Samenvatting Seneca MAW 4vwo hoofdstuk 1t/m3

Hoofdstuk 1


1.1 Identiteit

Identiteit
 Het beeld dat iemand van zichzelf heeft
 Het beeld iemand uitdraagt en andere voorhoudt
 het beeld dat hij kenmerkend en blijvend beschouwt voor zijn eigen persoon
 afgeleid van zijn perceptie over de groepen waar hij wel/niet bijhoord

Een voornaam geven aan een kind heeft te maken met iemands referentiekader. Een referentiekader
is het geheel van kennis, ideeën, ervaringen en overtuigingen van waaruit iemand denkt en handelt.
Over dezelfde gebeurtenis denken mensen dus verschillend en dat komt door hun verschillende
referetiekaders. Ook het geven van een voornaam is zon gebeurtenis. Ouders denken erover na, ze
worden onder andere beinvloed door hun familie, hun omgeving en de tijd waarin ze leven. Iemands
voornaam hoort bij wie iemand is en maakt daarmee onderdeel uit van iemands identiteit. Identiteit
gaat over beelden over ideeën.

Drie aspecten van identiteit:
 persoonlijk
 sociaal
 collectief
Iemands persoonlijke identiteit heeft te maken met het beeld dat iemand van zichzelf heeft. Het
zelfbeeld. Mensen willen graag een positief zelfbeeld en proberen dat ook uit te dragen naar
anderen. Bij het opgroeien en ouder worden spelen ‘die anderen’ ook een belangrijke rol in de
ontwikkeling van iemands zelfbeeld. Naast ouders en vrienden zijn ook andere groepen belangrijk
voor iemands identiteit: mensen horen bij groepen. Dit hoort dan bij iemands sociale identiteit: het
deel van iemands identiteit dat past bij de groepen waar iemand deel van uitmaakt. Dat wordt ook
wel groepsidentificatie genoemd. De sociale identiteit kan de persoonlijke identiteit versterken. Bij
collectieve identiteit gaat het om het beeld dat mensen hebben van een groep, en wel het beeld dat
ze blijvend kenmerkend voor die groep vinden.

Spanningen:
Die beelden en verwachtingen van iemands identiteit kunnen ook tot spanning leiden. Zo zijn er
mensen die bij het woord ‘moslims’ denken aan agressieve mannen met baarden die bommen
rondstrooien. Daar hebben moslims veel last van, omdat ze zichzelf niet herkennen in dit beeld. De
persoonlijke identiteit botst dan met de collectieve identiteit. Ook kan het zijn dat groepen van
mensen eisen dat ze hun persoonlijke identiteit opgeven en alleen die van de groep mag gelden. Als er
wordt verwacht van nieuwkomers in een land dat zij zich volledig aanpassen, botsen collectieve en
persoonlijke identiteit.

1.2 Kans en variabele
Bij studies van natuurkunde of wiskunde staan natuurwetten centraal. Natuurwetten beschrijven
wetmatigheden in de natuur.

Wetmatigheid:

, Zo’n wetmatigheid wordt in de natuurwetenschappen ‘natuurwet’ genoemd: je verwacht niet dat er
uitzonderingen zijn. Met onderzoek naar gedrag van mensen zullen we juist wel allerlei
uitzonderingen kunnen vinden.
Uit het onderzoek van rtl nieuws kwam dat de naam Felix vaker werd gegeven aan jongens die
geboren werden in wijken met gemiddeld een hoog opleidingsniveau en de naam Cornelia vaker werd
gegeven aan meisjes die geboren werden in wijken met gemiddeld een lager opleidingsniveau. De
woorden ‘vaker’ en ‘gemiddeld’ geven al aan dat er geen spraken is van een ‘100%-wetmatigheid’. Bij
maatschappijwetenschappen zijn dus wel uitzonderingen mogelijk. Maar de kans is wel groter dat we
veel meer jongens die felix heten in de ‘hoogopgeleide’ wijk en cornelia’s in de ‘laagopgeleide’ wijk.
Het woord kans is bij onderzoek doen heel belangrijk en betekent: de waarschijnlijkheid dat een
bepaalde gebeurtenis zal optreden.

De kans dat iets gebeurt hangt altijd van iets anders af. Steeds zijn er verbanden (relaties) gelegd
tussen verschillende variabelen. Een variabele is een kenmerk van een actor of samenleving en kan
variëren. Zo is geslacht een voorbeeld van een variabele, want dat kan variëren: zowel man als vrouw.

1.3 Socialisatie

Socialisatie
 Het proces van overdracht en verwerving van de cultuur van de
groep(en) en de samenleving waar mensen toe behoren
 Het proces bestaat uit opvoeding, opleiding en andere vormen van omgang met andere

Politieke socialisatie
 Het proces van overdracht en verwerving van de politieke cultuur
van de groep(en) en de samenleving waar mensen toe behoren
Het proces bestaat uit opvoeding, opleiding en andere vormen van omgang met mensen

Acculturatie
 Het aanleren en verwerven van een andere cultuur of
elementen daaruit dan waarin iemand is opgegroeid

De omgeving waarin kinderen opgroeien heeft een grote invloed. Ouders voeden kinderen
verschillend op. Er gelden buitenshuis vaak andere regels. Op plaatsen waar mensen bij elkaar komen
gelden steeds andere typische (gedrags)regels. Die regels buitenhuis kunnen zwaarder wegen. Telaat
op school komen heeft vaak meteen consequenties, terwijl de meeste ouders niet zo streng zijn. Dat
hele proces van gedrag aanleren en aangeleerd krijgen noemen we socialisatie.

Socialisatie:
Socialisatie bestaat uit 2 delen:
 Het proces van overdracht
Mensen brengen de cultuur van een groep of samenleving over aan ‘nieuwkomers’. Mensen
proberen anderen zich te laten gedragen zoals van hen verwacht wordt. Zo leren ouders hun
kinderen aan hoe ze zich moeten gedragen in de samenleving. Maar een leerling op school is ook
een ‘nieuwkomer’. In dat geval leren leraren en klasgenoten dan wat de gebruiken, regels en
waarden zijn. Ook immigranten zijn nieuwkomers: zij moeten de gebruiken avn de nieuwe cultuur
aanleren. Deze actoren (ouders/leraren/klasgenoten) noemen we socialisatoren.
 Het proces van verwerving
In dit deel van het socialisatieproces maken mensen zich de cultuur van een groep of samenleving
eigen. De waarden en normen die ergens bij horen nemen mensen over en internaliseren ze: ze
maken zich een cultuur eigen. Dit proces vindt in diverse levensfasen plaats: het begint bij de