Samenvatting Economische Vorming IOR1

INLEIDING
Kaders rond de teksten zijn de notities van de prof zelf


1. Doel van de economische wetenschap
Mensen moeten kiezen:
o Mensen hebben behoeften: veel en gevarieerd
o Er zijn middelen die nut hebben, maar schaars zijn

 dit zorgt voor een keuzeprobleem: hoe schaarse middelen die meerdere
aanwendingsmogelijkheden hebben, toewijzen aan talrijke behoeften = economisch
probleem

Economisch probleem: gaan we ons dak renoveren of gaan we op vakantie?
 als er veel stress aan te pas komt om je dak te renoveren, ga je liever op vakantie gaan
 het gaat hier over behoeften en tijd

We zijn beperkt in wat we kunnen doen omdat we beperkt geld hebben
 budgetbeperking
 essentie van de economie = de studie van het keuzeprobleem!

Economie = de wetenschap die bestudeert hoe de mens met schaarse middelen handelt om
zijn behoeften (goederen en diensten) te bevredigen
= de studie van het menselijk streven naar bevrediging van behoeften met behulp van
schaarse middelen

Men moet prioriteiten stellen, omdat je niet alles kan betalen
Voorbeeld: eten is een grotere prioriteit dan een auto kopen

1.1. Behoeften
Behoeften = het aanvoelen van een tekort en het streven dit tekort te bevredigen
Soorten behoeften:
o Primaire/ levensnoodzakelijke behoeften (needs) vs secundaire behoeften (wants)
o Materiële vs immateriële behoeften
o Individuele vs collectieve behoeften

Voorbeelden:
Water = primaire, materiële behoeften (needs)
Cultuur = secundaire, immateriële behoeften (wants)

1.2. Schaarse middelen
Schaarse of economische goederen of diensten
o Schaars ≠ zeldzaam

Schaars = verlangde hoeveelheid > beschikbare hoeveelheid indien gratis ter beschikking
Door schaarste ontstaat:
o Een markt


1

,o Een prijs




2

,Schaarste goederen = er is een markt waarin gevraagde hoeveelheid, aangeboden
hoeveelheid en prijs tot stand komen

Vrije goederen = <-> economische goederen of schaarse goederen

Voorbeelden:
Is zonlicht een vrij goed?
o Zon en goede zon is een groot verschil!
o Wanneer kan je zon commercialiseren?
o Als je goede zonne-energie wilt moet je zonnepanelen hebben  wat niet meer vrij is

Is water een vrij goed?
o Water zou ooit de grootste bron van oorlog worden
o Zuiver water is niet meer zo toegankelijk als vroeger
o In India kost een liter water meer geld dan een liter cola
o Water is dus geen vrij goed meer
o Nestlé heeft een van de grootste waterbronnen gekocht van de wereld, met
andere woorden ze bezitten water.

Is lucht een vrij goed?
o Je kan niemand verbieden te ademen  lucht is vrij
o MAAR: zuivere lucht is niet meer vrij!!
o In Amerika zijn er cafés waar je zuivere lucht kan inademen tegen vergoeding
 lucht bottelen!

Kyotoprotocol = elk land mag nog maar een bepaald aantal ton slechte uitstoot uitstoten
 China wil hier niet aan meedoen, wat politiek gezien heel logisch is
o Jaren lang hebben landen zoals Amerika de wereld vervuild met alle fabrieken en nu
besluiten ze om hierop te minderen, vandaar het protocol
o Net wanneer China hun economie aan het opkomen is, willen alle andere landen dit
protocol invoeren
o China is hier niet mee akkoord omdat ze vinden dat het nu aan hen is om hun
economie te laten opkomen met fabrieken

1.3. Nuttigheid en keuzeprobleem
Nut = mate van behoeftebevrediging (voor iedereen verschillend)
 zeer subjectief!

Voorbeeld:
Als je naar een derdewereldland gaat en je laat je kiezen tussen een Iphone en water, zullen
ze kiezen voor water
Als je bij ons zou moeten kiezen, kiest iedereen voor de Iphone

Economisch principe = rationeel handelende mens ‘stelt’ preferentieschema op afhankelijk
van zijn subjectief nut

 inzet van beschikbare middelen voor een maximale behoeftebevrediging


3

, 4