VOLLEDIGE SAMENVATTING PEDAGOGIEK

PEDAGOGIEK
Bachelor in de orthopedagogie – Hogeschool Gent




KAYLEY DEPOORTER

, Pedagogiek les 1: wat is
pedagogiek?
 Paidagogos  Pais= kinderen; agogos= begeleiden / agogein= leiden
 Studie van de opvoeding van kinderen en jongeren van 0-18jr

 Pedagogiek probeert opvoeding en opvoedend handelen systematisch te beschrijven door,
op basis van kwalitatief en kwantitatief onderzoek, algemeen geldende uitspraken te doen

 Pedagogiek= handelingswetenschap die tot inzichten wil komen die bruikbaar zijn in de
praktijk van opvoeding  handelen v opvoeders staat centraal

 ‘Opvoeden’  praktijk | ‘Pedagogiek’  wetenschap



3 niveaus van pedagogisch handelen
 Theorie – opvoedingswetenschap:
o Wetenschap, wetenschappelijke kennis
o Bv. wetenschappelijk artikel over effecten van straffen en belonen

 Praktijktheorie – opvoedingsleer:
o Theoretische aanwijzingen die het pedagogisch handelen ondersteunen
o Bv. advies over hoe om te gaan met straffen en belonen; beter belonen voor wat
kind goed doet dan straffen voor wat kind verkeerd doet

 De praktijk – opvoedkunde:
o Het dagelijkse opvoeden, wat je effectief doet in je omgang met kinderen
o Basisattitude= zo bewust mogelijk met onze manier van handelen bezig zijn
o Bv. vader probeert agressief gedrag van zoon te negeren en beloont hem wanneer
hij lief is. Het lukt niet altijd…



Het ontstaan vd pedagogie(k) als wetenschap
 Pedagogiek als wetenschap= heel jong
o 1e leerstoel ad universiteit v Halle: 1779
o Als wetenschap dus pas laat invloed op het werkveld (WO2)
o Bekende 1e pedagogen: Decroly (BE), Langeveld, Kohnstamm, Bladergroen (NL)

 Opvoeding (de praktijk) is een thema dat even oud is als de mensheid
o Bv. De Spartaanse opvoeding (heel streng)
 Grootbrengen buiten gezin  zelfstandig hun weg vinden
 Doelen: lichamelijke ontwikkeling en discipline

,  Opvoedingspraktijk was ook vaak thema van filosofen (Aristoteles, Socrates,…)

Situering pedagogiek in de wetenschappen
 Pedagogiek= deelwetenschap (van agogiek)

 Pedagogiek specialisaties onderwijspedagogiek, klinische pedagogiek, gezinspedagogiek,
forensische pedagogiek, historische pedagogiek, theoretische pedagogiek en sociale
pedagogiek

 Indeling ngl leeftijd
o Pedagogiek – kinderen en jongeren
o Andragogiek – volwassenen
o Gerontagogiek – ouderen

 Indeling ngl studieobject
o Pedagogiek ( begeleiden v kinderen & jongeren naar volwassenheid )

o Sociale agogiek ( sociale en culturele welzijn, deelwetenschap vd agogiek  over
de maatschappelijke problematiek v begeleiden)

o Psychoagogiek ( over het begeleiden van mensen in psychische nood)

o Orthopedagogiek ( over het begeleiden van mensen in nood)

 Hulpwetenschappen vd pedagogiek:
o Hulpwetenschappen= wetenschappen waarvan de inzichten helpen voor de
theorievorming ve andere wetenschap

o Psychologie; filosofie; sociologie; ontwikkelingspsychologie; biologie; medisch. Wet;..
 Onderscheid psychologie en pedagogie (zit id geschiedenis):
PSYCHOLOGIE: beschrijven en verklaren – waardenvrij
PEDAGOGIE: practici en handelingswetenschap – waardengeladen

 Multidisciplinaire activiteit is een activiteit zoals bepaalde vormen v
wetenschap en kunst waarbij kennis vanuit meerdere disciplines
gecombineerd worden ingezet om de activiteit te voltooien
 Interdisciplinariteit: samenwerking met verschillende disciplines

o Verschillende denkkaders binnen de pedagogiek
 Niet 1 manier om naar opvoeding en onderwijs te kijken
 Er zijn verschillende denkkaders, stromingen binnen de pedagogiek:
 Bv. Behavioristische benadering (gedrag v mens + invloed omgeving)
= leertheoretische/gedragstherapeutische benadering

 Bv. Cognitieve leertheoretische benadering (ontwikkelingsstadiums)
 hierop inspelen op de cognitieve mogelijkh. vh kind

,  Bv. Sociaal constructivistische benadering (belang sociale interacties)
 Vygotsky; kind leert begrijpen via probleemoplossende interacties

 Advies: experimenteer met alle verschillende visies op pedagogiek en zie wat
werkt in een bepaalde situatie




Pedagogiek les 2:
theoretische pedagogiek
 Driestromenland
o Geesteswetenschappelijke stroming
o Empirisch-analytische stroming
o Kritisch-emancipatorische stroming
 Cultuur-historische school
 Postmodernisme


DRIESTROMENLAND
De tijdsgeest

 Periode vd verlichting
o Filosofen: goedheid en individuele vrijheid vd mens  vrijheid, gelijkheid en
broederlijkheid  uitleggen hoe de wereld nu kon evolueren naar een ideale wereld
id toekomst

 De moderne tijd: 3 grote verhalen:
o Vrijheid: liberaal gedachtengoed  empirisch-analytische stroming
o Broederlijkheid: christelijk gedachtengoed  geesteswetenschappelijke stroming
o Gelijkheid: socialistisch gedachtengoed  kritisch-emancipatorische stroming
o  Driestromenland!!
 Nu opvoeden voor later (toekomst)
 Autonomie ontwikkelen
gemeenschappelijke
 Kritiek op elkaar
 Personalistische/geesteswetenschappelijke pedagogiek:
 kind en relatie ouder-kind centraal + de opvoedingspraktijk
 christelijke visie (broederlijkheid etc. =uniciteit en individualiteit)

 grondleggers:
Dilthey (naastenliefde, onderscheid natuur -en geesteswetensch.)