Methoden & Onderzoek 3 samenvatting

MethOnd3 | Blz. 1



Methoden & Onderzoek 3
1 INLEIDING
Shared decision making  literatuur bekijken
 eigen ervaring samen beslissen
 toetsen aan Pt
Wat zegt onderzoek?
Afwegen eigen ervaringen en die van Pt
Advies
Samen beslissen


2 DE ACHTERGROND VAN EVIDENCE BASED
PRACTICE

2.1 INLEIDING

2.2 DE AANZET EN INTRODUCTIE TOT HET EVIDENCE BASED
PRACTICE
 EBM (Evidence Based Medicine)
= Het gewetensvol, expliciet en deskundig gebruik van het beste, actueel beschikbaar
bewijsmateriaal voor het nemen van beslissingen over beslissingen over de zorg voor een
individuele patiënt (en bij uitbreiding ‘groepen patiënten).

Dit impliceert het integreren van de individuele klinische expertise met het beste externe
bewijsmateriaal dat vanuit systematisch onderzoek beschikbaar is. De voorkeuren, wensen
en verwachtingen van de patiënt spelen bij deze besluitvorming tevens een centrale rol.

 Evidence (bewijsmateriaal)

 In het beslissingsproces binnen Evidence Based Practice (EBP) spelen 3 belangrijke pijlers een
belangrijke rol:
o Informatie uit het beste, actueel beschilbaar bewijsmateriaal uit onderzoek
 Nieuwe evidence kan steeds opduiken met nieuwe inzichten over
diagnostiek, behandelopties, prognoses, … en kan de eerder aanvaarde
opties vervangen
o Klinische ervaring, inzicht en kennis van de zorgprofessional
 Klinische vaardigheden en ervaring meenemen in het identificeren vd unieke
gezondheidstoestand vd pt, diagnose en individuele risico’s en voordelen die
de Pt zal ervaren bij potentiële interventies.
o Toestand, voorkeur, ervaringen en verwachtingen van de Pt
 Wensen, verwachtingen, draagkracht

, MethOnd3 | Blz. 2


 Shared decision
o Meer aandacht en erkenning voor de deskundigheid van het volledig team van
zorgverstrekkers
o Toch heel wat drempels
 Vaardigheden en bewustzijn
 Tijd
 Ondersteuning
 werkplek


2.3 DE HIËRARCHIE IN STUDIEDESIGNS EN VERSCHILLENDE TYPES
VAN ‘EVIDENCE’
 Hiërarchie in de evidence
 Onbewerkte evidence versus systematische evidence Meta-analyse en systematisch reviews
 Experimenteel versus niet-xperimenteel RCT's
o Observeren
cohort studie
o Experimenteren (randomiseren interventie ~ controle
 Cross sectioneel versus longitudinaal case controls
o Niet experimenteel case reports
 Prospectief versus retrospectief ideeën en opinies
dier onderzoek
2.3.1 RCT
 Het best beschikbaar bewijsmateriaal! in vitro onderzoek
 Experimenteel onderzoek
 Hoogste kwaliteit van informatie
 Aselecte verdeling; at random
 Interventie en controle groep (placebo, …)
 Minimaliseren bias en confounding
 Blinderen
 Voormeting – nameting
 Vorm van RCT: Cross-over
o Onderzochte mensen worden verdeeld in 2 groepen
o 1e groep = behandeling A dan behandeling B
o 2e groep = behandeling B dan behandeling A


 Controle op confounders û Niet altijd toepasbaar
 Groepen gelijk op behandeling na û Ethisch niet altijd verantwoord
 Meest betrouwbaar resultaat û Setting soms onnatuurlijk
û Hawthorne effect
û Kostprijs

2.3.2 Cohort onderzoek
= prospectief onderzoek

 Een groep mensen (cohort) met bepaalde (risico)factoren of behandeling waarna ze met
elkaar worden vergeleken.
 Kan prospectief en retrospectief (maar steeds selectie op risicofactor)


 Controle op gebeuren û Duur €€
 Chronologische volgorde û Confounding
 Incidentie bepaling û Uitval
 Geschikt voor zeldzame blootstellingen

, MethOnd3 | Blz. 3


2.3.3 Patiënt/case Control onderzoek
= steeds retrospectief

 Een groep mensen (cohort) met aandoening vergeleken met mensen zonder aandoening
 Uitgangspunt: de uitkomstmaat, de ziekte of de aandoening
 Altijd retrospectief: voorafgaande risicofactoren opsporen


 Lagere kosten û Minder betrouwbaar (informatie bias)
 Relatief snel uit te voeren û A-chronologische volgorde
 Geschikt voor zeldzame ziekten û Geen incidentie bepaling


2.3.4 Dwars-doorsnede onderzoek
= cross-sectioneel onderzoek

 Oorzaak en gevolg op zelfde tijdstip genoteerd
 Niet geschikt voor oorzakelijke verbanden
 Prevalentie onderzoek

2.3.5 Case reports
= Beschrijvende studies, Case reports, Anekdotische verhalen, Persoonlijke meningen

 Beschrijving over het verloop van een ziekte/aandoening of van een behandeling bij 1 Pt


2.4 WAT ZIJN REVIEWS – SYSTEMATISCHE REVIEWS – META-
ANALYSE?

2.4.1 Definitie
Review = iedere poging om de resultaten en de conclusies van 2 of meer gepubliceerde studies over
een bepaald onderwerp samen te vatten.

Transparant – Valide – Reproduceerbaar – Expliciet (kwantitatieve samenvatting (MA) )


Een systematische review
 = een literatuuroverzicht dat op een gestructureerde wijze wordt uitgevoerd.
 Vertrekkend van een duidelijke onderzoeksvraag wordt op een reproduceerbare manier
gezocht in meerdere elektronische database, dit op basis van duidelijke in- en exlusiecriteria.
 De artikelen worden beoordeeld op methodologische kwaliteit en de benodigde gegevens uit
de artikelen uitgehaald.
 Indien mogelijk worden de resultaten van de afzonderlijke onderzoeken samengevat tot 1
overall schatting van het bestudeerde effect (meta-analyse). Het resultaat wordt op
transparante en reproduceerbare wijze gerapporteerd.

Meta-analyse
 = een kwantitatieve samenvatting van de resultaten van afzonderlijke onderzoeken.
 Meta-analyse kan bestaan uit het combineren van de resultaten van
afzonderlijke onderzoeken tot 1 overall schatting van het bestudeerde effect Poolen = bij een meta-
analyse worden de
(poolen*) en/of uitschakelen van mogelijke bronnen van heterogeniteit.
uitkomsten van
 Dit getalsmatig samenvatten van gegevens uit verschillende onderzoeken verschillende
vergroot de mogelijkheid om tot een nauwkeurige schatting van het effect te onderzoeken
komen en om op statistische gronden subgroepen die gevoeliger zijn voor een samengevoegd en
interventie te kunnen onderscheiden. opnieuw geanalyseerd