De hulpvraag vanuit maatschappelijk perspectief
Periode 2.4 Fysiotherapeutisch handelen
Inhoud
Week 1...................................................................................................................................................2
FH1 Hoofdpijn diagnostiek.................................................................................................................2
FH 2, 3 & 4 Hoofdpijn diagnostiek......................................................................................................9
Week 2.................................................................................................................................................11
FH 5 behandeling hoofdpijn.............................................................................................................11
FH 6/7 Hoofdpijn behandeling..........................................................................................................13
FH 8 Hoofdpijn behandeling.............................................................................................................14
Week 3.................................................................................................................................................17
FH 9 Klachten aan de arm, nek en/of schouder (KANS)....................................................................17
FH 11 KANS – diagnostiek.................................................................................................................28
FH 12 KANS – diagnostiek.................................................................................................................34
FH 13 KANS – diagnostiek.................................................................................................................35
Week 4 Behandeling KANS...................................................................................................................39
FH 14 KANS neurodynamica.............................................................................................................39
FH 15/16 KANS behandeling cervicale radiculopathie......................................................................43
FH 17 KANS behandeling entrapment neuropathie..........................................................................44
Week 5 Uitstralende beenpijn..............................................................................................................48
FH 18 Uitstralende beenpijn diagnostiek..........................................................................................48
FH 19 & 20 Uitstralende beenpijn diagnostiek.................................................................................56
21 Uitstralende beenpijn diagnostiek...............................................................................................57
Week 6 Uitstralende beenpijn behandeling.........................................................................................60
FH 23 Lumbaal radiculair syndroom.................................................................................................60
FH 24/25/26 Arbeidsgerelateerde rugklachten................................................................................61
Week 7 Herhaling en extra informatie.................................................................................................66
,Week 1
FH1 Hoofdpijn diagnostiek
Leerdoelen
De fysiotherapeut in opleiding (FIO):
Benoemt de prevalentie van hoofdpijn.
Beschrijft de hoofdpijn classificatie volgens de ICHD.
Beschrijft het klinisch beeld bij de primaire hoofdpijn vormen.
Beschrijft wat cervicogene hoofdpijn is.
Differentieert tussen de verschillende hoofdpijn vormen.
Benoemt de rode vlaggen bij hoofdpijn.
Benoemt de klinimetrie dat wordt gebruikt in het diagnostisch proces van hoofdpijn.
Voorbereidende opdracht (1,5 SBU)
Neem van de bijlagen de International Classification of Headache Disorders (ICHD III) globaal
door.
Lees de bijlagen hoofdpijn differentiëren, hoofdpijn anamnese stroomdiagram, rode vlaggen
hoofdpijn NHG en hoofdpijn dagboek.
Lees het artikel: Clinical Evaluation of Cervicogenic Headache: A Clinical Perspective.
Rode vlaggen bij hoofdpijn volgens het NHG:
Rode vlaggen bij hoofdpijn (NHG)
Tabel 1 Ernstige, met hoofdpijn gepaard gaande aandoeningen, waarbij beoordeling op (zeer) korte
termijn van de patiënt door de huisarts noodzakelijk is
Kenmerken Differentiële diagnose
(per)acuut ontstane, zeer heftige hoofdpijn eventueel in meningitis, beroerte,
combinatie met nekpijn subarachnoïdale bloeding
nekstijfheid/neurologische symptomen meningitis, hersentumor
hoofdpijn met koorts (en gedaald bewustzijn) meningitis
hoofdpijn met focale neurologische symptomen hersentumor
toename van hoofdpijn < 6 weken na trauma capitis (vooral bij
sub/epiduraal hematoom
ouderen)
hoofdpijn met atypische aura (oog) (duur > 1 uur (arbitrair)),
beroerte
motorische zwakte
hoofdpijn met aura in begin van gebruik van hormonale
beroerte
anticonceptie (combinatiepreparaat)
hoofdpijn in de zwangerschap (derde trimester) (pre-)eclampsie
hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, lethargie CO-intoxicatie
,Tabel 2 Ernstige, met hoofdpijn gepaard gaande aandoeningen, waarbij verwijzing naar de tweede
lijn op korte termijn noodzakelijk is
Kenmerken Differentiële diagnose
hoofdpijn beneden de leeftijd van 6 jaar hersentumor, hydrocephalus
hersentumor, arteriitis temporalis (zie NHG-
nieuwe hoofdpijn leeftijd ≥ 50 jaar Standaard Polymyalgia rheumatica en arteriitis
temporalis), maligne hypertensie
arteriitis temporalis (zie NHG-Standaard
hoofdpijn met visusproblemen: gezichtsveldverlies,
Polymyalgia rheumatica en arteriitis
snel ontstane visusdaling, dubbelzien
temporalis), acuut glaucoom
nieuwe hoofdpijn bij patiënt met kanker, hiv-
infectie of immunodeficiëntie in de hersentumor, hersenabces, meningitis
voorgeschiedenis
progressieve verergering van hoofdpijn in verloop
hersentumor
van weken of langer
hoofdpijn met tekenen van drukverhoging hersentumor
hoofdpijn met ochtendbraken; braken niet
hersentumor, cerebrale sinustrombose
gerelateerd aan hoofdpijn
hoofdpijn met persoonlijkheidsveranderingen of
hersentumor
achteruitgang schoolprestaties
Differentiëren van hoofdpijn
Cervicogene hoofdpijn Tension Type Headache Migraine Clusterhoofdpijn
Vrouw > man, gem 42,9 jr Vrouw > man, 20-45 jr Vrouw > man, 35-45 jr Man > vrouw, 20-40jr
Pjin start in de nek Pijn start aan de schedelrand Pijn start fronto-temporaal
Unilateraal (zonder side shift) Bilateraal Unilateraal (met side shift) Unilateraal
Doffe, niet kloppende pijn Drukkende hoofdpijn Kloppende hoofdpijn
Gemiddeld tot ernstige intensiteit Matig tot gemiddelde Gemiddelde tot zware intensiteit Zeer ernstige intensiteit
intensiteit
Episodes van wisselende duur Aanvallen van 30 minuten tot 7 Aanvallen van 4 – 72 uur Episodisch: 7 dagen tot 1 jaar met
dagen pijnvrije periode van > 1 maand
Chronisch: > 1 jaar zonder pijnvrije
periodes
Hoofdpijn is uitlokbaar door bew Hoofdpijn is niet uitlokbaar Hoofdpijn is niet uitlokbaar.
hoofd/ hoofdposities
Arm/schouderpijn (ipsilateraal)niet Geen arm/schouderpijn Geen arm/schouderpijn
radiculair
Vaak bewegingsbeperking Mogelijk bew beperking Geen bew beperking
Verergert niet bij inspanning Verergert niet bij inspanning Verergert bij inspanning
Foto- fonofobie mogelijk 1 van foto- fonofobie mogelijk Foto- fonofobie, Rode ogen, tranen,
Misselijkheid mogelijk Geen misselijkheid Misselijkheid gezwollen/neerhangen ooglid, zweten
Evt Aura’s gelaat, vernauwde pupil, neus verstopt,
loopneus, rusteloosheid
, Stroomdiagram van hoofdpijn
Waar en wanneer is de hoofdpijn begonnen?
Unilateraal, bilateraal, side-shift?
Wat voor soort hoofdpijn is het?
Wat is de intensiteit van de hoofdpijn?
Hoelang is de duur van een hoofdpijn-aanval?
Is de hoofdpijn uitlokbaar?
Is er sprake van nek-, schouder-, armklachten?
Is er sprake van een bewegingsbeperking?
Verergert de hoofdpijn bij inspanning?
Is er sprake van fotofobie/fonofobie?
Is er sprake van misselijkheid?
Gebruikt u medicatie voor de hoofdpijn?
Periode 2.4 Fysiotherapeutisch handelen
Inhoud
Week 1...................................................................................................................................................2
FH1 Hoofdpijn diagnostiek.................................................................................................................2
FH 2, 3 & 4 Hoofdpijn diagnostiek......................................................................................................9
Week 2.................................................................................................................................................11
FH 5 behandeling hoofdpijn.............................................................................................................11
FH 6/7 Hoofdpijn behandeling..........................................................................................................13
FH 8 Hoofdpijn behandeling.............................................................................................................14
Week 3.................................................................................................................................................17
FH 9 Klachten aan de arm, nek en/of schouder (KANS)....................................................................17
FH 11 KANS – diagnostiek.................................................................................................................28
FH 12 KANS – diagnostiek.................................................................................................................34
FH 13 KANS – diagnostiek.................................................................................................................35
Week 4 Behandeling KANS...................................................................................................................39
FH 14 KANS neurodynamica.............................................................................................................39
FH 15/16 KANS behandeling cervicale radiculopathie......................................................................43
FH 17 KANS behandeling entrapment neuropathie..........................................................................44
Week 5 Uitstralende beenpijn..............................................................................................................48
FH 18 Uitstralende beenpijn diagnostiek..........................................................................................48
FH 19 & 20 Uitstralende beenpijn diagnostiek.................................................................................56
21 Uitstralende beenpijn diagnostiek...............................................................................................57
Week 6 Uitstralende beenpijn behandeling.........................................................................................60
FH 23 Lumbaal radiculair syndroom.................................................................................................60
FH 24/25/26 Arbeidsgerelateerde rugklachten................................................................................61
Week 7 Herhaling en extra informatie.................................................................................................66
,Week 1
FH1 Hoofdpijn diagnostiek
Leerdoelen
De fysiotherapeut in opleiding (FIO):
Benoemt de prevalentie van hoofdpijn.
Beschrijft de hoofdpijn classificatie volgens de ICHD.
Beschrijft het klinisch beeld bij de primaire hoofdpijn vormen.
Beschrijft wat cervicogene hoofdpijn is.
Differentieert tussen de verschillende hoofdpijn vormen.
Benoemt de rode vlaggen bij hoofdpijn.
Benoemt de klinimetrie dat wordt gebruikt in het diagnostisch proces van hoofdpijn.
Voorbereidende opdracht (1,5 SBU)
Neem van de bijlagen de International Classification of Headache Disorders (ICHD III) globaal
door.
Lees de bijlagen hoofdpijn differentiëren, hoofdpijn anamnese stroomdiagram, rode vlaggen
hoofdpijn NHG en hoofdpijn dagboek.
Lees het artikel: Clinical Evaluation of Cervicogenic Headache: A Clinical Perspective.
Rode vlaggen bij hoofdpijn volgens het NHG:
Rode vlaggen bij hoofdpijn (NHG)
Tabel 1 Ernstige, met hoofdpijn gepaard gaande aandoeningen, waarbij beoordeling op (zeer) korte
termijn van de patiënt door de huisarts noodzakelijk is
Kenmerken Differentiële diagnose
(per)acuut ontstane, zeer heftige hoofdpijn eventueel in meningitis, beroerte,
combinatie met nekpijn subarachnoïdale bloeding
nekstijfheid/neurologische symptomen meningitis, hersentumor
hoofdpijn met koorts (en gedaald bewustzijn) meningitis
hoofdpijn met focale neurologische symptomen hersentumor
toename van hoofdpijn < 6 weken na trauma capitis (vooral bij
sub/epiduraal hematoom
ouderen)
hoofdpijn met atypische aura (oog) (duur > 1 uur (arbitrair)),
beroerte
motorische zwakte
hoofdpijn met aura in begin van gebruik van hormonale
beroerte
anticonceptie (combinatiepreparaat)
hoofdpijn in de zwangerschap (derde trimester) (pre-)eclampsie
hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, lethargie CO-intoxicatie
,Tabel 2 Ernstige, met hoofdpijn gepaard gaande aandoeningen, waarbij verwijzing naar de tweede
lijn op korte termijn noodzakelijk is
Kenmerken Differentiële diagnose
hoofdpijn beneden de leeftijd van 6 jaar hersentumor, hydrocephalus
hersentumor, arteriitis temporalis (zie NHG-
nieuwe hoofdpijn leeftijd ≥ 50 jaar Standaard Polymyalgia rheumatica en arteriitis
temporalis), maligne hypertensie
arteriitis temporalis (zie NHG-Standaard
hoofdpijn met visusproblemen: gezichtsveldverlies,
Polymyalgia rheumatica en arteriitis
snel ontstane visusdaling, dubbelzien
temporalis), acuut glaucoom
nieuwe hoofdpijn bij patiënt met kanker, hiv-
infectie of immunodeficiëntie in de hersentumor, hersenabces, meningitis
voorgeschiedenis
progressieve verergering van hoofdpijn in verloop
hersentumor
van weken of langer
hoofdpijn met tekenen van drukverhoging hersentumor
hoofdpijn met ochtendbraken; braken niet
hersentumor, cerebrale sinustrombose
gerelateerd aan hoofdpijn
hoofdpijn met persoonlijkheidsveranderingen of
hersentumor
achteruitgang schoolprestaties
Differentiëren van hoofdpijn
Cervicogene hoofdpijn Tension Type Headache Migraine Clusterhoofdpijn
Vrouw > man, gem 42,9 jr Vrouw > man, 20-45 jr Vrouw > man, 35-45 jr Man > vrouw, 20-40jr
Pjin start in de nek Pijn start aan de schedelrand Pijn start fronto-temporaal
Unilateraal (zonder side shift) Bilateraal Unilateraal (met side shift) Unilateraal
Doffe, niet kloppende pijn Drukkende hoofdpijn Kloppende hoofdpijn
Gemiddeld tot ernstige intensiteit Matig tot gemiddelde Gemiddelde tot zware intensiteit Zeer ernstige intensiteit
intensiteit
Episodes van wisselende duur Aanvallen van 30 minuten tot 7 Aanvallen van 4 – 72 uur Episodisch: 7 dagen tot 1 jaar met
dagen pijnvrije periode van > 1 maand
Chronisch: > 1 jaar zonder pijnvrije
periodes
Hoofdpijn is uitlokbaar door bew Hoofdpijn is niet uitlokbaar Hoofdpijn is niet uitlokbaar.
hoofd/ hoofdposities
Arm/schouderpijn (ipsilateraal)niet Geen arm/schouderpijn Geen arm/schouderpijn
radiculair
Vaak bewegingsbeperking Mogelijk bew beperking Geen bew beperking
Verergert niet bij inspanning Verergert niet bij inspanning Verergert bij inspanning
Foto- fonofobie mogelijk 1 van foto- fonofobie mogelijk Foto- fonofobie, Rode ogen, tranen,
Misselijkheid mogelijk Geen misselijkheid Misselijkheid gezwollen/neerhangen ooglid, zweten
Evt Aura’s gelaat, vernauwde pupil, neus verstopt,
loopneus, rusteloosheid
, Stroomdiagram van hoofdpijn
Waar en wanneer is de hoofdpijn begonnen?
Unilateraal, bilateraal, side-shift?
Wat voor soort hoofdpijn is het?
Wat is de intensiteit van de hoofdpijn?
Hoelang is de duur van een hoofdpijn-aanval?
Is de hoofdpijn uitlokbaar?
Is er sprake van nek-, schouder-, armklachten?
Is er sprake van een bewegingsbeperking?
Verergert de hoofdpijn bij inspanning?
Is er sprake van fotofobie/fonofobie?
Is er sprake van misselijkheid?
Gebruikt u medicatie voor de hoofdpijn?
