Samenvatting Volledig hc 1 tt en met 6

Praktijkonderzoek

Hoorcollege 1

1. Onderzoek in het dagelijks leven in de praktijk en in de wetenschap
o Meer overeenkomst dan verschil. Beiden zijn op zoek naar hoe de werkelijkheid in elkaar zit of naar
de waarheid.  Bv. Een zoekgeraakte sleutel opsporen.
o Wat is het verschil ?
 De resultaten van het wetenschappelijk onderzoek moeten onafhankelijk zijn van de
onderzoeker.
 Intersubjectieve kennis = Kennis die tussen de betrokken subjecten, dus van onderzoeker
tot onderzoeker, gelijk blijft.

o 3 noodzakelijke voorwaarden voor een wetenschappelijke houding :
 Weerlegbaarheid (=centrale eis)  ontkrachten/tegenspreken
o Uitspraak is informatief en niet normatief
o ≠ weerlegd
o Bv. Je maakt een hypothese dat je denkt dat 60% gaat slagen op de examens van
praktijkonderzoek, De resultaten zijn bekend en de statistieken zeggen dat 50%
geslaagd is dan is je hypothese weerlegd,

 Precisie
o In het aangeven van het domein (tijd en ruimte).
o In de beweringen die we over de verschijnselen doen (bv. %, eerder dan “gering
of “laag”)

 Verantwoording

o Verantwoordingsplicht (t.a.v. collega’s) en openbaarheid
o Bv. In tijdschriften, aan andere collega's voorgelegd ter beoordeling,
verantwoorden wat het resultaat is en hoe eraan gekomen om de kwaliteit ervan
te weten,

o Wat is het verschil tussen wetenschappelijke kennis en iets wat erop lijkt ?
 Weerlegbaarheid (fancificatie) (cfr Popper)
 Popper geeft bv. over Adler minderwaardigheidscomplex als oorzaak van handdelen bv.
kind valt in water.

o Sommige hypothesen lijken misschien op wetenschap, maar hebben eigenlijk niets met kennis te
maken.
 Reden : Ze zijn niet weerlegbaar. Ze zijn altijd waar, wat er ook gebeurt. Bv. “het
regent” of “het regent niet”
 Een hypothese moet weerlegbaar zijn
o Er moet een denkbare gebeurtenis bestaan die deze hypothese
tegenspreekt
o Bv. Je hebt een onderzoek gedaan en de uitkomst is wit. Iemand anders kan
het onderzoek op dezelfde manier doen en komt een ander resultaat uit.
Dan is het eerste onderzoek weerlegt.

, Praktijkonderzoek


2. Hoofdoelen van onderzoek
o 3 hoofdoelen van onderzoek in de zorg- en welzijnssector (pg.24)




• Een generiek probleem is een probleem dat een specifieke, particuliere situatie overstijgt
• Particulier = Zeer specifiek voor een situatie
• Generaliseerbaar = Veralgemeenbaar
• Theorie = Een geheel van logisch samenhangende uitspraken die samen een deel van de werkelijkheid
proberen te verklaren.
o Of een behandelmethode effectief kan zijn en waarom, is dus een vraag voor fundamenteel
onderzoek.
o Het toegepast onderzoek toets onder welke voorwaarden het zinvol is om de behandelmethode in
te zetten binnen de hv om de problemen van de doelgroep op te lossen.
o Of de behandeling in een specifieke instelling ingezet kan worden en met welk effect, is een vraag
voor praktijkonderzoek.

o Diverse onderzoek kunnen elkaar aanvullen.  Kennis uit fundamenteel onderzoek kan het
uitgangspunt vormen voor toegepast onderzoek. De opbrengsten van deze 2 onderzoeken
kunnen aanleiding zijn voor een praktijkonderzoek gericht op het verbeteren van het
professioneel handelen in een specifieke situatie.

3. Onderzoeksbenaderingen
o 3 onderzoeksbenaderingen of paradigma’s (pg.25)
o Positivistische onderzoeksbenadering
 Gebaseerd op direct waarneembaarheid
 Er is 1 bestaande werkelijkheid
  Beschreven aan de hand van algemene wetmatigheden ( Bv.
Zwaartekrachttheorie, de duur van een behandeling))
 Onderzoeksresultaten zijn makkelijker te veralgemeen/generaliseren (tijd- en
context overschrijdend)

, Praktijkonderzoek
 ( Bv.; Zwaartekracht toepassen in een andere tijd of ander land maakt niet
uit, het blijft hetzelfde)
 Scheiding tussen oorzaak en effect
 Storende factoren/vertroebeling moeten geminimaliseerd worden (in oorzaak en
gevolg)
 Bv. Het dagelijks nieuws, humeur, sfeer in een groep, …
 Bv. Ontw van vaccin via experiment, men wilt zuivere werking weten, ,wat
dat met een mes, wat zou het kunnen verstoren; bv, leeftijd, ziekte,,,
 Waardenvrij onderzoek

o Constructivistische of interpretatieve onderzoeksbenadering
 Er bestaan meerdere geconstrueerde werkelijkheden naast elkaar.
 Bv. Zo kan de ene client een ziekenhuis beschouwen als prettig en veilig en
de andere cliënt als de plek waar die liever niet komt.  Wordt gekleurd
door persoonlijkheden en ervaringen.
 Kennis wordt door ieder mens op een eigen wijze geconstrueerd en ontstaat in de
interactie tussen mensen. Ze zorgen ervoor dat kennis voortdurend verandert.
 Men gaat opzoek naar interpretaties van gebeurtenissen in een specifieke situatie.
 Onmogelijkheid tot veralgemening want elke situatie is anders en levert andere
interpretaties op.
 Waarden gebonden onderzoek (waardenvrij bestaat niet)

o Kritisch-emancipatorische onderzoeksbenadering
 Gebaseerd op de opvatting dat kennis is niet waardenvrij en wordt bepaald door
machtsrelaties.
 Belang van ervaringskennis en –deskundigheid.
 Bestaande structuren moeten in vraag gesteld worden
 Onderzoek moet bijdragen aan processen die emancipatie van groepen en mensen
bevorderen. (empowerment)
 Versterken van capaciteiten van maatschappelijke kwetsbare personen
groepen en mensen die socialen dreigen uit te vallen.

・ Bv, Over het vaccin van corona dat door dat jongeren vaak in kranten zijn, er de
vraag wordt gesteld of zij niet eerder het vaccin moeten krijgen dan ouderen,

 Empowerment = Het versterken en verbinden van personen, organisaties en groepen in de
samenleving.


4. Definitie van praktijkonderzoek
o = Onderzoek dat woedt uitgevoerd door zorg- en dienstverleners waarbij op systematische wijze in
interactie met de omgeving antwoorden verkregen worden op vragen die ontstaan in de eigen
beroepspraktijk en gericht zijn op verbetering van deze praktijk.
o 2 vormen = kennisgericht praktijkonderzoek & ontwerponderzoek