Samenvatting ouderschap

Ouderschap door de jaren heen
 We kijken eerst vanuit het kindperspectief: er is veel ‘kind-theorie’.
 Het ouderperspectief kennen we veel minder.
 Ouderbegeleiding is een belangrijk deel v. onze job. Vroeg of laat word je ermee
geconfronteerd (bv. ouders met een verslaving, ouders die ‘op’ zijn, schuldgevoel v.
ouders, frustraties over dat ze niet meer op alles vat hebben).

Kernwoorden ouderschap
 Relaties veranderen.
 Afstemmen op hun schema.
 Onomkeerbaar.
 Verandering in levensstijlen.
 Niet geleidelijk.

Visie op ouderschap door de jaren heen
 Ouderschap = hoe voelen de ouders zich persoonlijk bij het opvoeden?

Geschiedenis
 19de eeuw: aandacht hygiëne & gezonde leefwijze.
 Vanaf 1900: aandacht voor pedagogische aspecten:
o Maria Sandberg:
 Verzorgen is een aangeboren instinct.
o J. Gunning:
 Leven zelf is een leerschool.
 Sandberg hield geen rekening met opvoedende rol v. vaders.
 Oudercursussen.
 Eeuwenlang is er een traditie v. opvoedadviezen:
o Tot jaren ’70: ouderschap als crisis & zware opdracht.
 Lichte of ernstige crisis tijdens de overgang naar ouderschap.
 Weinig of geen voorbereiding.
 Niet geleidelijk aan.
 Onomkeerbaar
o Vanaf jaren ’70: positief ouderschap (bv. Triple P):
 Belangrijke factor: authenticiteit.
 Verschillende manieren v. ouderschap mogelijk & goed.
 Opvoeden moet je niet leren, maar kan je leren.
o Krampachtig ouderschap (hyper-parenting):
 Ouders verantwoordelijk voor het geluk v. hun kind.
 Verschillende denkkaders v. deskundigen.
 Verband tussen ontwikkeling v. kinderen & opvoeding thuis.
 Geen eenduidige informatie.
 Sociale omgeving & netwerken minder beschikbaar als steun.
 Meer individuele aangelegenheid.
o Krachtig ouderschap (Gravesteijn):
 Versterken, uitbreiden & gebruiken v. sociale netwerk.
 Eigen kracht gebruiken.

1

,  Soms onvoldoende in staat door ongunstige omstandigheden (bv.
vechtscheiding, financiële problemen, …).
 Wat als sociaal netwerk een negatieve invloed heeft (bv. crimineel
netwerk)?
 Meer samenredzaam.
o Ouders als (ervarings)deskundigen
 Ouders bepalen zelf welke vragen opgepakt worden.
 Onvoldoende (h)erkend in hun deskundigheid.
 Co-creatieperspectief = ouders in dialoog met professionals.
 Wat willen we weten, wat willen we bereiken, wat willen we kunnen?
 Toekomst:
o Mild ouderschap (Nina Mouton).
o Mindful ouderschap (Bögels).
 Ouderschap wordt nog te vaak gelijkgesteld aan opvoeden & succesvol ouderschap
wordt afgemeten aan de manier waarop het kind ontwikkelt.
 Ouder de reden wanneer het fout loopt?

Wat is ouderschap?
 = het deel v. je identiteit dat aangeeft dat je kinderen hebt.
 Kenmerken:
o Formeel aanspreekbaar.
o Levenslang.
o Leidt tot gevoelens v. kwetsbaarheid.
o Zich verantwoordelijk willen voelen voor kinderen.
o Taak: zoveel mogelijk tradities, wijsheden & inzichten overbrengen op het
kind.
 Ouderschap ≠ opvoederschap.
 Als je ouders opvoedadviezen geeft, maar geen of weinig oog hebt voor de
onzekerheid die ouders voelen, of de stress die ouders ervaren vanwege “de veel
ballen die ze in de lucht houden”, dan sla je een essentiële stap over.

Ouderschap als prestatie
 Leer- & levensvaardigheden worden vergroot wanneer ouders betrokken zijn bij het
leergedrag.
 Complimentjes geven.
 Veilige & stimulerende omgeving aanbieden.
 Op steeds meer vlakken presteren.
 Goede ouderervaringen: gevoel goed doen als ouder, trots zijn op kind, gevoelens v.
geluk & intimiteit.
 Leerproces.

Ouderschap is meer dan opvoeden
 Naast opvoeddomein, ook partnerrelatie, gezondheid, plannen & organiseren v. zorg,
werk, vrije tijd, sociale contacten & financiële zaken.
 Ouderschapsbeleving = ouderschap moeilijker dan v. tevoren gedacht.
o Opvoeden + bijkomende taken maken ouderschap moeilijk.
Wat weten we al over ouderschap?
2

,  Onderzoek Galinsky (1987): ouderschap is een levenslang proces: zes
ouderschapsfasen & -opdrachten.
 Hoe evolueert een ouder doorheen het ouderschap?
 Kritiek Galinsky op voorgaande theorieën die alleen focussen op het kind.

Zes fasen
 Voorstellingsfase:
o Taak: voorstelling v. het kind dat in de buik zit + over ouderschap.
o Kan een anders zijn wanneer het kind geboren is (bv. denken dat het kind
krullen gaat hebben, maar uiteindelijk stijl haar heeft).
o Afhankelijk v. eigen ervaringen, omstandigheden, omgeving.
o Al kinderen: eigen ervaringen analyseren & aanpassen.
 Voedingsfase:
o Beginnen eten (borst/fles).
o Intiem gebeuren.
o Ouders leren de mimiek v. de baby kennen.
o Taak: beeld v. het kind laten overeenkomen met het kind dat er is.
o Voor baby een eigen identiteit & voor ouders een ouderidentiteit.
o Bestaande relaties worden geherdefinieerd (partner, vrienden, andere
kinderen).
 Autoriteitsfase:
o Taak: eigen autoriteit over kind accepteren (omvang, communicatie, regels).
o Gezag op de proef stellen.
o Bv. peuterpuberteit.
 Interpretatiefase:
o Taak: kinderen & zichzelf voorbereiden op aankomende veranderingen +
nieuwe relatie vormgeven.
o Lagere schoolleeftijd.
o Vriendschappen worden ontwikkeld.
o Kinderen doen meer activiteiten buiten het huis.
o Balans tussen gescheidenheid & verbondenheid.
o Door het doen v. verschillende activiteiten wordt die verbondenheid
gevrijwaard.
o Ouders moeten een interpretatie maken v. de situatie waarin hun kind zich
bevindt.
o Welke impact heeft Corona op deze fase?
 Interafhankelijkheidsfase:
o Taak 1: balans tussen controle & loslaten + kind stimuleren om zelfstandig te
worden.
o Taak 2: gedrag laten aansluiten bij ontwikkeling + openstaan voor meningen
& eigen identiteit v. kind.
o Verlangen naar autonomie.
o Kennis over ontwikkelingsfasen is handig.




3

,  Vertrekfase:
o Verlaten v. ouderlijk huis.
o Taak 1: voorbereiden op vertrek v. kind + eigen beelden in overeenstemming
brengen met de werkelijkheid.
o Taak 2: eigen identiteit met opgroeiende kinderen te herdefiniëren + eigen
successen & leerpunten evalueren.
o Herdefiniëren v. partnerrelatie, gezinsrollen, nieuwe invulling v. vrije tijd.

Van der Pas: kritiek op Galinsky.
 Effectief ouderschap is het volgen v. je eigen koers.
 Continu proces v. timen & doseren.
 Nood aan ouderschapstheorie.
 Link ITO: geesteswetenschappelijke stroming (= begrijpen v. situaties).




4