Eindopdracht NCOI Masterclass Managementaccounting en -control incl. feedback cijfer 8

Analyse management control
systeem


VERTROUWELIJK




Naam: XXX
Studentnummer: XXX
Datum: XXX 2021

NCOI opleiding: Master Finance & Control (MFC)
Masterclass: Managementaccounting en –control
Docent: XXX

,Voorwoord
Voor u ligt mijn praktijkplan dat geschreven is ter afsluiting van de masterclass Managementaccounting
en -control. Dit is mijn XXX masterclass van de opleiding Master Finance & Control (MFC).

In dit praktijkplan wordt onderzocht of het huidige management control systeem (MCS) van
WERKGEVER nog past bij de verbreding en uitbreiding van de bedrijfsonderdelen en de daarmee
samenhangende aanpassingen in de strategische doelstellingen. Uit het onderzoek worden conclusies
getrokken, waarna een aantal aanbevelingen worden gedaan om het huidige MCS verder te
optimaliseren.

Sinds XXX ben ik als XXX werkzaam bij WERKGEVER. Deze groep bestaat uit XXX

Ik kijk terug op een zeer interessante en leerzame masterclass. Tijdens deze masterclass heb ik vele
inzichten opgedaan over de opzet en werking van management control systemen. De vertaalslag naar
de praktijk in de vorm van dit praktijkonderzoek heeft gezorgd voor verdere verdieping, waarbij de
koppeling met de strategische doelstellingen van de organisatie mij meer bewust heeft gemaakt van de
koers van WERKGEVER.

Bij deze wil ik de heer XXX bedanken voor zijn interessante lessen en de interactie tijdens de lessen.
Deze masterclass is als gevolg van de coronamaatregelen volledig via de digitale leeromgeving
gegeven.

Ik wens u veel leesplezier toe.

XXX
XXX, XXX 2021




2

,Samenvatting
Het XXX is door de kredietcrisis en de toegenomen concurrentie in de sector op zoek gegaan naar
nieuwe kansen in de markt. Dit heeft geleid tot de oprichting van XXX nieuwe ondernemingen, namelijk
XXX. Tezamen met deze XXX nieuwe ondernemingen wordt WERKGEVER gevormd. Waar
WERKGEVER met name gericht is op een stabiele omzet en positieve projectmarges hebben de nieuwe
ondernemingen diverse groeidoelstellingen. De realisatie van deze doelstellingen verloopt echter
moeizaam.

In dit praktijkonderzoek wordt onderzocht in hoeverre het huidige management control systeem (MCS)
van WERKGEVER nog aansluit bij de verbreding en uitbreiding van de bedrijfsonderdelen en de
daarmee samenhangende aanpassingen in de strategische doelstellingen. Hiervoor is de volgende
centrale onderzoeksvraag opgesteld:
“In welke mate is het management control systeem van WERKGEVER, gezien de groei van de
bedrijfsonderdelen, passend om de realisatie van de strategische doelstellingen te waarborgen?”

Om een antwoord op deze centrale onderzoeksvraag te geven is allereerst een literatuurstudie verricht.
Vervolgens zijn interviews afgenomen bij de directies, managers en werknemers van de diverse
bedrijfsonderdelen en zijn met een tiental werknemers vragenlijsten besproken. Voor de analyse van
het huidige MCS is gebruik gemaakt van de Levers of control van Simons (1995).

Uit het onderzoek blijkt dat de ontwikkeling van de strategie bij WERKGEVER verloopt volgens de
strategie als een plan en de strategie als positie (Mintzberg, 1987). Tussen de uit de strategie afgeleide
strategische doelstellingen van het traditionele bouwbedrijf WERKGEVER en die van de op groei
gerichte ondernemingen bestaan wezenlijke verschillen. Deze verschillende doelstellingen vragen om
een andere opzet van het MCS, waarmee het gedrag van de medewerkers gestuurd wordt in lijn met
de doelstellingen. Ten aanzien van het huidige MCS kan geconcludeerd worden dat de belief systems
redelijk goed ingericht zijn, maar dat een formele en expliciete vastlegging van de missie, visie en
strategie ontbreekt. Voor de boundary systems geldt dat bij de kleinere bedrijfsonderdelen bepaalde
functies en taken door elkaar heenlopen, waardoor de functiescheidingen als preventieve
beheersingsmaatregel niet goed werken. Dit zou kunnen leiden tot beheersingsproblemen. Uit de
analyse van de diagnostic control systems komt naar voren dat voor diverse strategische doelstellingen
geen budgetten of prestatie-indicatoren vastgesteld zijn. Ook komt het voor dat meerdere werknemers
verantwoordelijk zijn voor dezelfde taken, waardoor onduidelijkheid optreedt over wie verantwoordelijk
is. Dit kan leiden tot motivatie- en richtingsproblemen (Merchant & Stede, 2017). Dit onderdeel van het
MCS is dan ook onvoldoende ingericht om de realisatie van de strategische doelstellingen te
waarborgen. De interactive control systems bieden over het algemeen genoeg ruimte om nieuwe
initiatieven te ontplooien en de koers bij te stellen.

Op basis van deze deelconclusies wordt geconcludeerd dat het huidige MCS voornamelijk gericht is op
de strategische doelstellingen van het traditionele bouwbedrijf WERKGEVER. De strategische
doelstellingen van de groeiende ondernemingen worden te weinig ondersteund door het MCS. Dit heeft
tot gevolg dat de aansturing van de werknemers en het in lijn brengen van het gedrag van de
werknemers onvoldoende bijdraagt aan het bereiken van de doelstellingen.

Om het MCS te optimaliseren zijn drie aanbevelingen gedaan. De eerste is om een balanced scorecard
te implementeren, waarmee de meting van de realisatie van alle strategische doelstellingen inzichtelijk
wordt. De tweede aanbeveling is om per bedrijfsonderdeel te bepalen in welke fase van de
onderneming de functiescheidingen strikt nageleefd dienen te worden om het bereiken van de
organisatiedoelstellingen niet in gevaar te brengen. De derde aanbeveling heeft betrekking op het
verhogen van de intrinsieke motivatie van de werknemers door het opnemen van aspecten van social
return in de strategische doelstellingen van alle bedrijfsonderdelen. Uit wetenschappelijk onderzoek
blijkt namelijk dat deze aspecten ook positieve invloed hebben op de realisatie van de andere
doelstellingen.

Met deze aanbevelingen kan het management control systeem van WERKGEVER verder
geoptimaliseerd worden, waardoor de realisatie van de strategische doelstellingen beter gewaarborgd
is.



3

,Inhoudsopgave
VOORWOORD .................................................................................................................................................. 2
SAMENVATTING ............................................................................................................................................... 3
INHOUDSOPGAVE ............................................................................................................................................ 4
INLEIDING ........................................................................................................................................................ 6
DE ORGANISATIE ...................................................................................................................................................... 6
DE INTERNE EN EXTERNE CONTEXT ............................................................................................................................... 6
PROBLEEMDEFINITIE, CENTRALE ONDERZOEKSVRAAG EN DEELVRAGEN ................................................................................ 6
LEESWIJZER ............................................................................................................................................................. 7
1 THEORETISCH KADER ................................................................................................................................ 8
INLEIDING ................................................................................................................................................... 8
KENMERKEN STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN .................................................................................................... 8
1.2.1 5 P’s van strategie ........................................................................................................................... 8
1.2.2 Strategische doelstellingen ............................................................................................................. 8
1.2.3 Balanced Scorecard ......................................................................................................................... 9
1.2.4 Value based scorecard .................................................................................................................... 9
1.2.5 Strategy map ................................................................................................................................... 9
ONDERDELEN MANAGEMENT CONTROL SYSTEEM .............................................................................................. 10
1.3.1 Anthony en Govindarajan.............................................................................................................. 10
1.3.2 Merchant en Van der Stede – Objects of control........................................................................... 10
1.3.3 Simons - Levers of control.............................................................................................................. 11
1.3.4 Keuze management control systeem ............................................................................................ 11
GROEIMODEL GREINER EN HET MANAGEMENT CONTROL SYSTEEM ....................................................................... 11
EXTRA INZICHTEN UIT DE THEORIE OPGEDAAN .................................................................................................. 12
2 METHODOLOGIE ..................................................................................................................................... 13
METHODEN VAN ONDERZOEK EN MEETINSTRUMENTEN...................................................................................... 13
VALIDITEIT EN BETROUWBAARHEID ................................................................................................................ 13
3 RESULTATEN ........................................................................................................................................... 13
INLEIDING ................................................................................................................................................. 13
STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN VAN WERKGEVER ........................................................................................ 13
3.2.1 De strategie ................................................................................................................................... 13
3.2.2 De strategische doelstellingen ...................................................................................................... 14
HUIDIGE INRICHTING MANAGEMENT CONTROL SYSTEEM .................................................................................... 15
3.3.1 Belief systems ................................................................................................................................ 15
3.3.2 Boundary systems ......................................................................................................................... 16
3.3.3 Diagnostic control systems ............................................................................................................ 17
3.3.4 Interactive control systems ........................................................................................................... 18
4 CONCLUSIES ........................................................................................................................................... 19
INLEIDING ................................................................................................................................................. 19
STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN.................................................................................................................... 19
4.2.1 De strategie ................................................................................................................................... 19
4.2.2 De strategische doelstellingen ...................................................................................................... 19
HUIDIGE INRICHTING MANAGEMENT CONTROL SYSTEM ...................................................................................... 20
4.3.1 Belief systems ................................................................................................................................ 20
4.3.2 Boundary systems ......................................................................................................................... 20
4.3.3 Diagnostic control systems ............................................................................................................ 20


4

, 4.3.4 Interactive control systems ........................................................................................................... 21
CENTRALE ONDERZOEKSVRAAG ..................................................................................................................... 21
5 AANBEVELINGEN .................................................................................................................................... 22
METING VAN REALISATIE – DIAGNOSTIC CONTROL SYSTEMS ................................................................................ 22
NALEVING FUNCTIESCHEIDINGEN – BOUNDARY SYSTEMS .................................................................................... 22
INTRINSIEKE MOTIVATIE – BELIEF SYSTEMS....................................................................................................... 23
6 IMPLEMENTATIEPLAN ............................................................................................................................ 24
METING VAN REALISATIE.............................................................................................................................. 24
NALEVING FUNCTIESCHEIDINGEN ................................................................................................................... 24
INTRINSIEKE MOTIVATIE ............................................................................................................................... 24
7 REFLECTIE ............................................................................................................................................... 25
LITERATUURLIJST ........................................................................................................................................... 26
BIJLAGEN ........................................................................................................................................................ 28
BIJLAGE 1: PERSPECTIEVEN BALANCED SCORECARD ...................................................................................................... 28
BIJLAGE 2: STRATEGY MAP (VOORBEELD) ................................................................................................................... 29
BIJLAGE 3: SIMONS – LEVERS OF CONTROL ................................................................................................................. 30
BIJLAGE 4: VRAGENLIJST .......................................................................................................................................... 31




5