Samenvatting Zorginstelling en recht
Week 1 Stelsel en toelating (WTZi)
Literatuur:
- Handboek GHR
- Memorie van toelichting WTZi
- Nota van wijziging WTZi
- Wet Toelating Zorginstellingen [WTZi]
- ABRvS 19 november 2008, GJ 2009/27
H11 De marktordening
- Betekenis Wmg: bevoegdheid minister + NZa tot het uitvaardigen van nadere normstellingen
in de vorm van gedelegeerde regelgeving, beleidsregels en allerlei andere soorten besluiten
o Daarbij veel beleidsvrijheid (Wmg is ‘beleidsarm’)
o Er is sprake ve strakke, omvattende en soms zeer gedetailleerde overheidsregulering
- Uvo = uitkomst voor overleg
WTZi = ‘beleidsarme proceswet’
- Van aanbodsturing (centraal) naar vraagsturing (decentraal) verschuiving
verantwoordelijkheid naar het veld
- Publieke belangen zo veel mogelijk toetsbaar en meetbaar maken
- Exploitatietoestemming:
o Fungeert als instrument om eisen te stellen aan transparantie vd exploiterende RP
o Kan een instrument zijn voor het afstemmen vh zorgaanbod op de behoefte
- Fundamentele eisen voor good governance (goed bestuur)
o Er moet een orgaan zijn dat toezicht houdt op het beleid vd dagelijkse of algemene
leiding leden vh toezichthoudend orgaan moeten onafhankelijk + kritisch werken
o De verantwoordelijkheidsverdeling tussen het toezichthoudend orgaan en de
dagelijkse of algemene leiding moet zijn vastgelegd, alsook de wijze waarop interne
conflicten tussen beide organen worden geregeld
Wmg = Wet marktordening gezondheidszorg
- Wmg bevordert dat:
o Waar dat kan marktwerking op gang wordt gebracht + gehouden
o Waar dat moet de overheid tarieven + prestaties kan reguleren
o Zorgaanbieders + zorgverzekeraars pten en verzekerden goede info geven, zodat zij
kunnen kiezen bij welke zorgaanbieder zij het beste terecht kunnen en welke polis
voor hen het meest geschikt is
o Er samenhang is in de regulering van + toezicht op de zorgmarkten
- Regelde de oprichting vd NZa + taken/bevoegdheden/instrumenten
- Gezondheidszorg kent 3 markten (bestaande uit verschillende deelmarkten)
o Zorgverleningsmarkt; P ontvangt zorg vd zorgaanbieder, die zorgverlener is
o Zorginkoopmarkt; verzekeraar onderhandelt met aanbieder over de in te kopen zorg
o Zorgverzekeringsmarkt; verzekerde sluit een verzekering af met de zorgverzekeraar,
ter financiering vd zorg
Wet aanvulling instrumenten bekostiging WMG
- Wet AibWMG: toevoeging aan Wmg van bekostiging + kostenbeheersing
- Aantal instrumenten:
1
, o Omzetbegrenzing (tariefomgrens)
o Bevoegdheid vd zorgautoriteit het declaratie- en betalingsverkeer tussen
samenwerkende zorgaanbieders (in het bijzonder zkh + vrijgevestigd medisch
specialisten) beter te kunnen reguleren door het stellen van regels
o Vereffeningbedrag + beschikbaarheidsbijdrage
Wet continuïteit, kwaliteit en bereikbaarheid van zorg
Vroegtijdige signalering van continuïteitsrisico’s bij zorgaanbieders en in een zorgspecifieke
fusietoetsing
Wet goed bestuur in de zorg
- Er dient een verdere professionalisering vd governance in de zorg plaats te vinden
- WTZi + in voorbereiding zijnde Wet goed bestuur in de zorg hebben betrekking op de
governance vd zorgaanbieders/instellingen met het oog hun taak in het concept van
decentrale vraagstelling en gereguleerde marktwerking
ABRvS 19 november 2008, GJ 2009/27
- Behoud van waarde onroerende zaken, stelsel WTZi, geen bevoegdheid minister vaststellen
verdergaande beleidsregels
- Bij besluit van 23/07/2007 heeft de minister van VWS aan de, eerder aan appellanten
verleende toelatingen, het voorschrift verbonden dat zij de beleidsregels inzake het behoud
van waarde van onroerende zaken voor zorg in acht nemen
Week 2 Rechtsvorm en Governance (WTZi en Zorgbrede Governancecode 2010)
Literatuur:
- TvGR 2010 – Zorgbrede Governancecode in vogelvlucht
- TvT 2011 – Goed Toezicht in de Ziekenhuizen
- Zorgbrede Governancecode 2010
- Rb Amsterdam 26 maart 2008
- Scheidsgerecht Gezondheidszorg 20 augustus 2006
- Governancecommissie Gezondheidszorg 1 november 2011
- Rb Breda 17 oktober 2012
Brancheorganisaties in de zorg hebben verantwoordelijkheid genomen om zelf regels op te stellen voor goed
bestuur + toezicht voor zorginstellingen vastgelegd in Zorgbrede Governancecode. Governancecommissie
Gezondheidszorg: belanghebbenden die vinden dat een zorgonderneming de Code niet goed naleeft, kunnen
terecht bij deze onafhankelijke cie; stelt vast of de Code wel of niet geschonden is en zo ja in welke mate
Zorgbrede Governancecode 2010 in vogelvlucht
- Code = opgesteld door de brancheorganisaties zorg (BoZ), waarin ActiZ, GGZ Nederland, NVZ
vereniging van zkhen en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) zijn verenigd
- Code bevat richtlijnen voor goed bestuur + goed toezicht voor zorginstellingen
- De normen in de Code zijn vergaand; een zorgorganisatie wordt gezien als een
maatschappelijke onderneming (missie is maatschappelijk belang) [art 2.1]
- Opmerkelijke normen in de Code en de mogelijk consequenties daarvan voor de praktijk
↓
De rol van (externe) belanghebbenden
- Het bestuur ve zorgorganisatie moet niet alleen belanghebbenden binnen de organisatie,
maar ook belanghebbenden daarbuiten bij het beleid betrekken [art. 2.2]
o Aan hen moet verantwoording worden afgelegd
2
, - Belanghebbenden:
o Intern: cliëntenraad, medische staf e.d.
o Extern: gemeentes, toezichthouders, Ministerie van VWS e.d.
- De verplichting om maatschappelijke verantwoording af te leggen over zaken als kwaliteit
van zorg en goed bestuur is begrijpelijk, maar de verplichting een brede kring van externe
belanghebbenden te betrekken bij strategische beslissingen gaat te ver + is niet verenigbaar
met het huidige streven naar meer marktwerking in de zorg (stelt auteur)
Kwaliteit van zorg
- In de Code wordt de verantwoordelijkheid voor kwaliteit van zorg in de instelling bij Raad van
Bestuur gelegd [art. 3.1], RvB moet verantwoording afleggen over geleverde zorg [art. 2.3]
- Bij de beantwoording vd vraag wat in het concrete geval onder verantwoorde zorg moet
worden verstaan gelden 3 uitgangspunten [art 2.1.2]:
1. De cliënt/P en zijn wensen staan bij de zorgverlening centraal
2. De beschikbare middelen worden bij de zorgverlening effectief + doelmatig gebruikt
3. De zorg voldoet aan eigentijdse kwaliteitseisen
- Consequenties voor relatie zkh – MS: door de druk plicht om publiekelijk verantwoording af
te leggen + angst voor bestuursAR bestaat de kans dat de RvB eerder maatregelen zal nemen
o Medisch specialisten moeten meer dan nu verantwoording gaan afleggen aan de RvB
over de kwaliteit + doelmatigheid vd door hen geleverde zorg
o Het ‘vrije ondernemerschap’ vd tot de instelling toegelaten medisch specialist wordt
hierdoor verder uitgehold
Klokkenluidersregeling [art. 3.1 lid 5]
- Werknemers + anderen die in een contractuele relatie staan tot de zorgorganisatie moeten
onregelmatigheden binnen de organisatie veilig aan de RvB kunnen melden
- In de praktijk zouden specialisten dit kunnen opvatten als een vrijbrief om zich anoniem bij
de RvB te beklagen over de kwaliteit van zorg die wordt verleend door collega’s
o In dat opzicht is de Code ism de KNMG-gedragsregels voor artsen, waarin staat dat
kritiek tav een college eerst met hem moet worden besproken
Raad van Toezicht
- De taak + bevoegdheden vd raden van toezicht zijn in de nieuwe Code aangescherpt
- Een aantal besluiten vd RvB behoeven nu de uitdrukkelijke goedkeuring vd RvT: bv
vaststelling begroting + jaarrekening
o Aan de ene kant dwingt deze sterkere positie vd RvT de RvB ertoe om de RvT meer
informatie te geven + meer bij de instelling te betrekken, zal RvT helpen om hun
toezichthoudende taak beter te vervullen
o Aan de andere kant bestaat ook het risico dat de RvT zich meer met het bestuur gaan
bemoeien, waarmee hun onafhankelijke positie in gevaar kan komen
Beloning bestuur
- De RvT behoort de beloning vh bestuur vast te stellen [art 3.2]: mbt de hoogte is in de Code
slechts gesteld dat deze maatschappelijk passend moet zijn, begrip ≠ uitgewerkt
- De Vereniging van bestuurders in de gezondheidszorg (NVZD) + de NLse Vereniging van
Toezichthouders in Zorginstellingen (NVTZ} hebben de Beloningscode Bestuurders in de Zorg
vastgesteld, Beloningscode is (nog) niet wettelijk verankerd
Winst en privaat kapitaal [H5 Code]
- Regels voor de situatie dat een zorgorganisatie winst uitkeert aan bv aandeelhouders
- Keuze voor een rechtsvorm met aandeelhouders + winstuitkering moet volgens toelichting
bij de Code een middel zijn om als maatschappelijke onderneming beter te presteren
3
Week 1 Stelsel en toelating (WTZi)
Literatuur:
- Handboek GHR
- Memorie van toelichting WTZi
- Nota van wijziging WTZi
- Wet Toelating Zorginstellingen [WTZi]
- ABRvS 19 november 2008, GJ 2009/27
H11 De marktordening
- Betekenis Wmg: bevoegdheid minister + NZa tot het uitvaardigen van nadere normstellingen
in de vorm van gedelegeerde regelgeving, beleidsregels en allerlei andere soorten besluiten
o Daarbij veel beleidsvrijheid (Wmg is ‘beleidsarm’)
o Er is sprake ve strakke, omvattende en soms zeer gedetailleerde overheidsregulering
- Uvo = uitkomst voor overleg
WTZi = ‘beleidsarme proceswet’
- Van aanbodsturing (centraal) naar vraagsturing (decentraal) verschuiving
verantwoordelijkheid naar het veld
- Publieke belangen zo veel mogelijk toetsbaar en meetbaar maken
- Exploitatietoestemming:
o Fungeert als instrument om eisen te stellen aan transparantie vd exploiterende RP
o Kan een instrument zijn voor het afstemmen vh zorgaanbod op de behoefte
- Fundamentele eisen voor good governance (goed bestuur)
o Er moet een orgaan zijn dat toezicht houdt op het beleid vd dagelijkse of algemene
leiding leden vh toezichthoudend orgaan moeten onafhankelijk + kritisch werken
o De verantwoordelijkheidsverdeling tussen het toezichthoudend orgaan en de
dagelijkse of algemene leiding moet zijn vastgelegd, alsook de wijze waarop interne
conflicten tussen beide organen worden geregeld
Wmg = Wet marktordening gezondheidszorg
- Wmg bevordert dat:
o Waar dat kan marktwerking op gang wordt gebracht + gehouden
o Waar dat moet de overheid tarieven + prestaties kan reguleren
o Zorgaanbieders + zorgverzekeraars pten en verzekerden goede info geven, zodat zij
kunnen kiezen bij welke zorgaanbieder zij het beste terecht kunnen en welke polis
voor hen het meest geschikt is
o Er samenhang is in de regulering van + toezicht op de zorgmarkten
- Regelde de oprichting vd NZa + taken/bevoegdheden/instrumenten
- Gezondheidszorg kent 3 markten (bestaande uit verschillende deelmarkten)
o Zorgverleningsmarkt; P ontvangt zorg vd zorgaanbieder, die zorgverlener is
o Zorginkoopmarkt; verzekeraar onderhandelt met aanbieder over de in te kopen zorg
o Zorgverzekeringsmarkt; verzekerde sluit een verzekering af met de zorgverzekeraar,
ter financiering vd zorg
Wet aanvulling instrumenten bekostiging WMG
- Wet AibWMG: toevoeging aan Wmg van bekostiging + kostenbeheersing
- Aantal instrumenten:
1
, o Omzetbegrenzing (tariefomgrens)
o Bevoegdheid vd zorgautoriteit het declaratie- en betalingsverkeer tussen
samenwerkende zorgaanbieders (in het bijzonder zkh + vrijgevestigd medisch
specialisten) beter te kunnen reguleren door het stellen van regels
o Vereffeningbedrag + beschikbaarheidsbijdrage
Wet continuïteit, kwaliteit en bereikbaarheid van zorg
Vroegtijdige signalering van continuïteitsrisico’s bij zorgaanbieders en in een zorgspecifieke
fusietoetsing
Wet goed bestuur in de zorg
- Er dient een verdere professionalisering vd governance in de zorg plaats te vinden
- WTZi + in voorbereiding zijnde Wet goed bestuur in de zorg hebben betrekking op de
governance vd zorgaanbieders/instellingen met het oog hun taak in het concept van
decentrale vraagstelling en gereguleerde marktwerking
ABRvS 19 november 2008, GJ 2009/27
- Behoud van waarde onroerende zaken, stelsel WTZi, geen bevoegdheid minister vaststellen
verdergaande beleidsregels
- Bij besluit van 23/07/2007 heeft de minister van VWS aan de, eerder aan appellanten
verleende toelatingen, het voorschrift verbonden dat zij de beleidsregels inzake het behoud
van waarde van onroerende zaken voor zorg in acht nemen
Week 2 Rechtsvorm en Governance (WTZi en Zorgbrede Governancecode 2010)
Literatuur:
- TvGR 2010 – Zorgbrede Governancecode in vogelvlucht
- TvT 2011 – Goed Toezicht in de Ziekenhuizen
- Zorgbrede Governancecode 2010
- Rb Amsterdam 26 maart 2008
- Scheidsgerecht Gezondheidszorg 20 augustus 2006
- Governancecommissie Gezondheidszorg 1 november 2011
- Rb Breda 17 oktober 2012
Brancheorganisaties in de zorg hebben verantwoordelijkheid genomen om zelf regels op te stellen voor goed
bestuur + toezicht voor zorginstellingen vastgelegd in Zorgbrede Governancecode. Governancecommissie
Gezondheidszorg: belanghebbenden die vinden dat een zorgonderneming de Code niet goed naleeft, kunnen
terecht bij deze onafhankelijke cie; stelt vast of de Code wel of niet geschonden is en zo ja in welke mate
Zorgbrede Governancecode 2010 in vogelvlucht
- Code = opgesteld door de brancheorganisaties zorg (BoZ), waarin ActiZ, GGZ Nederland, NVZ
vereniging van zkhen en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) zijn verenigd
- Code bevat richtlijnen voor goed bestuur + goed toezicht voor zorginstellingen
- De normen in de Code zijn vergaand; een zorgorganisatie wordt gezien als een
maatschappelijke onderneming (missie is maatschappelijk belang) [art 2.1]
- Opmerkelijke normen in de Code en de mogelijk consequenties daarvan voor de praktijk
↓
De rol van (externe) belanghebbenden
- Het bestuur ve zorgorganisatie moet niet alleen belanghebbenden binnen de organisatie,
maar ook belanghebbenden daarbuiten bij het beleid betrekken [art. 2.2]
o Aan hen moet verantwoording worden afgelegd
2
, - Belanghebbenden:
o Intern: cliëntenraad, medische staf e.d.
o Extern: gemeentes, toezichthouders, Ministerie van VWS e.d.
- De verplichting om maatschappelijke verantwoording af te leggen over zaken als kwaliteit
van zorg en goed bestuur is begrijpelijk, maar de verplichting een brede kring van externe
belanghebbenden te betrekken bij strategische beslissingen gaat te ver + is niet verenigbaar
met het huidige streven naar meer marktwerking in de zorg (stelt auteur)
Kwaliteit van zorg
- In de Code wordt de verantwoordelijkheid voor kwaliteit van zorg in de instelling bij Raad van
Bestuur gelegd [art. 3.1], RvB moet verantwoording afleggen over geleverde zorg [art. 2.3]
- Bij de beantwoording vd vraag wat in het concrete geval onder verantwoorde zorg moet
worden verstaan gelden 3 uitgangspunten [art 2.1.2]:
1. De cliënt/P en zijn wensen staan bij de zorgverlening centraal
2. De beschikbare middelen worden bij de zorgverlening effectief + doelmatig gebruikt
3. De zorg voldoet aan eigentijdse kwaliteitseisen
- Consequenties voor relatie zkh – MS: door de druk plicht om publiekelijk verantwoording af
te leggen + angst voor bestuursAR bestaat de kans dat de RvB eerder maatregelen zal nemen
o Medisch specialisten moeten meer dan nu verantwoording gaan afleggen aan de RvB
over de kwaliteit + doelmatigheid vd door hen geleverde zorg
o Het ‘vrije ondernemerschap’ vd tot de instelling toegelaten medisch specialist wordt
hierdoor verder uitgehold
Klokkenluidersregeling [art. 3.1 lid 5]
- Werknemers + anderen die in een contractuele relatie staan tot de zorgorganisatie moeten
onregelmatigheden binnen de organisatie veilig aan de RvB kunnen melden
- In de praktijk zouden specialisten dit kunnen opvatten als een vrijbrief om zich anoniem bij
de RvB te beklagen over de kwaliteit van zorg die wordt verleend door collega’s
o In dat opzicht is de Code ism de KNMG-gedragsregels voor artsen, waarin staat dat
kritiek tav een college eerst met hem moet worden besproken
Raad van Toezicht
- De taak + bevoegdheden vd raden van toezicht zijn in de nieuwe Code aangescherpt
- Een aantal besluiten vd RvB behoeven nu de uitdrukkelijke goedkeuring vd RvT: bv
vaststelling begroting + jaarrekening
o Aan de ene kant dwingt deze sterkere positie vd RvT de RvB ertoe om de RvT meer
informatie te geven + meer bij de instelling te betrekken, zal RvT helpen om hun
toezichthoudende taak beter te vervullen
o Aan de andere kant bestaat ook het risico dat de RvT zich meer met het bestuur gaan
bemoeien, waarmee hun onafhankelijke positie in gevaar kan komen
Beloning bestuur
- De RvT behoort de beloning vh bestuur vast te stellen [art 3.2]: mbt de hoogte is in de Code
slechts gesteld dat deze maatschappelijk passend moet zijn, begrip ≠ uitgewerkt
- De Vereniging van bestuurders in de gezondheidszorg (NVZD) + de NLse Vereniging van
Toezichthouders in Zorginstellingen (NVTZ} hebben de Beloningscode Bestuurders in de Zorg
vastgesteld, Beloningscode is (nog) niet wettelijk verankerd
Winst en privaat kapitaal [H5 Code]
- Regels voor de situatie dat een zorgorganisatie winst uitkeert aan bv aandeelhouders
- Keuze voor een rechtsvorm met aandeelhouders + winstuitkering moet volgens toelichting
bij de Code een middel zijn om als maatschappelijke onderneming beter te presteren
3
