Samenvatting strafrecht jaar 2

Formeel strafrecht samenvatting
Week 1
Hoofdstuk VI Het legaliteitsbeginsel in het formele strafrecht

Art. 1 Sv= legaliteitsbeginsel: strafvordering heeft alleen plaats op de wijze bij de wet
voorzien.

VI.I Inhoudelijke gerichtheid
Art. 107 GW = codificatie: de wet regelt het burgerlijk recht, strafrecht en het burgerlijk en
strafprocesrecht in algemene wetboeken, behoudens de bevoegdheid tot regeling van
bepaalde onderwerpen in afzonderlijke wetten.

VI.2
Geen enkele decentrale wetgever mag op eigen initiatief regelingen maken voor
onderwerpen die de strafvordering betreffen.

VI.3 Bijzondere wetten
 Wet wapens en munitie
 Wegenverkeerswet
 Opiumwet

VI.4 Regeling ter uitvoering van het Wetboek van Strafvordering
 AMvB
 Ministerieel besluit
 Beleidsaanwijzingen
 Richtlijnen

VII Legaliteit en codificatie een samenvatting
De decentrale wetgevers zijn bevoegd om strafbepalingen te maken, maar zij moeten daarbij
binnen de kaders van de wet in formele zin blijven door het belang van de landelijke eenheid.
 Zij kunnen overtredingen van hun regels slechts als overtreding strafbaar stellen, niet
als misdrijf.
 Als een onderwerp al door een strafbepaling in een wet in formele zin uitputtend is
geregeld, is de bevoegdheid van de lagere wetgever tot strafbaarstelling daarmee
dan inderdaad uitgeput.
 De wet in formele zin bepaalt dat de straffen die de decentrale wetgever tegen zijn
strafbepalingen kan bedreigen.
 De wetgever lager dan die in formele zin is via art. 91 Sr gebonden aan de algemene
bepalingen van boek 1 Sr.

VIII Legaliteit en codificatie; rechtsvorming door wetgever en rechter; een inleiding
Legaliteitsbeginsel en codificatiegedachte leggen de nadruk op rechtsvorming door de
wetgever.
Rechter waar hij de wet toepast in een concreet geval. Hij is verantwoordelijk voor de
rechtvaardigheid in het concrete geval.
Wetgever laat uitdrukkelijke ruimte voor de interpretatie door de rechter in een concreet
geval. Hij kan alleen maar bij wijze van algemene regel spreken en is daarbij democratisch
gelegitimeerd.




1

,Hoofdstuk 6 Algemene beschouwingen over strafprocesrecht
II Sfeertekening: realisatie van materieel strafrecht maar ook normering van
overheidsmacht

Materieel strafrecht:
 Opsporing
 Vervolging
 Berechting

Formeel strafrecht biedt het model waarin het materiële strafrecht tot leven komt en kan
worden toegepast.

Strafprocesrecht
- Heeft de verdachte gedaan waarvan hij wordt beschuldigd?
- Heeft die waarheidsvinding zich binnen een eerlijk proces afgespeeld?
- Heeft de strafvorderlijke overheid zich aan alle regels van het strafprocesrecht
gehouden? Nee welke consequenties?
Consequenties art. 359a Sv:
 Straf wordt verlaagd
 Bewijs wordt niet meegenomen
 OM is niet ontvankelijk

Jaren 60’ en 70’ ontstonden ideeën dat de overheid rechtmatig moet handelen, indien dit
niet het geval is moeten er consequenties aan verbonden worden.

Strafprocesrecht houdt zich bezig met de grond- en vrijheidsrechten omdat het regelt
wanneer en onder welke voorwaarden de strafvorderlijke overheid er een inbreuk op mag
maken.

III. Bronnen van het strafprocesrecht en hun betekenis
 Wetboek van Strafvordering codificatiegedachte (art. 107 GW).
 Bijzondere wetten politiewet
 Aanwijzingen en richtlijnen door minister van justitie (+ OM), aanwijzingen over
hoe bepaalde bevoegdheden in de praktijk gebruikt moeten worden.
 Strafprocessuele grond- en mensenrechten machtsregulerende functie, zorgt
ervoor dat de overheidsmacht op een juiste manier wordt gebruikt. Art. 6 jo. 8 EVRM.
Art. 6 EVRM recht op een eerlijk proces.
Art. 93 jo. 94 GW EVRM heeft een directe toepassing binnen het Nederlandse
strafprocesrecht.
 Het recht op een eerlijk proces in de Grondwet?  er zijn enkele losse bepalingen
in de Grondwet opgenomen m.b.t. het recht op een eerlijk proces.
 Beginselen van behoorlijke procesorde bijv. art. 6 EVRM.

Hoofdstuk 2 De organen van de strafrechtoplegging, hun organisatie en hun taken
III Rechter en openbaar ministerie: terminologie
Rechter doet berechting en velt het vonnis
OvJ aanklager

Allebei geregeld in Wet op de rechterlijke organisatie
Art. 1 Wet Ro rechters, OvJ en andere leden van het OM rechterlijke ambtenaren.



2

, IV. De zittende magistratuur in strafzaken
IV.1 De driedeling in gerechten en hun rechters
Art. 2 Wet Ro 3 gerechtelijke machten:
1. Rechtbank
2. Gerechtshof
3. Hoge Raad

De rechtbanken
 10 rechtbanken in Nederland
 Arrondissement rechtsgebied, bestaat uit een aantal gemeenten.
 Artikelen: 21b, 20 lid 2 jo. 21a Wet Ro
 Art. 21b Wet Ro Bij AMvB worden voor elk gerecht zittingsplaatsen aangewezen
binnen het rechtsgebied waarin het gerecht is gelegen.

De gerechtshoven
 4 gerechtshoven in Nederland:
- Den Haag
- Amsterdam
- Arnhem-Leeuwarden
- ’s-Hertogenbosch
 Artikelen: 21b, 20 lid 2 jo. 21a Wet Ro

De Hoge Raad
 1 Hoge Raad in Nederland gevestigd in Den Haag.
 Rechters Raadsheren

IV.2 Hiërarchie in de gerechten
1. In eerste aanleg bij de rechtbank
2. Hoger beroep gerechtshof, bekijkt de zaak helemaal opnieuw.
3. Beroep in cassatie Hoge Raad, bekijkt of het strafrecht bij de berechting goed is
toegepast.

Art. 45 Wet Ro rechtbanken in eerste aanleg nemen kennis van alle strafzaken,
behoudens uitzonderingen.
Art. 60 Wet Ro gerechtshoven oordelen in hoger beroep over de daarvoor vatbare
vonnissen, beschikkingen en uitspraken in burgerlijke zaken, strafzaken en belastingzaken
van de rechtbanken in hun ressort.

Indien een zaak verkeerd wordt aangebracht, dan zal de rechter van het betreffende gerecht
zich onbevoegd verklaren en de zaak sturen naar het juiste gerecht.

IV.3 De situatie binnen een gerecht
IV.3.2 De organisatie van een gerecht
Organisatie afdeling 2 hoofdstuk 2 Wet Ro

Gerecht bestaat uit:
 Bestuur, art. 15 lis 2 Ro voorzitter president
- Art. 27 Wet Ro president vertegenwoordigt het gerecht
- Art. 24 Wet Ro Het bestuur kan rechters aanwijzingen geven.

Binnen het gerecht zijn rechters opgedeeld in kamers voor behandeling van verschillende
soort zaken op de verschillende rechtsgebieden: art. 6 jo. Art. 42-45 Wet Ro.

3