Internationale economie: deel 2

Van Rome tot Brexit: integratie en
desintegratie van Europa
Van ambiti euze dromen

- Vlak na WO2: samenwerking in Europa is nodig voor vrede/veiligheid/welvaart
 Handelsintegratie – samenwerking  zo ontneem je incentieven van landen om in
conflict te gaan met elkaar

Brexit – grote uitdagingen

- Grote uitdagingen – essentie Europese Unie aangetast
 Normaal landen geïnteresseerd om in EU te stappen – toegang grote Europese
interne land (handelsbelemmeringen afbouwen)
 Voorbeeld Britten misschien gevolgd?

Economische eenwording van Europa

- Jaren ’50-’60: basisidee Europese integratie – opgenomen in Verdrag van Rome
 Creatie van een Europese ééngemaakte markt met vrij verkeer van goederen,
diensten, personen & kapitaal
- Belangrijke stap gezet in 1968: oprichting Europese Douane-Unie
Bijzonder snel: indien handelsakkoord sluiten – vergt vele jaren van
onderhandelingen
 Opheffing intra-Europese formele handelsbelemmeringen
 Gemeenschappelijke extern handelsbeleid – gezamenlijk beleid uitwerken ten
opzichte van niet-Europese landen
- MAAR
 Realiteit niet volledige realisatie doelstellingen
o Geen rekening gehouden met technische handelsbarrières – kunnen vrij
omvangrijk zijn (allerlei standaarden)  aanpakken vanaf jaren 80 met
eenheidsakte die de interne markt moest creëren (volledig)
 Interne markt niet einddoel – nog verdere integratie – invoering euro uiteindelijk ook
een verdere stap in éénmaking Europese markt (verschillende munteenheden is ook
handelsbelemmering)
- Algemene doelstellingen van 1992-project (eenheidsakte 1986)
 Vrij verkeer van goederen = verderzetting van Verdrag van Rome
 Vrij verkeer van diensten – hedendaags belang in economie
 Vrij verkeer van productiefactoren (arbeid & kapitaal)
- Concrete doelstellingen (1992-project)
 Wegwerken resterende belemmeringen na douane-unie
o Technische barrières (veiligheid & gezondheid)
o Administratieve formaliteiten (overheidsaanbestedingen – marktverstorend
eerst – overheden grote investeerders & deze heeft nogal de neiging om
lokaal te kopen dan discrimineer je ten opzichte van buitenlandse
producenten)
o Lokale vereisten – bepaalt deel van de productie uit land van bestemming
moeten halen – concurrentie verstoren
o Macht nationale overheidsbedrijven - heel groot stuk economische activiteit
in handen overheid naar markt te brengen (postkantoor bv)

,  Liberalisering dienstensectoren grote uitdaging
o Op dit moment trekt Europa een voortrekkersrol

Economische moti vati e voor interne markt

- Hogere efficiëntie in Europese bedrijven door middel van meer concurrentie en
schaaleffecten
 Meer concurrentie  bedrijven moeten efficiënter werken om te overleven
 Grotere markt = grotere schaal  productie verloopt efficiënter zodat consumenten
lagere prijs moeten betalen
- Meer efficiëntie: Lagere en gelijke prijzen voor alle Europese consumenten + betere kwaliteit

Beleidsrealisati es van de interne markt

- Harmonisatie: Europese standaarden
 Nationale standaarden vielen zo weg – minimum vereisten  verplicht na te leven
 Essentiële vereisten
- Europese normalisatieorganisaties
 CE-logo – aanduiding dat product voldoet aan Europees label – voldoet aan de
minimum normen die Europa oplegt
 Vrijwillig na te leven
- Informatie via (wat zijn de voorwaarden?)
 TRIS: technical regulations information system
 TBT: technical barriers to trade (WHO)

Practi sche implicati es voor ondernemingen

- Zakendoen in EU wordt gemakkelijker
 Veel gemeenschappelijke Europese spelregels
 Goede info via EU omtrent resterende nationale regels
o Binnen Europese beleidsdomeinen: in principe enkel uitzonderingen
(nationale regels)
o Nationaal beleid binnen niet-Europese beleidsdomeinen (belastingen, BTW,
sociale wetgeving)
- Belangrijke aandachtspunten in EU-beleid
 Oprichting nieuwe bedrijven en stimulering Europese activiteiten
 Stimuleren van innovatie
- Ook ondernemers organiseren zich op EU niveau
 Europese federaties die belangen ondernemingen gaan beschermen

Uitbouw Europese interne markt verklaart groot belang intra-EU handel

- Economisch gevolg van uitbouw interne markt – Europese landen veel handel drijven met
elkaar
 Buiten Europa handel is niet onbelangrijk voor vele landen maar voor anderen is dit
erg heftig
 Europese Unie als geheel zie je dat we in de 60% van de handel nog altijd intra
Europees is
o Over de landen heen zijn er verschillen: Centraal & Oost-Europese markten
zeer Europees gericht <-> Belgische bedrijven gaan meer over Europese
grenzen heen kijken = goede zaak = verdere internationalisering // Spanje &

, Italië relatief sterk op de niet-Europese markten gericht – grote bedrijven zijn
ook actief buiten Europa
o VK altijd outlier – 50% Europese & 50% niet-Europese markt gericht

Theorie van economische integrati e

Basismodel: MD-MS




Analyse:

- Gebruik maken vrijhandel versus handelsbelemmering
 Invoering tarief dat hetzelfde is voor alle landen – MFN (most favoured nation tariff)
- Eenvoudige handelsliberalisering = opheffen van een tarief (MFB)  welvaartseffect? <->
het instellen van een MFN tarief?
- Grafisch (1):
 Linkerkant: buitenland exporteert // Rechterzijde: binnenland dat importeert //
Evenwichtssituatie MD=MS
 Stel in land rechterkant: MFN ingevoerd MS curve verschuift – prijs die je in
binnenland bepaalt verhoogt, eender welke import  Pa naar P+T




- Grafisch (2):
 Initieel prijs gelijk aan Pft – geen handelingsbelemmeringen  Mft importeren en Xft
exporteert
 Binnenland tarief T invoegen  prijzen hoger in binnenland = minder importeren
 Buitenlandse exporteur minder uitvoeren & minder geld krijgen




- Effecten van het instellen van een tarief

,  Binnenlandse prijs stijgt
 Handelsprijs daalt
 Import daalt
 Lokale effecten
o Binnenlandse consumptie daalt & binnenlandse productie stijgt
o Buitenlandse consumptie stijgt & buitenlandse productie daalt
- Welvaart bepalen binnenland – grafisch (3)
 Ambigu karakter van het invoeren van een tarief groot land




- Welvaart bepalen buitenland – grafisch (4)
 Minder kunnen exporteren door de lagere prijs
 Lagere prijs door tarief




- Gecombineerde welvaart – grafisch (5)
 Als we in situatie van handelsbelemmering zitten – welvaart altijd lager dan situatie
vrijhandel




EU integrati e: preferenti ële handelsliberalisering