid: ik hoor erbij
o Behoefte aan veiligheid en geborgenheid
 Competentie: ik kan het
o Behoefte om dingen te kunnen en goed te doen
 Autonomie: ik wil het zelf
o Ze willen niet alleen gestuurd worden, maar ook zelf sturen
 Ik ken het weten kennis
Inzien kennis
 Ik kan het toepassen vaardigheden
 Ik ben het integreren attitudes


2

, Op weg naar meesterschap A: pedagogisch handelen

1.2 Een pedagogisch antwoord op de psychologische basisbehoeften: de
basishouding van de leerkracht
Rond het kind zijn psychologische basisbehoeften bevinden zich de houdingen van de opvoeder.
 Waarderen: onvoorwaardelijk accepteren van het zijn van elk kind, we accepteren het kind
niet alleen maar waarderen ook wat hij kan.
 Ondersteunen: je biedt uw kind een helpende hand om de wereld rondom zich te
verkennen.
 Uitdagen: je activeert het kind zodat het zich verder ontwikkeld en zijn talenten ontdekt.
 Vertrouwen: laat het kind ervaren dat je in hem gelooft, niet voortdurend controleren maar
juist loslaten.

1.3 Contexten waarbinnen pedagogisch handelen plaatsvindt:
Het derde tandwiel omvat diverse contexten waarin het kind zich beweegt. Het is als leerkracht
belangrijk je bewust te zijn van de andere opvoedingscontexten, deze kunnen een invloed hebben
op wie het kind is. Het is belangrijk de contexten waar een kind vertoeft te leren kennen om zo een
breder beeld te krijgen van het kind.
 Thuiscontext: primaire opvoeders die in gezinsverband samenleven.
 Peergroup: klasgroep, jeugdbeweging, sportclub, …
 Leerkracht: je gaat een relatie aan met elk kind
 School: tweede opvoedingsmilieu, instituut met eigen normen en waarden
 Buurt: in een wijk met meer of minder sociale contacten, gedeelde waarden en normen

1.4 Algemene context waarbinnen opvoeding plaatsvindt:
Buitenste schijf  maatschappij- en mensbeeld van de plek waar het kind leeft. Elke maatschappij
legt waarden en normen  wetgeving. Een concretisering = discussie over ‘pedagogische tik’.
Opvoeding speelt zich af in een bepaalde tijdsgeest. Leerkracht moet zich aanpassen aan
vernieuwingen enz.

2. Het kind en zijn psychologische basisbehoeften:
In een goed pedagogisch klimaat ervaar je dat het fijn is dat je er bent en dat je erbij hoort
(verbondenheid), dat je heel wat kunt (competentie) en dat je medezeggenschap hebt over wat je
mag en kan doen (autonomie).  Wanneer een kind zich goed voelt in zijn vel is er sprake van
een positieve ontwikkeling.

2.1 De behoefte aan verbondenheid - ik hoor erbij:
Voor de leerkracht betekent dit dat het kind zich begrepen en aanvaard voelt. Verbondenheid gaat
in twee richtingen, niet alleen wordt het kind geliefd maar het kind geeft ook liefde aan anderen.
Het kind hoort bij een groep en bij de leerkracht.

Hechtingstheorie:
Elk kind heeft nood aan veiligheid en geborgenheid. Dit moet er zijn vanaf de wieg. De band die
een kind ontwikkeld met zijn directe opvoedingsfiguren, heeft belangrijke invloed op latere sociale
relaties. Men spreekt van een veilige hechting als het kind zijn directe opvoeder als thuisbasis
gebruikt. Langere termijn  minder psychische problemen, sociaal en emotioneel vaardiger zijn,
… Een positieve ontwikkeling op sociaal-emotioneel vlak zal de verbondenheid met anderen en
zichzelf versterken.

Bij een groep horen:
Motivatie om te leren kan versterkt worden door onze basisbehoefte aan verbondenheid. We zijn
gemotiveerd voor doelen waardoor we bij een bepaalde groep gaan behoren. We zijn een sociaal
lerend wezen. Het feit dat je deel uitmaakt van een bepaalde groep maakt je mentaal sterker.
3