Summary
samenvatting mensenrechten
- Course
- Institution
Samenvatting van 12 pagina's voor het vak Mensenrechten aan de HHS
[Show more]
Seller
FollowLailaLouise
Reviews received
Content preview
Samenvatting mensenrechtenH1 Inleiding
Fundamentele normen
– grondrechten/fundamentele rechtsnormen: hebben de strekking het individu persoonlijke vrijheid
en een menswaardig bestaan te verzekeren en die de handelsvrijheid van met name de overheid
beperken
– klassieke vrijheidsrechten: de terughoudendheid vd overheid staat voorop. Soms heeft de overheid
wel positieve verplichtingen
– sociale grondrechten: zorgplicht vd overheid
Rechtsstaat
– gestoeld op 4 pijlers:
* het ingrijpen vd overheid mag slechts geschieden ogv algemene regels
* de scheiding der machten (checks and balances)
* de mogelijkheid van rechtsbescherming door de onafhankelijke rechter
* het bestaan van grondrechten
Mensenrechten
– rechten die ieder mens van nature toekomen of horen toe te komen
Rechtsbronnen
– internationale verdragen:
Algemeen:
* IVBPR: int verdrag inzake burgerlijke en politieke rechten
* IVESCR: int verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten
* EVRM: europees verdrag voor de rechten vd mens
* ESH: europees sociaal handvest
* HvEU: handvest vd grondrechten vd eu
In het bijzonder op 1 bepaald grondrecht:
* IVURD: int verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie
– jurisprudentie van internationaalrechtelijke organen en de nationale rechter
– nationale grondwet
– uitwerking vd grondrechten in nationale wetgeving: zij bepalen de reikwijdte of gelding van een
grondrecht
*AWGB: algemene wet gelijke behandeling
* WOM: wet op de openbare manifestaties
* WBP: wet bescherming persoonsgegevens
– (hulp)bronnen
Klassieke grondrechten en sociale rechten
– klassieke rechten/vrijheidsrechten: grondrechten die primair als strekking hebben dat de overheid
zich onthoudt van ingrijpen, met als doel een staatsvrije sfeer te garanderen waarin de burgers
zonder overheidsinmenging van zekere vrijheden gebruik kunnen maken; daarbij is
overheidsingrijpen ten behoeve van dit doel niet uitgesloten. oa:
* vrijheid van meningsuiting
* recht op Nederlanderschap
* kiesrecht
– sociale rechten: grondrechten die primair als strekking hebben dat de overheid ingrijpt, met als
doel de burgers (sociale) bescherming te bieden en in staat te stellen een menswaardig bestaan op te
bouwen. oa:
* zorg voor werkgelegenheid
,* stakingsrecht
* recht op bijstand
– toenemend belang doordat:
* de grondrechten in aantal groeien en de werkingssfeer wordt uitgebreid
* aan de beperkingen worden steeds hogere eisen gesteld
* er wordt steeds vaker een zekere werking in de relatie tussen burgers onderling toegekend
* klassieke grondrechten worden niet meer zo zeer gezien als onthoudingsplichten vd overheid
(positieve verplichtingen)
* het internationale stelsel laat steeds meer haar invloed gelden in de nationale rechtsorde
H2 Geschiedenis
Geschiedenis NL: 7 provinciën en Bataafse Republiek
– de eerste “grondrechten” komen tot stand
NL 1813-heden
– eerste grondwet: 1814: grondrechten spelen slechts een bescheiden rol. Alleen de vrijheid van
godsdienst en enkele waarborgen op justitieel terrein zijn vastgelegd.
– pacificatie: de financiele gelijkstelling van het bijzonder onderwijs en de invoering van het
algemeen mannenkiesrecht maken hier beide deel van uit. De heftige tegenstellingen tussen de
conservatieve christelijken en de progressieven liberalen en socialistische stromingen worden in een
grote uitruil opgelost
Internationalisering: VN
– het onderdrukken vd mensenrechten wordt als een gevraag voor de vrede gezien en is niet langer
alleen zaak vd nationale staten
– het UVRM werd in 1948 aangenomen door de AVVN. Hierin werd voor het eerst wereldwijd het
bestaan van mensenrechten geproclameerd waarin zowel klassieke als sociale rechten in staan. Het
is niet bindend, maar heeft feitelijk een zodanige status dat een staat er zich moeilijk tegen uit kan
spreken. De fundamentele rechten werden later vastgelegd in het IVBPR (int verdrag inzake
burgerrechten en politieke rechten) en het IVESCR (int verdrag inzake economische sociale en
culturele rechten). Ze zijn in veel staten geratificeerd en kunnen dus in beginsel wereldwijd als min
norm voor de bescherming vd daarin vastgelegde rechten gelden.
– IVURD: int verdrag inzake d uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie: al eerder tot
stand gebracht. De strijd tegen rassendiscriminatie is 1 vd zwaartepunten van het streven vd VN.
Dit geldt ook voor de gelijkheid van mannen en vrouwen.
Internationalisering: Europa
– Raad van Europa heeft het EVRM in 1950 opgesteld wat toen der tijd als gemeenschappelijk
statement tegenover het toentertijd communistische oost-europa was te beschouwen
– het ESH legt binnen de raad v europa de sociale grondrechten vast
– EU: oorspronkelijk beperkt de EU zich tot het tot stand brengen van een gemeenschappelijke
markt. Bij het EG-recht golden 4 vrijheden die hier op doelde: de grensoverschrijdende vrijheid
van:
* goederen
* diensten
* personen
* kapitaalverkeer
Het HvJ is de grondrechten gaan beschouwen als bestanddeel vd algemene rechtsbeginselen
waarvan eerbiediging door het hof wordt verzekerd en de gemeenschappelijke tradities vd lidstaten
die tot uitdrukking komen in het EVRM, waar alle lidstaten vd EU partij bij zijn (6 lid 3 VEU).
– het zijn supranationale rechten omdat de staten zich aan de verdragen gebonden hebben waardoor
zij hun rechtsorde niet meer in alle opzichten mogen wijzigen
, Klassieke en sociale grondrechten
– klassieke vrijheidsrechten: het individu voorziet zelf in zijn middelen van bestaan met
overheidsonthouding. Dit werden later klassieke grondrechten omdat bleek dat altijd onthouding
ook niet goed was. Het is bij de rechter afdwingbaar. Ze zijn een ieder bindend. Ze zien
voornamelijk op de verhouding burger-overheid.
– sociale grondrechten: dienen het belang vd bevolking als geheel. Een zorgplicht, gericht op het
optreden vd overheid. De nadere invulling is mede afhankelijk van collectieve beslissingen.
– maar dit geldt niet altijd. Elk grondrecht heeft namelijk de 3 elementen in zich:
* to protect: de overheid dient de rechten tussen de burgers onderling te waarborgen
* to fulfill: de overheid dient evt zelf faciliteiten te verschaffen
* to respect: in bepaalde opzichten dient de overheid zich te onthouden
Universaliteit grondrechten
– ius cogens: werkelijk universele rechten die overal en onverkort dienen te gelden
– alle staten, gehouden hun uitgangssituatie, bv te weinig geld, zijn gehouden de grondrechten zo
veel mogelijk gelding te geven.
Grondslagen: menselijke waardigheid en democratie
– menselijke waardigheid: 1 Handvest EU: grondrechten worden hier vaak op gebaseerd. Het heeft
een prepositief karakter: ieder mens hoort als zodanig drager van grondrechten te zijn. Zij zijn
tevens begiftigd met weerstand en geweten (2 UVRM).
– democratie: de opkomst van het idee van grondrechten en het streven naar een meer
democratische staatsindeling liep tot op zekere hoogte parallel. Zonder het functioneren van een
aantal vrijheidsrechten kan een democratie niet goed functioneren. Het afschaffen van een
democratie gaat meestal ook gepaard met het onderdrukken vd vrijheden. Maar soms kunnen ze ook
op gespannen voet staan, bv als een gedeelte niet haar zin kan krijgen. Grondrechten zijn dan te
beschouwen als contractuele voorwaarden waaronder individuen bereid zijn om lid te zijn van een
bepaalde politieke gemeenschap. Ze zullen zich dus bij besluiten vd meerderheid moeten
neerleggen, voor zover die besluiten hen voldoende ruimte laten om hun eigen leven te leiden en
voor zover zij hun kritiek op die besluiten kenbaar kunnen maken
H3 Dragers van grondrechten
Inleiding
– grondrechtelijke vrijheden zijn in beginsel bedoeld om aan het individu ruimte te geven
– ieder individu is drager van (klassieke) grondrechten
Individuen
– droit de l'homme: rechten die een ieder toekomen
– droit du citoyen: rechten voorbehouden aan burgers vd desbetreffende staat
– burgerschapsrechten: rechten die gekoppeld zijn aan de nationaliteit
– grondrechtbepalingen kunnen soms in het bijzonder beperkingsmogelijkheden voor ambtenaren,
militairen en gedetineerden creeeren
– kinderen zijn ook dragers. Zij kunnen zelfs verzoekschriften indienen bij het EHRM, er moet dan
wel een vertegenwoordiger voor de minderjarige optreden
Groepen en rechtspersonen
– op sommige grondrechten kunnen individuen als groep ook een beroep doen (bv. Recht van
vereniging). Alle leden vd groep moeten dan wel als slachtoffer kunnen worden beschouwd
– 3 redenen dat rechtspersonen bepaalde rechten kunnen uitoefenen:
* individuen verenigen zich in een rechtspersoon
* de verspreiding van meningen en info, ook van rechtspersonen, wordt waardevol geacht
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LailaLouise. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.59. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73314 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now