Antwoorden Leervragen week 7
Thema 15 Keel Neus Oor
Guyton H 55, Kuks H 6,16, Huizing H 10-13, 17-19, 22, 24, Drake
Week 2.2.7
Huizing hoofdstuk 9, Kuks H6 en H16
1. Beschrijf het klinisch-diagnostisch onderzoek van de n. facialis. Welke hulponderzoeken zijn
mogelijk?
Bij elke patiënt met een aangezichtsverlamming dient een volledig keel-,neus- en oorheelkundig onderzoek te
worden verricht. Naast ototscopie en stemvorkproeven, moeten de parotis- en halsregios gepalpeerd worden.
Ook moet aandacht worden gegeven aan de functie van andere hersenzenuwen.
Onderzoek: palpatie gezicht, gradering van mate van uitval (speciaal schema). Aanvullend onderzoek kan zijn
gehooronderzoek (zie 2) of laboratoriumonderzoek (op virussen, iG’s, zvLyme,), Radiodiagnostiek (CT of MRI,
gehele beloop n..facialis), elektrodiagnostiek (prikkeling facialis, (elektroneurografie),en elektromyografie
(checken geleidingssterkte)
2. Waarom is oor onderzoek van belang bij uitval van de n. facialis?
Bij een verlamming van de n. facialis valt de m. stapedius uit, en daarmee ook de demping van het geluid.
Bovendien loopt de n. facialis door dat oorgebied. Naast de standaard stemvorkproeven draagt het
toonaudiogram bij tot de differentiaaldiagnose. Indien een gehoorverlies geconstateerd wordt, is het van belang
aanvullend audiologisch onderzoek te doen: impedantiemetrie, stapediusrefelexmeting en spraakaudiometrie.
Evenwichtsonderzoek (ENG) is alleen noodzakelijk indien er vertigoklachten zijn.
3. Wat is een Bellse paralyse?
Paralyse van Bell of Bell's palsy is een 'acute idiopatische facialis paralyse', dat wil zeggen een plotselinge
verlamming van de aangezichtszenuw zonder duidelijk aanwijsbare oorzaak. Meestal begint het met pijn diep in
het oor, waarna in een aantal dagen de verlamming ontstaan. Men mag de diagnose pas stellen als andere
oorzaken, met name otitiden, zijn uitgesloten. De verlamming van Bell wordt meestal veroorzaakt door activatie
van een latent herpessimplexvirus, soms door het varicelazostervirus.
Verschijnselen zijn onder meer: een hangende mondhoek, het oog kan niet helemaal gesloten worden, de lip kan
niet goed opgetrokken worden, praten gaat moeilijker. De verschijnselen kunnen de eerste dagen nog verergeren,
maar worden daarna vanzelf minder. Als de gezichtszenuw totaal verlamd is of als er gehoorproblemen bij
komen duurt herstel over het algemeen langer.
4. Hoe kan men door een insectenbeet facialisuitval krijgen?
De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de spirocheet Borrelia burgdorferi. Deze wordt overgebracht door
een tekenbeet. Het ziekteverloop heeft 3 klinische stadia. In het 1 e ontstaat een kenmerkende huiduitslag ter
plaatse van de tekenbeet: het erythema migrans. Tijdens het 2e ontstaat een meer gegeneraliseerd ziektebeeld,
doch niet alle verschijnselen hoeven even explicieit voor te komen: meningoradiculitis, meningitis, artritis,
carditis, hersenzenuwuitval (waaronder facialisuitval(!)). In het 3 e stadium ontstaat een chronisch beeld waarbij
met name neuroborreliose op de voorgrond staat. Het komt maar zelden voor dat een aangezichtsverlamming het
enige symptoom is van de zvLyme. Daarom hoeft voor een ‘idiopatische’ perifere facialisverlamming geen
serologisch onderzoek verricht te worden. Lyme wordt behandeld met antibiotica.
5. Hoe kan men door een trauma uitval van de n. facialis oplopen?
Naast de bellverlamming of de idiopathische perifere facialisverlamming, zijn traumata van de zenuw de meest
voorkomende oorzaak van aangezichtsverlamming. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen iatrogene
(chirurgische) en externe traumata. Tijdens operaties van de parotis, het middenoor of de brughoek kan uitval
van de zenuw niet altijd vermeden worden. Hierdoor kan dus uitval ontstaan.
Bij 25% van de traumata met facialisuitval is sprake van extern trauma of ongeval. Meestal zijn
schedelbasisfracturen de oorzaak.
Bij 10 tot 20% van de traumata ontstaat een aangezichtsverlamming pas na dagen als gevolg van progressie van
oedeem.
,Huizing hoofdstuk 10
6. Weet de ligging van de sinus maxillares, mandibulares, frontales, sphenoidales en ethmoïdales. Hoe
zijn deze verbonden met de neusholte ?
Het secreet dat in de neusbijholten wordt via een aantal ostia afgevoerd naar de neus; deze ostia liggen in de
laterale neuswand, behalve die van de sphenoidales, die ligt in de choanae (zie beschrijving lat.neuswand)
7. Beschrijf globaal de opbouw van het neusseptum.
Het septum bestaat uit de columella, het vliezig
(membraneuze) septum, het kraakbenig septum
en het benig septum. De columella staat tussen de
twee nares en wordt gesteund door de mediale
crura van de cartilagines alares. Het vliezig
septum bevindt zich tussen de columella en het
kraakbenig septum. Het kraakbenig septum
bestaat uit het cartilago septi nasi, dat één geheel
vormt met het cartilago nasalis anterior,
meer naar achteren op de premaxilla en het vomer.De lamina perpendicularis ossis ethmoidalis vormt de
achterste begrenzing. Het benig septum wordt voornamelijk gevormd door de lamina perpendicularis ossis
ethmoidalis en het vormer.
8. Waar in de neus liggen de cellen die de reuk percipiëren?
In het dak van de neus tegen de lamina cribrosa ligt het reukslijmvlies. Het heeft een enigszins gele kleur in
vergelijking met de overige bedekking van de neus. De reuk gaat via het reukslijmvlies naar de n.olfactorius.
Ook de n. Trigeminus vangt overigens enkele geuren op.
9. Welke functies heeft de neus?
1. Filteren van de lucht 2. Verwarmen lucht 3. Bevochtigen lucht 4. Luchstromingen door de neus
5. Reuk 6. Articulatie (bij het spreken)
Huizing hoofdstuk 12
10. Welke werkelijke complicaties kunnen optreden bij een virale rhinitis?
De belangrijkste complicaties zijn:
1. Sinusitis maxillaris, etmoïditis en sinusitis frontalis, hetzij afzonderlijk dan wel in combinatie
2. Otitis media purulenta of serosa als gevolg van disfunctie van de tuba, negatieve druk in het middenoor
en verspreiding van virussen of bacteriën
3. Faryngitis en tonsillitis zijn in principe geen complicaties van rinitis, maar treden vaak gelijktijdig op in
het kader van een uitgebreide luchtweginfectie
4. Laryngitis, bronchitis; hier geldt hetzelfde voor als bij 3
11. Hoe kan men een allergische rhinitis effectief therapeutisch benaderen?
1.Saneren: het actief vermijden van expositie aan het allergeen blijft een eerste stap in het behandelen van
allergische rhinitis
2.Medicatie. De medicatie moet gericht zijn op de voornaamste klachten van de patiënt. Ook immunotherapie
(3tot5 jaar om de zoveel tijd klein beetje van het allergeen ingespoten.)
, 12. Wat zijn neuspoliepen, hoe ontstaan ze, hoe kunnen ze worden behandeld?
Neuspoliepen zijn gladde, grijze, weke, deels gesteelde vormsels, die meestal hun oorsprong hebben in het
etmoïd grenzend aan de middelste neusgang. Als gevolg van chronische ontsteking zijn zij soms rozerood en
minder week van consistentie.
Het ontstaan van neuspoliepen is complex. Aangenomen wordt dat de continue afvoer van mucopurulent secreet
uit de sinus maxillaris, het voorste etmoïd en de sinus frontalis via het voorste gedeelte van de middelste
neusgang aanleiding geeft tot poliepvorming.
De behandeling kan conservatief of chirurgisch zijn. Corticosteroïdtherapie, hetzij lokaal in de neus, hetzij
systemisch toegediend, is de eerste stap in de behandeling van neuspoliepen. Bestrijding van de infectie met
behulp van antibiotica kan naast corticosteroïden een positief effect hebben op de polypose; dit effect is meestal
niet langdurig. Het effect van poliepextractie is vaak tijdelijk. Vooral bij patiënten met recidiverende of
chronische rinosinusitis ontstaat na korte tijd een recidief.
13. Welke gevolgen kunnen na een neustrauma optreden?
1.Septumdeformaties (deviaties.crista septi/spina septi). 2.Septumperforatie 3. SLudersyndroom (unilaterale
hoofdpijn en pijn in de bovenkaak achter het oog en in de neuswortel, soms i.c.m. rinitis vasomotorica. 4.
Scheefstand 5. Zadelneus 6. Neuspuntafwijkingen
14. Hoe kan men een neusbloeding het beste in de thuissituatie behandelen?
1.Neus naar de grond en door mond ademen 2. Goed snuiten en 5 min. Aan uiteinde dichthouden. 3. Neus koelen
met ijsblokjes.4. Spray de neusholte met vasocontrictieve neusdruppels.
Huizing hoofdstuk 13
15. Hoe behandelt men een acute sinusitis bij volwassenen?
De belangrijkste klachten bij een acute sinusitis zijn purulente neussecretie, neusverstopping, hoofd- en
aangezichtspijn. Soms kan de hoofdpijn wijzen in de richting van de aangedane sinus. Hoofdpijn tussen de ogen
in typisch voor de etmoïden, onder de ogen voor een sinusitis maxillaris, ter hoogte van het voorhoofd voor een
sinusitis frontalis en ter hoogte van het achterhoofd en de kruin voor een sinusitis sphenoidalis. Bij een
chronische sinusitis zijn de symptomen dezelfde als bij de niet-ernstige acute sinusitis. De pijn is echter meestal
atypisch en vaag.
Acute virale rinosinusitis is bij gezonde personen een onschuldige aandoening. Voorlichting en niet-
medicamenteuze adviezen staan centraal. Antibiotica hebben geen invloed op het beloop, noch op het
voorkomen van complicaties of de tijdsduur van de klachten. Stomen en gebruik van neusdruppels of neusspray
moet fysiologisch zout kunnen vermindering van klachten geven, maar snelheid van herstel wordt niet
beïnvloed. Pijn is de voornaamste klacht en adequate pijnstilling is belangrijk.
Acute bacteriële rinosinusitis. Indien sprake is van een langdurige of heftige bacteriële infectie kunnen
antibiotica of drainage noodzakelijk zijn. Voor dit laatste is verwijzing naar een kno-arts noodzakelijk. Drainage
middels kaakspoeling verwijdert afvalproducten uit de sinus maxillaris en de zelfreinigende eigenschappen van
de sinus maxillaris herstellen. Beeldvorming is hier zinvol.
16. Welke zijn de behandelingsmogelijkheden bij een chronische sinusitis? (het is nietnodig de
verschillende operatietechnieken te kennen).
Indien medicamenteuze behandeling faalt, kan chirurgie aangewezen zijn. Maar eerst dus medicamenteus. Eerst
antimicrobiële behandeling met antibiotica. Bij ernstige zwelling van het neusslijmvlies (en vooral bij massieve
neuspoliepen) kan een korte stootkuur’ orale corticosteroïden zeer effectief zijn.. Anders lokale corticosteroïden.
Bij chronische rinosinusitis kan allergie ook een rol spelen. Antihistaminica zijn effectief bij allergische rinitis.
Het effect ervan op slijmvlieszwelling is minimaal. Bij behandeling van slijmvlieszwelling bij chronische
rinosinusistis is een corticosteroïdneusspray eerste keus, een antihistaminicum kan en addictief effect geven.
Anders een chirurgische behandeling. Bijvoorbeeld een kaakpunctie of een kaakspoeling.
17. Welke complicaties kunnen optreden bij een sinusitis?
Orbitale complicaties treden vooral op bij kinderen en worden vooral veroorzaakt door een doorbraak van een
ethmoïditis. Omdat het bot tussen het etmoïd en de orbita papierdun is, en daarin frequent dehiscenties aanwezig
zijn te hoogt van het os lacrimale. De stadia:
1. Preseptale cellulitis: diffuse infectie van de weke delen anterieur van het septum orbitale. Er bestaat een
zwelling van de oogleden alsook oedeem van de conjunctivae (chemosis), maar er is geen uitgesproken
pijn noch exoftalmus (protosis) of bewegingsbeperking van de oogbol.
2. Orbitale cellulitis: er is nog geen abcesvorming, maar wel diffuus oedeem van het vetweefsel rond de
oogbol.
Thema 15 Keel Neus Oor
Guyton H 55, Kuks H 6,16, Huizing H 10-13, 17-19, 22, 24, Drake
Week 2.2.7
Huizing hoofdstuk 9, Kuks H6 en H16
1. Beschrijf het klinisch-diagnostisch onderzoek van de n. facialis. Welke hulponderzoeken zijn
mogelijk?
Bij elke patiënt met een aangezichtsverlamming dient een volledig keel-,neus- en oorheelkundig onderzoek te
worden verricht. Naast ototscopie en stemvorkproeven, moeten de parotis- en halsregios gepalpeerd worden.
Ook moet aandacht worden gegeven aan de functie van andere hersenzenuwen.
Onderzoek: palpatie gezicht, gradering van mate van uitval (speciaal schema). Aanvullend onderzoek kan zijn
gehooronderzoek (zie 2) of laboratoriumonderzoek (op virussen, iG’s, zvLyme,), Radiodiagnostiek (CT of MRI,
gehele beloop n..facialis), elektrodiagnostiek (prikkeling facialis, (elektroneurografie),en elektromyografie
(checken geleidingssterkte)
2. Waarom is oor onderzoek van belang bij uitval van de n. facialis?
Bij een verlamming van de n. facialis valt de m. stapedius uit, en daarmee ook de demping van het geluid.
Bovendien loopt de n. facialis door dat oorgebied. Naast de standaard stemvorkproeven draagt het
toonaudiogram bij tot de differentiaaldiagnose. Indien een gehoorverlies geconstateerd wordt, is het van belang
aanvullend audiologisch onderzoek te doen: impedantiemetrie, stapediusrefelexmeting en spraakaudiometrie.
Evenwichtsonderzoek (ENG) is alleen noodzakelijk indien er vertigoklachten zijn.
3. Wat is een Bellse paralyse?
Paralyse van Bell of Bell's palsy is een 'acute idiopatische facialis paralyse', dat wil zeggen een plotselinge
verlamming van de aangezichtszenuw zonder duidelijk aanwijsbare oorzaak. Meestal begint het met pijn diep in
het oor, waarna in een aantal dagen de verlamming ontstaan. Men mag de diagnose pas stellen als andere
oorzaken, met name otitiden, zijn uitgesloten. De verlamming van Bell wordt meestal veroorzaakt door activatie
van een latent herpessimplexvirus, soms door het varicelazostervirus.
Verschijnselen zijn onder meer: een hangende mondhoek, het oog kan niet helemaal gesloten worden, de lip kan
niet goed opgetrokken worden, praten gaat moeilijker. De verschijnselen kunnen de eerste dagen nog verergeren,
maar worden daarna vanzelf minder. Als de gezichtszenuw totaal verlamd is of als er gehoorproblemen bij
komen duurt herstel over het algemeen langer.
4. Hoe kan men door een insectenbeet facialisuitval krijgen?
De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de spirocheet Borrelia burgdorferi. Deze wordt overgebracht door
een tekenbeet. Het ziekteverloop heeft 3 klinische stadia. In het 1 e ontstaat een kenmerkende huiduitslag ter
plaatse van de tekenbeet: het erythema migrans. Tijdens het 2e ontstaat een meer gegeneraliseerd ziektebeeld,
doch niet alle verschijnselen hoeven even explicieit voor te komen: meningoradiculitis, meningitis, artritis,
carditis, hersenzenuwuitval (waaronder facialisuitval(!)). In het 3 e stadium ontstaat een chronisch beeld waarbij
met name neuroborreliose op de voorgrond staat. Het komt maar zelden voor dat een aangezichtsverlamming het
enige symptoom is van de zvLyme. Daarom hoeft voor een ‘idiopatische’ perifere facialisverlamming geen
serologisch onderzoek verricht te worden. Lyme wordt behandeld met antibiotica.
5. Hoe kan men door een trauma uitval van de n. facialis oplopen?
Naast de bellverlamming of de idiopathische perifere facialisverlamming, zijn traumata van de zenuw de meest
voorkomende oorzaak van aangezichtsverlamming. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen iatrogene
(chirurgische) en externe traumata. Tijdens operaties van de parotis, het middenoor of de brughoek kan uitval
van de zenuw niet altijd vermeden worden. Hierdoor kan dus uitval ontstaan.
Bij 25% van de traumata met facialisuitval is sprake van extern trauma of ongeval. Meestal zijn
schedelbasisfracturen de oorzaak.
Bij 10 tot 20% van de traumata ontstaat een aangezichtsverlamming pas na dagen als gevolg van progressie van
oedeem.
,Huizing hoofdstuk 10
6. Weet de ligging van de sinus maxillares, mandibulares, frontales, sphenoidales en ethmoïdales. Hoe
zijn deze verbonden met de neusholte ?
Het secreet dat in de neusbijholten wordt via een aantal ostia afgevoerd naar de neus; deze ostia liggen in de
laterale neuswand, behalve die van de sphenoidales, die ligt in de choanae (zie beschrijving lat.neuswand)
7. Beschrijf globaal de opbouw van het neusseptum.
Het septum bestaat uit de columella, het vliezig
(membraneuze) septum, het kraakbenig septum
en het benig septum. De columella staat tussen de
twee nares en wordt gesteund door de mediale
crura van de cartilagines alares. Het vliezig
septum bevindt zich tussen de columella en het
kraakbenig septum. Het kraakbenig septum
bestaat uit het cartilago septi nasi, dat één geheel
vormt met het cartilago nasalis anterior,
meer naar achteren op de premaxilla en het vomer.De lamina perpendicularis ossis ethmoidalis vormt de
achterste begrenzing. Het benig septum wordt voornamelijk gevormd door de lamina perpendicularis ossis
ethmoidalis en het vormer.
8. Waar in de neus liggen de cellen die de reuk percipiëren?
In het dak van de neus tegen de lamina cribrosa ligt het reukslijmvlies. Het heeft een enigszins gele kleur in
vergelijking met de overige bedekking van de neus. De reuk gaat via het reukslijmvlies naar de n.olfactorius.
Ook de n. Trigeminus vangt overigens enkele geuren op.
9. Welke functies heeft de neus?
1. Filteren van de lucht 2. Verwarmen lucht 3. Bevochtigen lucht 4. Luchstromingen door de neus
5. Reuk 6. Articulatie (bij het spreken)
Huizing hoofdstuk 12
10. Welke werkelijke complicaties kunnen optreden bij een virale rhinitis?
De belangrijkste complicaties zijn:
1. Sinusitis maxillaris, etmoïditis en sinusitis frontalis, hetzij afzonderlijk dan wel in combinatie
2. Otitis media purulenta of serosa als gevolg van disfunctie van de tuba, negatieve druk in het middenoor
en verspreiding van virussen of bacteriën
3. Faryngitis en tonsillitis zijn in principe geen complicaties van rinitis, maar treden vaak gelijktijdig op in
het kader van een uitgebreide luchtweginfectie
4. Laryngitis, bronchitis; hier geldt hetzelfde voor als bij 3
11. Hoe kan men een allergische rhinitis effectief therapeutisch benaderen?
1.Saneren: het actief vermijden van expositie aan het allergeen blijft een eerste stap in het behandelen van
allergische rhinitis
2.Medicatie. De medicatie moet gericht zijn op de voornaamste klachten van de patiënt. Ook immunotherapie
(3tot5 jaar om de zoveel tijd klein beetje van het allergeen ingespoten.)
, 12. Wat zijn neuspoliepen, hoe ontstaan ze, hoe kunnen ze worden behandeld?
Neuspoliepen zijn gladde, grijze, weke, deels gesteelde vormsels, die meestal hun oorsprong hebben in het
etmoïd grenzend aan de middelste neusgang. Als gevolg van chronische ontsteking zijn zij soms rozerood en
minder week van consistentie.
Het ontstaan van neuspoliepen is complex. Aangenomen wordt dat de continue afvoer van mucopurulent secreet
uit de sinus maxillaris, het voorste etmoïd en de sinus frontalis via het voorste gedeelte van de middelste
neusgang aanleiding geeft tot poliepvorming.
De behandeling kan conservatief of chirurgisch zijn. Corticosteroïdtherapie, hetzij lokaal in de neus, hetzij
systemisch toegediend, is de eerste stap in de behandeling van neuspoliepen. Bestrijding van de infectie met
behulp van antibiotica kan naast corticosteroïden een positief effect hebben op de polypose; dit effect is meestal
niet langdurig. Het effect van poliepextractie is vaak tijdelijk. Vooral bij patiënten met recidiverende of
chronische rinosinusitis ontstaat na korte tijd een recidief.
13. Welke gevolgen kunnen na een neustrauma optreden?
1.Septumdeformaties (deviaties.crista septi/spina septi). 2.Septumperforatie 3. SLudersyndroom (unilaterale
hoofdpijn en pijn in de bovenkaak achter het oog en in de neuswortel, soms i.c.m. rinitis vasomotorica. 4.
Scheefstand 5. Zadelneus 6. Neuspuntafwijkingen
14. Hoe kan men een neusbloeding het beste in de thuissituatie behandelen?
1.Neus naar de grond en door mond ademen 2. Goed snuiten en 5 min. Aan uiteinde dichthouden. 3. Neus koelen
met ijsblokjes.4. Spray de neusholte met vasocontrictieve neusdruppels.
Huizing hoofdstuk 13
15. Hoe behandelt men een acute sinusitis bij volwassenen?
De belangrijkste klachten bij een acute sinusitis zijn purulente neussecretie, neusverstopping, hoofd- en
aangezichtspijn. Soms kan de hoofdpijn wijzen in de richting van de aangedane sinus. Hoofdpijn tussen de ogen
in typisch voor de etmoïden, onder de ogen voor een sinusitis maxillaris, ter hoogte van het voorhoofd voor een
sinusitis frontalis en ter hoogte van het achterhoofd en de kruin voor een sinusitis sphenoidalis. Bij een
chronische sinusitis zijn de symptomen dezelfde als bij de niet-ernstige acute sinusitis. De pijn is echter meestal
atypisch en vaag.
Acute virale rinosinusitis is bij gezonde personen een onschuldige aandoening. Voorlichting en niet-
medicamenteuze adviezen staan centraal. Antibiotica hebben geen invloed op het beloop, noch op het
voorkomen van complicaties of de tijdsduur van de klachten. Stomen en gebruik van neusdruppels of neusspray
moet fysiologisch zout kunnen vermindering van klachten geven, maar snelheid van herstel wordt niet
beïnvloed. Pijn is de voornaamste klacht en adequate pijnstilling is belangrijk.
Acute bacteriële rinosinusitis. Indien sprake is van een langdurige of heftige bacteriële infectie kunnen
antibiotica of drainage noodzakelijk zijn. Voor dit laatste is verwijzing naar een kno-arts noodzakelijk. Drainage
middels kaakspoeling verwijdert afvalproducten uit de sinus maxillaris en de zelfreinigende eigenschappen van
de sinus maxillaris herstellen. Beeldvorming is hier zinvol.
16. Welke zijn de behandelingsmogelijkheden bij een chronische sinusitis? (het is nietnodig de
verschillende operatietechnieken te kennen).
Indien medicamenteuze behandeling faalt, kan chirurgie aangewezen zijn. Maar eerst dus medicamenteus. Eerst
antimicrobiële behandeling met antibiotica. Bij ernstige zwelling van het neusslijmvlies (en vooral bij massieve
neuspoliepen) kan een korte stootkuur’ orale corticosteroïden zeer effectief zijn.. Anders lokale corticosteroïden.
Bij chronische rinosinusitis kan allergie ook een rol spelen. Antihistaminica zijn effectief bij allergische rinitis.
Het effect ervan op slijmvlieszwelling is minimaal. Bij behandeling van slijmvlieszwelling bij chronische
rinosinusistis is een corticosteroïdneusspray eerste keus, een antihistaminicum kan en addictief effect geven.
Anders een chirurgische behandeling. Bijvoorbeeld een kaakpunctie of een kaakspoeling.
17. Welke complicaties kunnen optreden bij een sinusitis?
Orbitale complicaties treden vooral op bij kinderen en worden vooral veroorzaakt door een doorbraak van een
ethmoïditis. Omdat het bot tussen het etmoïd en de orbita papierdun is, en daarin frequent dehiscenties aanwezig
zijn te hoogt van het os lacrimale. De stadia:
1. Preseptale cellulitis: diffuse infectie van de weke delen anterieur van het septum orbitale. Er bestaat een
zwelling van de oogleden alsook oedeem van de conjunctivae (chemosis), maar er is geen uitgesproken
pijn noch exoftalmus (protosis) of bewegingsbeperking van de oogbol.
2. Orbitale cellulitis: er is nog geen abcesvorming, maar wel diffuus oedeem van het vetweefsel rond de
oogbol.
