MK: ontwikkelingspsychologie een volledige samenvatting.

H1. Een inleiding in de ontwikkeling van het kind
1.1 Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie: de wetenschappelijke benadering die de veranderingen, groei en
stabiliteit bij opgroeiende mensen bestudeert, de focus ligt op de jonge jaren. Specialisaties
zijn:

- Fysieke ontwikkeling: kijkt naar de hersenen, de zintuigen etc.

- Cognitieve ontwikkeling: ontwikkeling van intellectuele vermogens zoals denken.
- Piaget

- Sociaal emotionele ontwikkeling: kijkt o.a. naar sociale relaties en het omgaan met emoties.
- Erikson
- Vygotsky

- Persoonlijkheidsontwikkeling: focust zich op gedragingen en karakter.


Verpleegkundige en OWPS:
 Op een kinderafdeling
 Chronische/acute ziek kinderen (en ouders)
 AGZ en GGZ afdeling
 kennis van ontwikkelingsfasen: van invloed hoe iemand functioneert
 ontiwkkeling in vroege jeugd bepalen voor mogelijke psychiatrische problemen, die
ook AGZ afd terrecht komen
 zwangere patienten
 gezinnen van opgenomen patienten
 werken met verstandelijke beperkte mensen
 MGZ
 jeugd gezondheidszorg, consultatiebureau, gezinnen in de thuiszorg


Invloeden op de ontwikkeling
Mensen horen tot een cohort; een groep mensen die ongeveer rond dezelfde tijd en op dezelfde
plek geboren zijn. Verschillende gebeurtenissen hebben invloed op alle mensen uit de cohort.

- ★ Normatieve gebeurtenissen:
Gebeurtenissen die de meeste mensen uit dezelfde cohort meemaken. Voorbeelden zijn:

o Historische gebeurtenissen: zoals oorlog, een pandemie of rampen.
o Leeftijdsgebonden invloeden: biologische invloeden die iedereen van een
bepaalde leeftijdsgroep meemaakt. Bijv. het bereiken van de pubertijd, ongesteld
worden.
o Sociaal culturele invloeden; bijv. je afkomst, sociale klasse, cultuur etc.

- Niet normatieve gebeurtenissen:
Speciale gebeurtenissen die een bepaald persoon meemaakt, de meeste mensen
maken deze gebeurtenissen niet mee. Bijv. het overlijden van een ouder.

,Continue of discontinue verandering?
- Continue verandering: Bijv. het groeien van kinderen. Datgene wat er veranderd, veranderd
alleen in hoeveelheid, niet van aard.

- Discontinue verandering: Bijv. het zindelijk worden. Datgene wat veranderd, veranderd van
aard. Ontwikkeling van kinderen loopt met sprongetjes.


Kritieke en gevoelige perioden
We hebben het over een kritieke periode wanneer de effecten van een bepaalde stimuli
onomkeerbaar zijn (kan zowel positief als negatief zijn). De Lange zei bijvoorbeeld dat een
liefdevolle volwassenen voor een jong kind essentieel is om zich veilig te laten voelen, als dit gemist
wordt kan dit niet op latere leeftijd gecompenseerd worden.

Echter, tegenwoordig geloven we meer in de plasticiteit (= flexibiliteit) van kinderen. Uit
verschillende onderzoeken blijkt dat we sommige achterstanden wel degelijk kunnen inhalen.
Daarom spreken we tegenwoordig liever van gevoelige perioden. Hierbij zien we wel dat we
extra gevoelig voor de effecten van een stimuli zijn, maar deze effecten hoeven niet permanent te
zijn.

Kritieke periode: specifieke tijd in de ontwikkeling waarin ene bepaalde gebeurtenis de grootse en
zelfs onomkeerbare gevolgen heeft
 aanwezigehid van omgevingsstimuli noodzakelijk voor een nromale ontwikkeling/ blootstelling
aan bepaalde stimuli die abnormlae ontwikkeling tot gevolg heeft.
 gevolgen zijn permanent en onomkeerbaar

Gevoelige periode: een bepaalde periode in de ontwikkeling waarin mensen extra gevoelig zijn voor
bepaalde gebeurtenissen.
 gevoelig voor bepaalde omgevingsstimuli
 gevolgen kunnen wel ontwikkeling verstoren, maar is tijdelijk, het kan worden ingehaald.


Nature en nurture
Nature nurture debat: is ons gedrag aangeboren of aangeleerd? Met nature bedoelen we datgeen
wat aangeboren is, een voorbeeld hiervan is een proces dat we maturatie noemen; het ontvouwen
van voorbestemde genetische informatie.

Nurture gaat over de omgevingsinvloeden, voorbeelden hiervan zijn:
- Biologisch – bijv. alcohol gebruik tijdens de zwangerschap.
- Sociaal – bijv. de manier van opvoeden.
- Maatschappelijk – bijv. in welke economische klasse een kind opgroeit.

De ontwikkelingspsychologie geloofd er in dat gedrag niet puur nature of nurture is, maar
een combinatie van beide. De vraag is meer; wat heeft meer invloed op wat?

, H3. Het begin van het leven
3.3 Prenatale groei en verandering
Prenatale omgeving; bedreigingen voor de ontwikkeling
- ★ Teratogeen effect:
Een factor in de omgeving, bijv. drugs, chemische stoffen of een virus, die kan leiden tot een
geboorte afwijking, problemen tijdens de bevalling of een miskraam. De placenta hoort hier
bescherming tegen te bieden.

- Foetaal alcohol syndroom (FAS):
Een cognitieve stoornis die wordt veroorzaakt door het drinken van alcohol tijdens
de zwangerschap.

Het wordt door recente onderzoeken steeds duidelijker dat ook de vader invloed kan hebben op de
gezondheid van de baby tijdens de zwangerschap. Mogelijke factoren zijn roken (zorgt voor passief
roken van de moeder), fysieke of mentale mishandeling van de moeder en haar stress toebrengen.


Teratogene effecten: (invloed van vaders en sociale en culturele factoren)
 voedingspatroon van de moeder
 leeftijd van de moeder
 gezondheid van de moeder
 drugs/medicijngebruik
 alcohol, caffeine en tabak