Maatschappijleer SE Thema 3
1.1 Wereld bedekt met staten
Soeverein
= een staat die op een bepaald gebeid met duidelijke grenzen het hoogste gezag
uitoefent en het monopolie van geweldsuitoefening heeft.
1.2 Het belang van politiek
Politiek
= het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn gebonden.
Politiek gaat over keuzes maken.
Onderwerpen van algemeen belang
Groot dilemma van de politiek:
Snel, daadkrachtig en efficiënt besturen of
Maximale participatie van burgers in de politiek
Eerste geval:
Doelmatig resultaat.
Tweede geval:
Proces van de democratische besluitvorming met een zorgvuldige afweging van
de verschillende belangen.
1.3 Democratie
Democratie
= een staatsvorm waarbij de bevolking invloed heeft op de politieke
besluitvorming
Directe democratie in de vorm van een referendum, volksstemming over een
bepaald wetsvoorstel.
Representatieve democratie (indirecte democratie)
= het volk kiest de volksvertegenwoordigers die met een zekere regelmaat bij
verkiezingen aan de bevolking verantwoording moeten afleggen over hun beleid.
Representatieve democratie is praktischer dan directe democratie.
Met een kleinere groep is er een snellere besluitvorming.
Volksvertegenwoordigers kunnen zich grondig verdiepen in allerlei
ingewikkelde onderwerpen.
Kenmerken democratie:
1
, 1. Er is individuele vrijheid.
2. Er gelden politieke grondrechten.
3. Politie en leger hebben beperkte bevoegdheden.
4. Er bestaat onafhankelijke rechtspraak.
5. Er bestaat persvrijheid.
6. Minderheden worden beschermd.
Representatieve democratie:
Parlementair stelsel
Presidentieel stelsel
Parlementair stelsel:
Rechtstreeks gekozen parlement is het hoogste machtsorgaan.
Kabinet (uitvoerende macht) wordt gekozen door het parlement en moet
verantwoording afleggen aan het parlement. Dus indirect aan het volk.
Er is een staatshoofd van wie de macht beperkt wordt door een grondwet.
Staatshoofd is een koning, dan is er sprake van een constitutionele
monarchie.
Presidentieel stelsel:
Bevolking kiest parlement en ook de president. Grondwet kent veel
bevoegdheden toe aan de president.
President staat aan het hoofd van de regering, de uitvoerende macht, en kan
naar eigen keuze ministers benomen en ontslaan.
President mist het ontbindingsrecht, het recht om het parlement te
ontbinden. Dit zodat zijn macht enigszins beperkt wordt.
Nederland is een parlementaire democratie met een constitutioneel vorst.
De grondwet laat zien hoe belangrijk de waarden vrijheid en gelijkheid voor een
democratie zijn. Dat we in een democratie leven zien we als volgt terug in de
volgende zaken die in de grondwet staan vastgelegd:
De taken en bevoegdheden van de drie machten.
Politieke grondrechten. Bijv. kiesrecht, recht om een politieke partij of
vereniging te beginnen, recht om te demonstreren en recht op vrije
meningsuiting.
Regels voor politieke besluitvorming zijn vastgelegd.
Media zijn vrij en de overheid moet ervoor zorgen dat ze over de juiste
informatie beschikt.
1.4 Dictatuur
2
1.1 Wereld bedekt met staten
Soeverein
= een staat die op een bepaald gebeid met duidelijke grenzen het hoogste gezag
uitoefent en het monopolie van geweldsuitoefening heeft.
1.2 Het belang van politiek
Politiek
= het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn gebonden.
Politiek gaat over keuzes maken.
Onderwerpen van algemeen belang
Groot dilemma van de politiek:
Snel, daadkrachtig en efficiënt besturen of
Maximale participatie van burgers in de politiek
Eerste geval:
Doelmatig resultaat.
Tweede geval:
Proces van de democratische besluitvorming met een zorgvuldige afweging van
de verschillende belangen.
1.3 Democratie
Democratie
= een staatsvorm waarbij de bevolking invloed heeft op de politieke
besluitvorming
Directe democratie in de vorm van een referendum, volksstemming over een
bepaald wetsvoorstel.
Representatieve democratie (indirecte democratie)
= het volk kiest de volksvertegenwoordigers die met een zekere regelmaat bij
verkiezingen aan de bevolking verantwoording moeten afleggen over hun beleid.
Representatieve democratie is praktischer dan directe democratie.
Met een kleinere groep is er een snellere besluitvorming.
Volksvertegenwoordigers kunnen zich grondig verdiepen in allerlei
ingewikkelde onderwerpen.
Kenmerken democratie:
1
, 1. Er is individuele vrijheid.
2. Er gelden politieke grondrechten.
3. Politie en leger hebben beperkte bevoegdheden.
4. Er bestaat onafhankelijke rechtspraak.
5. Er bestaat persvrijheid.
6. Minderheden worden beschermd.
Representatieve democratie:
Parlementair stelsel
Presidentieel stelsel
Parlementair stelsel:
Rechtstreeks gekozen parlement is het hoogste machtsorgaan.
Kabinet (uitvoerende macht) wordt gekozen door het parlement en moet
verantwoording afleggen aan het parlement. Dus indirect aan het volk.
Er is een staatshoofd van wie de macht beperkt wordt door een grondwet.
Staatshoofd is een koning, dan is er sprake van een constitutionele
monarchie.
Presidentieel stelsel:
Bevolking kiest parlement en ook de president. Grondwet kent veel
bevoegdheden toe aan de president.
President staat aan het hoofd van de regering, de uitvoerende macht, en kan
naar eigen keuze ministers benomen en ontslaan.
President mist het ontbindingsrecht, het recht om het parlement te
ontbinden. Dit zodat zijn macht enigszins beperkt wordt.
Nederland is een parlementaire democratie met een constitutioneel vorst.
De grondwet laat zien hoe belangrijk de waarden vrijheid en gelijkheid voor een
democratie zijn. Dat we in een democratie leven zien we als volgt terug in de
volgende zaken die in de grondwet staan vastgelegd:
De taken en bevoegdheden van de drie machten.
Politieke grondrechten. Bijv. kiesrecht, recht om een politieke partij of
vereniging te beginnen, recht om te demonstreren en recht op vrije
meningsuiting.
Regels voor politieke besluitvorming zijn vastgelegd.
Media zijn vrij en de overheid moet ervoor zorgen dat ze over de juiste
informatie beschikt.
1.4 Dictatuur
2
