Voortplanting natuurwetenschappen
Eline Vandervaren
Primaire geslachtsorganen: penis, balzak, vagina, teelballen, eierstokken, baarmoeder -> vanaf
geboorte aanwezig
Secundaire geslachtsorganen: schaamhaar, borsten, hoge/lage stem, spieren, vet, brede bekken ->
vanaf puberteit : geslachtshormonen
- Vrouw: oestrogeen
- Man: testosteron
Mannelijk geslachtsorgaan:
Teelballen: teelballobjes & zaadbuisjes
o Monden uit in bijbal
o Functies: opslag zaadcellen & verdere rijping zaadcellen
o Wandcellen: productie zaadcellen
o Cellen v Leydig: productie testosteron
Prostaatklier:
o Prostaatvocht (1/3 zaadvloeistof)
o Functies: zaadcellen beweeglijker maken & beschermen zure omgeving vagina
Zaadblaasje :
o Vocht (1/3 zaadvloeistof)
o Functie: beschermen tegen zure omgeving vagina ( laat ze langer leven)
Vasectomie :
o = afbinden / doorsnijden zaadleider
Ejaculatie nog mogelijk: vocht komt van prostaat & zaadblaasjes
Hormoonproductie mannen
o Testosteron: geproduceerd in cellen v L
Vanuit teelballen vervoerd via bloedbaan naar lichaam
Functie: geslachtskenmerken, productie zaadcellen & libido
Castratie
o = teelballen verwijderen
= geen testosteronproductie meer
= geen ontwikkeling sec geslachtskenmerken!
Vrouwelijk geslachtsorgaan
Eierstok = ovarium
Blaasje eicel = follikel
Eisprong = ovulatie
Rijpe follikel = graafse follikel
Eileider = oviduct
Baarmoeder = uterus
, Geel lichaam =corpus luteum
Fases eicel :
o Eicel in follikel
o Rijp? In trechter naar oviduct ( eileider) = ovulatie
o Trilharen zorgen voor transportatie naar uterus
o Overleefd 24u, 12 bevruchting mogelijk
o Overschotje = geel lichaam
Corpus luteum produceert ook in eierstok (ovarium) oestrogeen & progesteron
VROUWELIJKE HORMONEN:
Hormoon = stof aangemaakt in gespecialiseerde cellen (klieren) en via het bloed naar andere delen
van het lichaam gevoerd waar ze hun invloed uitoefenen.
1) Hormonen aangemaakt in HERSENEN
a. Aangemaakt in hypofyse:
1: FSH = follikel stimulerend hormoon
Zorgt voor rijping v follikels in eierstok
2: LH: luteïniserend hormoon
Veroorzaakt eisprong
Vorming geel lichaam
3: prolactine: regelt hoeveelheid melkproductie
b. Aangemaakt in de hypothalamus : oxytocine
- Aangemaakt op einde zwangerschap
- T.g.v daling progesteron & prikkeling zenuwen in baarmoederhals door hoofd
foetus
- Functies oxytocine:
o Zorgt voor weeën= contracties baarmoeder
o Zorgt voor spuiten moedermelk: toeschietreflex
o Zorgt voor binding moeder-kind ( bijnaam: knuffelhormoon)
2) Hormonen aangemaakt in GESLACHTSORGANEN
a. Oestrogeen: gevormd in eierstok door follikelcellen & geel lichaam
- Pri & sec geslachtskenmerken
- Regeling menstruatiecyclus
- Aangroei baarmoederslijmvlies
b. Progesteron
- Gevormd in eierstok door geel lichaam
- Eerste 12 weken zwangerschap: aangemaakt door geel lichaam, rest door
placenta
- Functies
o Baarmoederslijmvlies onderhouden
Voorbereiding innesteling
o Aangroei slijmklieren in bm ( voeding eicel)
o Verhinderen nieuwe rijping ( remt FSH) en nieuwe ovulatie ( remt LH)
3) Hormonen aangemaakt door PLACENTA
a. Oestrogeen & progesteron
Vanaf 12e week
Eline Vandervaren
Primaire geslachtsorganen: penis, balzak, vagina, teelballen, eierstokken, baarmoeder -> vanaf
geboorte aanwezig
Secundaire geslachtsorganen: schaamhaar, borsten, hoge/lage stem, spieren, vet, brede bekken ->
vanaf puberteit : geslachtshormonen
- Vrouw: oestrogeen
- Man: testosteron
Mannelijk geslachtsorgaan:
Teelballen: teelballobjes & zaadbuisjes
o Monden uit in bijbal
o Functies: opslag zaadcellen & verdere rijping zaadcellen
o Wandcellen: productie zaadcellen
o Cellen v Leydig: productie testosteron
Prostaatklier:
o Prostaatvocht (1/3 zaadvloeistof)
o Functies: zaadcellen beweeglijker maken & beschermen zure omgeving vagina
Zaadblaasje :
o Vocht (1/3 zaadvloeistof)
o Functie: beschermen tegen zure omgeving vagina ( laat ze langer leven)
Vasectomie :
o = afbinden / doorsnijden zaadleider
Ejaculatie nog mogelijk: vocht komt van prostaat & zaadblaasjes
Hormoonproductie mannen
o Testosteron: geproduceerd in cellen v L
Vanuit teelballen vervoerd via bloedbaan naar lichaam
Functie: geslachtskenmerken, productie zaadcellen & libido
Castratie
o = teelballen verwijderen
= geen testosteronproductie meer
= geen ontwikkeling sec geslachtskenmerken!
Vrouwelijk geslachtsorgaan
Eierstok = ovarium
Blaasje eicel = follikel
Eisprong = ovulatie
Rijpe follikel = graafse follikel
Eileider = oviduct
Baarmoeder = uterus
, Geel lichaam =corpus luteum
Fases eicel :
o Eicel in follikel
o Rijp? In trechter naar oviduct ( eileider) = ovulatie
o Trilharen zorgen voor transportatie naar uterus
o Overleefd 24u, 12 bevruchting mogelijk
o Overschotje = geel lichaam
Corpus luteum produceert ook in eierstok (ovarium) oestrogeen & progesteron
VROUWELIJKE HORMONEN:
Hormoon = stof aangemaakt in gespecialiseerde cellen (klieren) en via het bloed naar andere delen
van het lichaam gevoerd waar ze hun invloed uitoefenen.
1) Hormonen aangemaakt in HERSENEN
a. Aangemaakt in hypofyse:
1: FSH = follikel stimulerend hormoon
Zorgt voor rijping v follikels in eierstok
2: LH: luteïniserend hormoon
Veroorzaakt eisprong
Vorming geel lichaam
3: prolactine: regelt hoeveelheid melkproductie
b. Aangemaakt in de hypothalamus : oxytocine
- Aangemaakt op einde zwangerschap
- T.g.v daling progesteron & prikkeling zenuwen in baarmoederhals door hoofd
foetus
- Functies oxytocine:
o Zorgt voor weeën= contracties baarmoeder
o Zorgt voor spuiten moedermelk: toeschietreflex
o Zorgt voor binding moeder-kind ( bijnaam: knuffelhormoon)
2) Hormonen aangemaakt in GESLACHTSORGANEN
a. Oestrogeen: gevormd in eierstok door follikelcellen & geel lichaam
- Pri & sec geslachtskenmerken
- Regeling menstruatiecyclus
- Aangroei baarmoederslijmvlies
b. Progesteron
- Gevormd in eierstok door geel lichaam
- Eerste 12 weken zwangerschap: aangemaakt door geel lichaam, rest door
placenta
- Functies
o Baarmoederslijmvlies onderhouden
Voorbereiding innesteling
o Aangroei slijmklieren in bm ( voeding eicel)
o Verhinderen nieuwe rijping ( remt FSH) en nieuwe ovulatie ( remt LH)
3) Hormonen aangemaakt door PLACENTA
a. Oestrogeen & progesteron
Vanaf 12e week
