Celfysiologie Prof. Leybaert
Algemene fysiologie en celfysiologie DEEL 2
Inhoudsopgave
1. Calcium ion signalisatie ............................................................................................................. 2
2. Connexines en cel-cel communicatie ....................................................................................... 12
3. Signaaltransductie in fotoreceptorcellen (in het netvlies) ...................................................... 14
1
,Celfysiologie Prof. Leybaert
1. Calcium ion signalisatie
• Calcium ionen vormen één van de meest universele signaalsubstanties in de cel. Ze zijn
essentieel voor de normale celfunctie en tevens cruciaal bij celdood processen.
• Activatie van membraanreceptoren kan resulteren in
1. Ionotrope responsen à ionenkanaal in de membraan
2. Metabotrope responsen à geen ionenkanaal, indirect beïnvloeden met G-receptor
K+ gaat ook
naar buiten
7 transmembranaire
structuren
• Enkele belangrijke 2de boodschapperstoffen of second messengers
Ca2+ kan van buiten de
cel komen maar ook
van binnen (bv. SR)
2
, Celfysiologie Prof. Leybaert
• Inositol 1,4,5-trisfosfaat (IP3), een fosfoinositiden metaboliet met belangrijke second messenger
functies
= universele boodschapperstof die Ca2+ activeert
• IP3 triggert de loslating van calcium ionen (Ca2+) vanuit het ER/ES en activeert via Ca2+ en DAG het
PKC. Dit gebeurt door binding en activatie van IP3 receptoren (IP3R)
à katalyseert fosforylatiereacties
G-eiwitten binden (doeleiwitten fosforyleren)
erop als ligand
PKC gaat naar het membraan
en komt DAG tegen
IP3 komt vrij en gaat Ca2+ activeert de PKC kinase
naar IP3 receptor
IP3 receptor
Ca2+ komt vrij IN de cel
3
Algemene fysiologie en celfysiologie DEEL 2
Inhoudsopgave
1. Calcium ion signalisatie ............................................................................................................. 2
2. Connexines en cel-cel communicatie ....................................................................................... 12
3. Signaaltransductie in fotoreceptorcellen (in het netvlies) ...................................................... 14
1
,Celfysiologie Prof. Leybaert
1. Calcium ion signalisatie
• Calcium ionen vormen één van de meest universele signaalsubstanties in de cel. Ze zijn
essentieel voor de normale celfunctie en tevens cruciaal bij celdood processen.
• Activatie van membraanreceptoren kan resulteren in
1. Ionotrope responsen à ionenkanaal in de membraan
2. Metabotrope responsen à geen ionenkanaal, indirect beïnvloeden met G-receptor
K+ gaat ook
naar buiten
7 transmembranaire
structuren
• Enkele belangrijke 2de boodschapperstoffen of second messengers
Ca2+ kan van buiten de
cel komen maar ook
van binnen (bv. SR)
2
, Celfysiologie Prof. Leybaert
• Inositol 1,4,5-trisfosfaat (IP3), een fosfoinositiden metaboliet met belangrijke second messenger
functies
= universele boodschapperstof die Ca2+ activeert
• IP3 triggert de loslating van calcium ionen (Ca2+) vanuit het ER/ES en activeert via Ca2+ en DAG het
PKC. Dit gebeurt door binding en activatie van IP3 receptoren (IP3R)
à katalyseert fosforylatiereacties
G-eiwitten binden (doeleiwitten fosforyleren)
erop als ligand
PKC gaat naar het membraan
en komt DAG tegen
IP3 komt vrij en gaat Ca2+ activeert de PKC kinase
naar IP3 receptor
IP3 receptor
Ca2+ komt vrij IN de cel
3