Samenvatting seminarie 6 tot en met 10

25/03/2021 Praktijkonderzoek
Seminarie 6 * Gebruiken en beoordelen van bronnen 3 : Informati e evalueren
en beheren
Doelstellingen van deze les :
o Hebt inzicht in de mogelijkheden en beperkingen van zoeken op het internet.
o Kan beschrijven en kort uitleggen welke types informatiebronnen bestaan. Je hebt inzicht in het gebruik van
deze bronnen.
o Kent de verschillende manieren om betrouwbaarheid te evalueren.
o Kan wetenschappelijke informatie herkennen op basis van inhoud en vorm.
o Kan de betrouwbaarheid van concrete bronnen beoordelen aan de hand van de CRAP-methode.
o Je kan uitleggen welke aspecten belangrijk zijn om op een gedegen manier informatie te beheren in het
kader van je BAP.
o Je kan aangeven welke keuzes jij maakt om op een gedegen manier informatie te beheren in het kader van je
BAP.

De les :

1. Oefening 1; Informatiebronnen
o Bekijk module 1 op Toledo
o “Google, of andere zoekmachines zoals Bing en Yahoo!, zijn gebruiksvriendelijke methoden om
snel veel informatie te vinden. Maar opgelet: als je alleen zoekmachines gebruikt om informatie te
verzamelen, zal je zeker essentiële informatie missen uit andere bronnen!” Leg uit.
 Om te beginnen: zoekmachines sorteren de resultaten meestal niet naargelang de meest
relevante informatie voor je zoekopdracht. Dit betekent dat de meest bruikbare informatie
niet altijd bovenaan verschijnt. Dit is te wijten aan verschillende factoren:
 Commercieel: Hoe groter de commerciële interesse van een onderneming, hoe
groter het voordeel voor die onderneming om hun product in de kijker te plaatsen
(ofwel in de resultatenlijst, ofwel als advertentie).
 Statistisch: Resultaten die het meest aangeklikt worden, verschijnen dikwijls
bovenaan, ook al zijn ze niet het meest relevant.
 Nationalistisch: Resultaten die gevaarlijk zijn voor de nationale veiligheid, staan
meestal lager gerangschikt.

 Zelfs als je een groot aantal zoekresultaten bekomt via zoekmachines, is dit nog steeds maar
een klein aantal resultaten van hetgeen op het internet te vinden is. Dit kleine deel noemt
men surface web. Onder dit surface web, kan je een veel groter deel van het internet
terugvinden, namelijk the deep web of the invisible web. Dit deel bevat veel
gespecialiseerde informatiebronnen die je nodig hebt voor je onderzoek: databanken,
betalende of beveiligde collecties, archieven, ... Sommige van deze informatiebronnen zijn
nooit toegankelijk voor individuele gebruikers, omdat ze beveiligd zijn. Voor de andere
volstaat het om ze aan te kopen, bijvoorbeeld via een abonnement.

o “Er bestaat geen kwaliteitslabel voor informatie die je terugvindt op het internet!” Leg uit.
 Bv. op Wikipedia wordt het gecontroleerd maar niet op wetenschappelijkheid. En als je juist
het leest zonder dat het gecontroleerd is dan heb je foutieve informatie.
o “Wetenschappelijke informatie is herkenbaar naar vorm en inhoud.” Leg uit.
 Vorm :
 Inhoud :

,25/03/2021 Praktijkonderzoek


o Welke types informatiebronnen bestaan er?
1) Tijdschriften
2) Wetenschappelijk bronnen
3) Databanken
4) Statistische bronnen
5) Catalogi
6) Kranten
7) Thesissen
8) Referentiewerken

o “Je kan niet bepalen of iets een primaire of secundaire bron is op basis van de gevonden bron
zelf!” Leg uit.
 Een krantenartikel met een ooggetuigenverslag is een primaire bron; een krantenartikel dat
gebaseerd is op verslagen van andere verslaggevers, is een secundaire bron.
 Een wetenschappelijk artikel dat oorspronkelijke resultaten van de studie van de mannelijke
anticonceptiepil publiceert is een primaire bron; een artikel dat een evaluatie van het
uitgevoerde onderzoek naar de mannelijke anticonceptiepil publiceert, is een secundaire
bron.

 Of iets een primaire of secundaire bron is, kan afhangen van de wijze waarop je een bron
gebruikt.
- Het werk van Hannah Arendt (20ste eeuw) op de notie van de liefde voor Augustinus
(4-5de eeuw) kan worden gezien als een secundaire bron als je onderzoek wil doen
over het concept van de liefde in het werk van de oude kerkvader. Het wordt echter
een primaire bron als je onderzoek doet naar Arendt als een hedendaagse filosofe
en theoreticus.

 Een publicatie kan vaak een primaire bron zijn, alsook een secundaire bron.
- Een artikel dat rapporteert over de nieuwe behandeling van de ziekte van Alzheimer
is een primaire bron, maar het overzicht van de bestaande behandelingen in de
inleiding van het artikel, is een secundaire bron.

 Tot slot willen we erop wijzen dat de indeling in primaire/secundaire/tertiaire bronnen
invloed kan hebben op de betrouwbaarheid van de bronnen. Een tertiaire bron die leidt tot
belangrijke studies van een bepaald onderzoeksdomein, kan meer waard zijn dan een
primaire bron gemaakt door een onderzoeker die onvolledig en slordig onderzoek verricht.

2. Oefening 2; Informatie evalueren
o Bekijk module 4 op Toledo
o Welke verschillende manieren worden opgesomd om betrouwbaarheid te evalueren ? bespreek kort
de essentie van elke manier.
1) De CRAP methode
 Betekent : Currency, Reliability, Authority en Purpose
 Geschikt om niet-academische informatie te evalueren, zoals websites,
nieuwsartikels
2) Peer review

, 25/03/2021 Praktijkonderzoek
 Is het proces van collegiale toetsing, waarbij collega’s binnen hetzeflde vakgebied
elkaars artikels of boeken kritisch beoordelen.

3) Reviews (recensies)
 Dit zijn kritische besprekingen van een verschenen wetenschappelijke studie,
geschreven door onderzoekers die met het onderwerp vertrouwd zijn. Ze
beoordelen
 Referenties kunnen ook een indicatie zijn voor de betrouwbaarheid van de
informatie. Op 2 manieren :
 Kwalitatief & kwantitatief
4) Impactfactor
 Is een meting van het aantal referenties van een gemiddeld artikel in een bepaalde
periode, gebaseerd op voorafgaande referentiecijfers.
5) Openheid over belangenvermenging
 De betrouwbaarheid van een artikel verhoogt wanneer de auteurs eerlijk en open is
over potentiële belangenvermenging.

o Beargumenteer waarom de bronnen op het aparte blad wel/niet betrouwbaar zijn. Bespreek
genuanceerd aan de hand van de CRAP-methode.

3. Oefening 3; Informatie beheren
o Bekijk module 5 op Toledo
o Wat is een referentiemanager ?
 Is een computerprogramma dat het vele verwijzingsproces automatiseert: bibliografische
informatie bewaren, naar referenties verwijzen en literatuurlijsten aanmaken.
o Wat is een persoonlijke omgeving en waarom is het zinvol ?
 Persoonlijk account in moderne zoekomgevingen
 Je kan gevonden referenties in een aparte folder bewaren verzamelen
 Je kan zoekparameters instellen waarmee standaard rekening gehouden worden
 Je kan zoekacties bewaren om ze later nog een keer te gebruiken.

Voorbereiding seminarie 7 :
• Nazorg seminarie 6 :
 Herlees de outprints van hoorcollege 4 en 6.
 Neem de modules 1, 4 en 5 door van de “Tutorial Informatievaardigheden UC-Leuven-
Limburg – Associatie KULeuven”.
 Extra mogelijkheid tot oefenen: stel de referenties op aan de hand van de gegevens bij
oefening 2 (2). Zoek daarbij zelf de informatie op die je eventueel mist om de referenties
correct op te stellen.
• Voorbereiding seminarie 7 :
 Lees 6.4 “Bevragen” (p199-217) in: van der Donk, C., & van Lanen, B. (2019).
Praktijkonderzoek in zorg en welzijn (3e ed.). Bossum: Coutinho.