Samenvatting Pathologie (2de jaar) ()

PATHOLOGIE
HOOFDSTUK ONDERZOEKSMETHODEN

INLEIDING

 3 stappen tot een diagnose
o 1 anamnese
o 2 klinisch onderzoek
o 3 technisch onderzoek
 Volgorde respecteren
 Kennis nodig om te begrijpen wat de toestand van de patiënt is en moet de patiënt omtrent deze
onderzoeksmethoden te kunnen informeren

DE ANAMNESE

 Auto-anamnese= ondervraging van de patiënt
 Hetero-anamnese= ondervraging van de omgeving van de patiënt
 Valkuilen
o Vakjargon
o Stress (veel dokters rond bed)
 Systematisch te werk gaan
 Open vragen stellen  geeft ruimte


DE ANAMNESE VAN DE KLACHT

 Duur van de klacht
 Bij pijn
o Locatie vb. pijn in de borst  hart
o Uitstraling vb. uitstraling naar kaak, linkerarm => hart
o Aard
o Omstandigheden waarbij de pijn opkomt vb. bij eten pijn  maaggastritis, na eten pijn 
maagulcus (zweer)
o Evolutie


DE ANAMNESE VAN DE BEGELEIDENDE SYMPTOMEN

 Vraagt of er naast de klachten ook andere begeleidende symptomen zijn
 vb. Bij een patiënt met buikpijn vragen of hij misselijk is of gebraakt heeft of geconstipeerd is


DE PERSOONLIJKE ANAMNESE

 Medische en sociale geschiedenis
 Doorgemaakte ziekten
 Heelkundige ingrepen

1

,  Vroeger en nu ingenomen medicatie
 Usus (gebruik) en abusus (misbruik): vb. alcohol, roken, medicatie
 Vragen rond beroep, gezinssituatie en sociale situatie


DE FAMILIALE ANAMNESE

 Familiale of erfelijke voorkomende aandoeningen
 vb.: symptomen van diabetes type II
 Belangrijke aanwijzing


DE SYSTEEMANAMNESE

 Enkel in academische omstandigheden of uitgebreid preventief onderzoek
 Systematisch alle mogelijke klachten die bij een aandoening van elk stelsel kunnen voorkomen
ondervraagd
 vb cardiovasculaire anamnese, respiratoire anamnese

HET KLINISCH ONDERZOEK

 = lichamelijk onderzoek
 Behulp van de zintuigen: gezicht, gehoor, reuk, tast
 Eenvoudige instrumenten


DE INSPECTIE

 Algemene inspectie begint bij de kennismaking
 Ogen en oren: gang, huidskleur, tremor
 Spraak: piepende ademhaling
 Goede belichting cruciaal
 Icterus = geelzucht  geel
 Cyanose  blauw/ paars
 Algemene slechte toestand  grauw
 Mucosae (oogslijmvliezen)  bleek  anemie
 Sclera (oogwit)  geel


DE PERCUSSIE

 Bekloppen van het lichaamsoppervlak
 Info over de dichtheid van het onderliggende weefsel
 Doffe klank= vast weefsel
 Holle klank = hol weefsel  meteorisme door gassen


DE AUSCULTATIE

 = het beluisteren van spontane geluiden uit het inwendige van het lichaam met behulp van
stethoscoop
 Hart: ritme, ruistonen en kleppen
 Longen: ademgeruis, lengte van in- en uitademen
 Abdomen: darmperistaltiek


2

,DE PALPATIE

 Betasten van het lichaam van de patiënt
 Kwaliteiten van de huid vb. temperatuur, vochtigheid, dikte en turgor
 Voelen van aanwezige structuren, abnormaal grote organen en geheel niet behoren
 Plekken met pijnlijkheid  ontstekingsproces
 Vb. klieren, borst

HET TECHNISCH ONDERZOEK


LABORATORIUMONDERZOEK


INLEIDING

 Normale of referentiewaarden= uiterste waarden waarbinnen 95% de normale, gezonde personen
vallen
 Referentiewaarden opgemaakt voor een bepaalde populatie en een individu dat niet tot deze
populatie behoort kan andere normale waarden hebben
 Verschillen in geslacht, leeftijd, ras
 Interpretatie van de abnormale waarden
o De klinische context vb. medicatie, ziektebeeld
o De grootte-orde van de afwijkingen
o De relatie van één afwijking met andere analyses
o De evolutie in de tijd vb. voorgaande waarden
 Belang van kennis fysiologie en pathologie


CLASSIFICATIE

BLOEDANALYSES

 Hematologie: bloedcellenconcentratie bepaald op onstolbaar gemaakt bloed, = perifeer
bloedonderzoek/PBO, bloedbuis met paarse dop
 Biochemische bepalingen: biochemische moleculen in principe bepaald op serum, dit is het vocht dat
vertrekkend van gestold bloed door centrifugatie gescheiden kan worden van het cellulaire
compartiment, bloedbuis met rode dop
 Bloedgasanalyse en zuur/base-samenstelling van het bloed: gebeurt op arterieel bloed
 Stollingstesten: bepaald op plasma waaraan citaat is toegevoegd (buis met blauwe dop)
 Hormonale bepalingen: bepaald op serum via zeer nauwkeurige technieken omdat de concentraties
zeer klein zijn
 Serologie: specifieke merkers van infectie= antistoffen die door het lichaam gevormd werd na contact
met infectieus agens of antigenen vb. HIV
 Immunologie: specifieke eiwitten die een rol spelen bij afweerprocessen vb. allergie,
immuundeficiëntie, auto-immuniteit
 Tumor merkers: antigenen die in verhoogde mate voorkomen bij bepaalde kwaadaardige tumoren
 Toxicologie en therapeutische drug monitoring: concentratiebepaling van lichaamsvreemde stoffen of
medicamenten in het serum vb. anti-epileptica


URINEONDERZOEK


3

,  Urinesediment= microscopisch onderzoek van vaste elementen (RBC en WBC) in de urine na
centrifugatie
 Biochemisch onderzoek= concentratie van opgeloste stoffen
 Hormonale bepalingen= 24u urine, de meetbare hoeveelheid in de urine groter dan in bloedstaal, idee
van de hormoonproductie over de periode van een ganse dag
 Toxicologische bepalingen= betere aantoonbaarheid door de grotere concentratie


BACTERIOLOGIE

 Kweken van bacteriën op voedingsbodems
 Kweek positief  antibiogram bepalen waarmee de gevoeligheid van de kiem voor de verschillende
antibiotica kan opgezocht worden


ANATOME-PATHOLOGIE EN CYTOLOGIE

 Microscopisch onderzoek van cellen en weefsels op afwijkingen


INTERPRETATIE

HEMATOLOGIE

RODE REEKS= ERYTHROCYTEN

 Doel: transport
 3 benaderingswijzen
o Aantal RBC/mm3, ongeveer 5 miljoen
o Hematocriet: volume vaste elementen (RBC) uitgerukt in percentage van het totale
bloedvolume = 45%
o Hemoglobineconcentratie
 Belang
o Diagnose van anemie (= onvoldoende RBC)
o Polycytemie (= verhoogd aantal)
 Interpretatie
o Anemie kan talrijke oorzaken hebben
o Microscopisch onderzoek van bloeduitstrijkje, soms beenmergpunctie noodzakelijk
 Belangrijkste vormen
o Ijzergebreksanemie
 = ferreprieve anemie
 Abnormaal verhoogd ijzerverlies
 Kenmerken: laag Fe, hoog ijzerbindingsvermogen (transferrine= hoeveel vrije
plaatsen waar er geen Fe is op gebonden), laag ferritine (opslag van Fe)
o Macrocytaire anemie
 Door vit B12 of foliumzuurtekort ten gevolge van malabsorptie,atrofische gastritis,
alcoholisme
 Hoog MCV en laag vit B12 en/ of foliumzuur
o Hemolytische anemie
 Abnormaal verhoogde afbraak van RBC ten gevolge van aanmaak minderwaardige
RBC of aanwezigheid van destructieve factoren in het serum


4