1 Inkoop en logistiek
Hoofdstuk 1: inkoop: begripsbepalingen
Een beschrijving geven v/d inkoopfunctie als bedrijfsfunctie en aangeven welke bijdrage de
inkoopfunctie aan het ondernemingsresultaat kan hebben.
De inkoopfunctie heeft betrekking op de inrichting en uitvoering v/h inkoopproces en betreft:
‘Het van externe bronnen betrekken van alle goederen en diensten die noodzakelijk zijn voor de
bedrijfsvoering en instandhouding v/e organisatie tegen de meest gunstige voorwaarden.’
Voordelen:
- Actieve, marktgerichte ondernemingsactiviteiten
- Activiteit die voor de onderneming van strategisch belang is
- Gericht op ontwikkelen en in stand houden v/e duurzame relatie met de leveranciers
Inkoop is een bedrijfsfunctie die zorg draagt voor de juiste grondstoffen, hulpstoffen en producten.
Het is van belang dat deze goederen op het juiste tijdstip, in de vereiste hoeveelheden en in de juiste
kwaliteit aanwezig zijn tegen de laagste kosten.
Aspecten:
- Beschikbaarheidsaspect (gevraagde goederen aanwezig in juiste kwaliteit en hoeveelheid op
tijd ter beschikking komen v/d aanvrager)
- Commercieel aspect (tegen de laagst mogelijke integrale kosten)
- Technisch en logistiek aspect (goederen beschermd, beschreven, opgeslagen, beheerd,
verdeeld worden)
4 primaire taken volgens Van Weele:
- Zorgen voor continuïteit v/d bedrijfsprocessen
- Reduceren v/d inkoop gebonden kosten
- Het verminderen v/d strategische kwetsbaarheid op inkoopmarkten
- Product- en procesvernieuwing
De inkoopfunctie is van grote invloed op het ondernemingsresultaat. Onderscheid tussen directe en
indirecte bijdragen aan ondernemingsresultaat.
- Directe bijdragen (gaat om het inkoopaandeel en financiële verschil dat kortingen en
reducties meebrengen in ondernemingsresultaat -> daadwerkelijke kosten)
- Indirecte bijdragen (vaak van grotere invloed dan directe bijdragen. Hierbij kan gedacht
worden aan standaardisatie, voorraadverminderingen, product- en procesverbetering e.d.
Oftewel, allemaal onderdelen die bijdragen aan de concurrentiepositie.
De plaats van inkoop in het waardeketen van Porter uitleggen.
Ondersteunende diensten -> inkoop richt zich op het voorzien v/d inkoopbehoeften v/h primaire
proces v/e organisatie (directe inkoop) en de ondersteunende processen (indirecte inkoop).
1
,Verschillende concepten en begripsbepalingen in verband met inkoop verklaren en toelichten.
inkoopaandeel Som van alle inkopen / totale omzet
inkoopfunctie Het van externe bronnen betrekken van alle
goederen en diensten die noodzakelijk zijn voor
de bedrijfsvoering en de instandhouding v/e
organisatie tegen de meest gunstige
voorwaarden
e-procurement Elektronisch en web-based oplossingen bij
inkoopproces
Inkomende logistiek Ingangs- en kwaliteitscontrole, opslag, en
voorraadbeheer
Uitgaande logistiek Opslag, overslag, verzendklaar maken en
orderverwerking
Inkoopplan Concrete uitwerking van alle elementen v/h
inkoopbeleid, waarbij optimalisatie van
efficiency, effectiviteit en bijdrage aan het
resultaat centraal staan.
Supply chain management (ketenmanagement) Optimaliseren van alle activiteiten tussen de
diverse partners in zelfde voortbrengingsketen
NPR (non product related) Ondersteunende, indirecte inkoop, bv.
Schoonmaakmiddelen voor een school.
BOM (bill of materials) Directe inkoop, nodig voor productie v/e
eindproduct. Bv motorblok voor auto’s
OEM (original equipment manufacturer Een bedrijf dat een origineel product fabriceert,
dat verder verwerkt kan worden – bv. Intel
produceert chips, moederborden voor
computers, die andere producenten verder
inbouwen.
Bestellen (ordering) Plaatsen van opdracht tot levering
Kopen (buying) Opdracht tot levering na marktverkenning
Inkopen (purchasing, procurement) Specificeren wat gekocht moet worden,
selecteren en contracteren v/d leverancier +
onderhandelen
Bevoorrading (supply management) Inkoop, voorraadbeheer en transport
Leveringsbronnen (sourcing) Zoeken en zich verzekeren van leveranciers
Inkoopproces Specificeren -> selecteren -> contracteren ->
bestellen -> bewaken -> nazorg
Inkooppakket Een groep producten of diensten die belangrijke
kenmerken gemeen hebben.
Het toegenomen belang v/d inkoopfunctie vanuit financieel en strategisch perspectief
beargumenteren.
Bij het grootste deel v/d bedrijven erkent men dat de inkoopfunctie behoort tot één v/d basisfuncties
v/d onderneming. Steeds meer groeit het besef dat de inkoopfunctie werkelijk kan bijdragen tot de
versterking v/d concurrentiepositie v/d onderneming. Zonder een degelijke inkooppolitiek wordt de
continuïteit en de groei v/d onderneming ernstig in gevaar gebracht. Winstgevendheid kan door
méér inkomsten, minder uitgaven of beiden worden gerealiseerd. Ook is het belangrijk om bij het
onderwerp ‘geld’ een onderscheid te maken tussen prijs, kosten en uitgaven. Doordat in de industrie
2
,en handel het grootste deel v/d totale kosten gerelateerd is aan ingekochte goederen en diensten,
vormt de inkoopfunctie voor vele industriële ondernemingen een belangrijke financiële
hefboomfactor.
De noodzakelijke link tussen de inkoopstrategie en de bedrijfsstrategie leggen.
Inkoop moet in lijn zijn met de bedrijfsstrategie en een bijdrage leveren aan het behalen daarvan.
Inkoop mag nooit een op zichzelf staande activiteit zijn. In het creëren van meerwaarde zit de kracht
in elk onderdeel v/d organisatie. Verkoop (helemaal achteraan in het traject), maar ook andere
bedrijfsfuncties voegen elk wat toe, waardoor de specifieke bijdrage van inkoop (veel eerder in
bedrijfsproces) moeilijker aanwijsbaar is. In de voorbereiding v/d feitelijke aanschaf zit de
meerwaarde v/d inkoop. Inkoopafdeling kan in deze fase ervoor zorgdragen dat het bedrijf een
concurrentievoordeel kan pakken, dat het verschil zal maken op de uiteindelijke verkoopmarkt.
Nieuwe ontwikkelingen in inkoop aangeven en verduidelijken.
- Coördinatie van inkoopbehoeften (ondernemingen met verschillende productievestigingen
kan men door gemeenschappelijke inkoopbehoeften te combineren, belangrijke
inkoopvoordelen behalen.)
- Inkoop samenwerking (het samen bundelen en/of delen van informatie en expertise,
hulpmiddelen en/of volume op het gebied van inkoop met als doel het behalen van voordeel
voor alle deelnemende organisaties
- Integratie van inkoop in binnen supply chain mangament (voortschrijdende
informatietechnologie maakt binnen ondernemingen een betere productie-, materiaal-,
bevoorradingsystematiek mogelijk.
- Integratie van inkoop en leveranciers in productontwikkeling (de inbreng van een
inkoopdeskundige zorgt voor het juist kiezen van leveranciers. Want vanuit een commercieel
gezichtspunt is het onwenselijk dat specificaties naar een bepaalde leverancier worden
toegeschreven.)
- Uitbesteding, global sourcing en offshoring (Door externe leveranciers te betrekken, kunnen
zij werkzaamheden sneller, beter en goedkoper uitvoeren dan waartoe ze zelf in staat zijn.)
- Compensatieverplichtingen (Ondernemingen die op internationale afzetmarkten opereren,
worden niet zelden verplicht een deel van hun omzet te compenseren met lokale aankopen.)
- Total quality control en Just in time-productie (Grote fabrikanten hebben samen met
leveranciers programma’s opgezet met als doel de totale ketenkosten te verlagen. Behalve
dat fabrikanten zeer hoge kwaliteitseisen stellen aan hun leveranciers, kennen zij specifieke
eigen kwaliteitsprogramma’s die ertoe moeten leiden dat leveringen door de leveranciers
ongekeurd en rechtstreeks aan de productielijn plaatsvinden.)
- Duurzaam inkopen (in alle fasen v/h inkoopproces moet rekening gehouden worden met
milieu en sociale aspecten)
- E-procurement (Elektronisch en web-based oplossingen bij inkoopproces)
2 hoofdvormen: E-informing (inkoopbesturingsproces vereenvoudigen door
internettechnologie) en E-transacting (inkooptransactieproces vereenvoudigen door
internettechnologie)
3
, Hoofdstuk 2: Professionalisering v/d inkoop en plaats van inkoop in het bedrijf
De ontwikkeling van inkoop naar een professionele functie beschrijven
Professionalisering: alle activiteiten die tot doel hebben kennis en vaardigheden v/e beroepsgroep te
verbeteren en verder te ontwikkelen. Momenteel begint in veel bedrijven het besef te groeien dat
inkoop wel een belangrijke functie is, en geen ‘dumpplaats’ zoals dit in veel bedrijven is/was. Het
belang werd in financiële zin, als in strategisch opzicht, te vaak onderschat. Nu is er wel ambitie om
inkoper te laten uitgroeien tot een volwaardige ‘partner in business’. De sleutel tot de toekomst ligt
in de (h)erkenning van inkoop als strategische en tactische functie die bijdraagt aan het succes v/d
hele organisatie. Zijn taken zijn ook minder eenzijdig, maar veel uitgebreider nu, waarin hij ook
kaders waarschuwt voor gevaren. Hij heeft, bij wijze van spreken, meerdere rollen dan enkel inkoper
(strateeg, waakhond, teamspeler, onderhandelaar,…)
Verschillende inkoopontwikkelingen uitleggen
Inkoopontwikkelinsmodel Keough:
Onderscheid 5 stadia van ontwikkeling en veronderstelt een verband tussen industrie waarbinnen
een organisatie opereert en de mate van de inkoopprofessionaliteit. Inkoopprofessionaliteit stijgt ->
bijdrage van inkoop in zin van cumulatief gerealiseerde inkoopbesparingen groter
1. Dien de fabriek
2. Laagste kosten per eenheid
3. Gecoördineerde inkoop
4. Crossfunctionele inkoop
5. World-class supply management
Factoren die ontwikkelsnelheid bepalen: bedrijfscontext, strategie v/d onderneming,
systeemontwikkeling, betrokkenheid v/h topmanagement, leiderschap
Model van Burt:
Inkoopfunctie evolueert van ‘stand alone functie’ naar ‘teamplayer’. Focus van inkoop omvat steeds
meer het functioneren v/d organisatie als geheel.
4 fasen model:
1. Administratieve functie (laag geplaatst, enkel bezig met plaatsen en afhandelen van orders)
2. Mechanische functie (vooral sluiten van transacties, oog op commerciële aspecten)
3. Pro-actieve functie (initiatieven nemen, lange termijnvisie, voortouw in
leveranciersmanagement)
4. Strategische functie (ondernemende, extraverte bedrijfsfunctie, professionele strategische
functie)
4
Hoofdstuk 1: inkoop: begripsbepalingen
Een beschrijving geven v/d inkoopfunctie als bedrijfsfunctie en aangeven welke bijdrage de
inkoopfunctie aan het ondernemingsresultaat kan hebben.
De inkoopfunctie heeft betrekking op de inrichting en uitvoering v/h inkoopproces en betreft:
‘Het van externe bronnen betrekken van alle goederen en diensten die noodzakelijk zijn voor de
bedrijfsvoering en instandhouding v/e organisatie tegen de meest gunstige voorwaarden.’
Voordelen:
- Actieve, marktgerichte ondernemingsactiviteiten
- Activiteit die voor de onderneming van strategisch belang is
- Gericht op ontwikkelen en in stand houden v/e duurzame relatie met de leveranciers
Inkoop is een bedrijfsfunctie die zorg draagt voor de juiste grondstoffen, hulpstoffen en producten.
Het is van belang dat deze goederen op het juiste tijdstip, in de vereiste hoeveelheden en in de juiste
kwaliteit aanwezig zijn tegen de laagste kosten.
Aspecten:
- Beschikbaarheidsaspect (gevraagde goederen aanwezig in juiste kwaliteit en hoeveelheid op
tijd ter beschikking komen v/d aanvrager)
- Commercieel aspect (tegen de laagst mogelijke integrale kosten)
- Technisch en logistiek aspect (goederen beschermd, beschreven, opgeslagen, beheerd,
verdeeld worden)
4 primaire taken volgens Van Weele:
- Zorgen voor continuïteit v/d bedrijfsprocessen
- Reduceren v/d inkoop gebonden kosten
- Het verminderen v/d strategische kwetsbaarheid op inkoopmarkten
- Product- en procesvernieuwing
De inkoopfunctie is van grote invloed op het ondernemingsresultaat. Onderscheid tussen directe en
indirecte bijdragen aan ondernemingsresultaat.
- Directe bijdragen (gaat om het inkoopaandeel en financiële verschil dat kortingen en
reducties meebrengen in ondernemingsresultaat -> daadwerkelijke kosten)
- Indirecte bijdragen (vaak van grotere invloed dan directe bijdragen. Hierbij kan gedacht
worden aan standaardisatie, voorraadverminderingen, product- en procesverbetering e.d.
Oftewel, allemaal onderdelen die bijdragen aan de concurrentiepositie.
De plaats van inkoop in het waardeketen van Porter uitleggen.
Ondersteunende diensten -> inkoop richt zich op het voorzien v/d inkoopbehoeften v/h primaire
proces v/e organisatie (directe inkoop) en de ondersteunende processen (indirecte inkoop).
1
,Verschillende concepten en begripsbepalingen in verband met inkoop verklaren en toelichten.
inkoopaandeel Som van alle inkopen / totale omzet
inkoopfunctie Het van externe bronnen betrekken van alle
goederen en diensten die noodzakelijk zijn voor
de bedrijfsvoering en de instandhouding v/e
organisatie tegen de meest gunstige
voorwaarden
e-procurement Elektronisch en web-based oplossingen bij
inkoopproces
Inkomende logistiek Ingangs- en kwaliteitscontrole, opslag, en
voorraadbeheer
Uitgaande logistiek Opslag, overslag, verzendklaar maken en
orderverwerking
Inkoopplan Concrete uitwerking van alle elementen v/h
inkoopbeleid, waarbij optimalisatie van
efficiency, effectiviteit en bijdrage aan het
resultaat centraal staan.
Supply chain management (ketenmanagement) Optimaliseren van alle activiteiten tussen de
diverse partners in zelfde voortbrengingsketen
NPR (non product related) Ondersteunende, indirecte inkoop, bv.
Schoonmaakmiddelen voor een school.
BOM (bill of materials) Directe inkoop, nodig voor productie v/e
eindproduct. Bv motorblok voor auto’s
OEM (original equipment manufacturer Een bedrijf dat een origineel product fabriceert,
dat verder verwerkt kan worden – bv. Intel
produceert chips, moederborden voor
computers, die andere producenten verder
inbouwen.
Bestellen (ordering) Plaatsen van opdracht tot levering
Kopen (buying) Opdracht tot levering na marktverkenning
Inkopen (purchasing, procurement) Specificeren wat gekocht moet worden,
selecteren en contracteren v/d leverancier +
onderhandelen
Bevoorrading (supply management) Inkoop, voorraadbeheer en transport
Leveringsbronnen (sourcing) Zoeken en zich verzekeren van leveranciers
Inkoopproces Specificeren -> selecteren -> contracteren ->
bestellen -> bewaken -> nazorg
Inkooppakket Een groep producten of diensten die belangrijke
kenmerken gemeen hebben.
Het toegenomen belang v/d inkoopfunctie vanuit financieel en strategisch perspectief
beargumenteren.
Bij het grootste deel v/d bedrijven erkent men dat de inkoopfunctie behoort tot één v/d basisfuncties
v/d onderneming. Steeds meer groeit het besef dat de inkoopfunctie werkelijk kan bijdragen tot de
versterking v/d concurrentiepositie v/d onderneming. Zonder een degelijke inkooppolitiek wordt de
continuïteit en de groei v/d onderneming ernstig in gevaar gebracht. Winstgevendheid kan door
méér inkomsten, minder uitgaven of beiden worden gerealiseerd. Ook is het belangrijk om bij het
onderwerp ‘geld’ een onderscheid te maken tussen prijs, kosten en uitgaven. Doordat in de industrie
2
,en handel het grootste deel v/d totale kosten gerelateerd is aan ingekochte goederen en diensten,
vormt de inkoopfunctie voor vele industriële ondernemingen een belangrijke financiële
hefboomfactor.
De noodzakelijke link tussen de inkoopstrategie en de bedrijfsstrategie leggen.
Inkoop moet in lijn zijn met de bedrijfsstrategie en een bijdrage leveren aan het behalen daarvan.
Inkoop mag nooit een op zichzelf staande activiteit zijn. In het creëren van meerwaarde zit de kracht
in elk onderdeel v/d organisatie. Verkoop (helemaal achteraan in het traject), maar ook andere
bedrijfsfuncties voegen elk wat toe, waardoor de specifieke bijdrage van inkoop (veel eerder in
bedrijfsproces) moeilijker aanwijsbaar is. In de voorbereiding v/d feitelijke aanschaf zit de
meerwaarde v/d inkoop. Inkoopafdeling kan in deze fase ervoor zorgdragen dat het bedrijf een
concurrentievoordeel kan pakken, dat het verschil zal maken op de uiteindelijke verkoopmarkt.
Nieuwe ontwikkelingen in inkoop aangeven en verduidelijken.
- Coördinatie van inkoopbehoeften (ondernemingen met verschillende productievestigingen
kan men door gemeenschappelijke inkoopbehoeften te combineren, belangrijke
inkoopvoordelen behalen.)
- Inkoop samenwerking (het samen bundelen en/of delen van informatie en expertise,
hulpmiddelen en/of volume op het gebied van inkoop met als doel het behalen van voordeel
voor alle deelnemende organisaties
- Integratie van inkoop in binnen supply chain mangament (voortschrijdende
informatietechnologie maakt binnen ondernemingen een betere productie-, materiaal-,
bevoorradingsystematiek mogelijk.
- Integratie van inkoop en leveranciers in productontwikkeling (de inbreng van een
inkoopdeskundige zorgt voor het juist kiezen van leveranciers. Want vanuit een commercieel
gezichtspunt is het onwenselijk dat specificaties naar een bepaalde leverancier worden
toegeschreven.)
- Uitbesteding, global sourcing en offshoring (Door externe leveranciers te betrekken, kunnen
zij werkzaamheden sneller, beter en goedkoper uitvoeren dan waartoe ze zelf in staat zijn.)
- Compensatieverplichtingen (Ondernemingen die op internationale afzetmarkten opereren,
worden niet zelden verplicht een deel van hun omzet te compenseren met lokale aankopen.)
- Total quality control en Just in time-productie (Grote fabrikanten hebben samen met
leveranciers programma’s opgezet met als doel de totale ketenkosten te verlagen. Behalve
dat fabrikanten zeer hoge kwaliteitseisen stellen aan hun leveranciers, kennen zij specifieke
eigen kwaliteitsprogramma’s die ertoe moeten leiden dat leveringen door de leveranciers
ongekeurd en rechtstreeks aan de productielijn plaatsvinden.)
- Duurzaam inkopen (in alle fasen v/h inkoopproces moet rekening gehouden worden met
milieu en sociale aspecten)
- E-procurement (Elektronisch en web-based oplossingen bij inkoopproces)
2 hoofdvormen: E-informing (inkoopbesturingsproces vereenvoudigen door
internettechnologie) en E-transacting (inkooptransactieproces vereenvoudigen door
internettechnologie)
3
, Hoofdstuk 2: Professionalisering v/d inkoop en plaats van inkoop in het bedrijf
De ontwikkeling van inkoop naar een professionele functie beschrijven
Professionalisering: alle activiteiten die tot doel hebben kennis en vaardigheden v/e beroepsgroep te
verbeteren en verder te ontwikkelen. Momenteel begint in veel bedrijven het besef te groeien dat
inkoop wel een belangrijke functie is, en geen ‘dumpplaats’ zoals dit in veel bedrijven is/was. Het
belang werd in financiële zin, als in strategisch opzicht, te vaak onderschat. Nu is er wel ambitie om
inkoper te laten uitgroeien tot een volwaardige ‘partner in business’. De sleutel tot de toekomst ligt
in de (h)erkenning van inkoop als strategische en tactische functie die bijdraagt aan het succes v/d
hele organisatie. Zijn taken zijn ook minder eenzijdig, maar veel uitgebreider nu, waarin hij ook
kaders waarschuwt voor gevaren. Hij heeft, bij wijze van spreken, meerdere rollen dan enkel inkoper
(strateeg, waakhond, teamspeler, onderhandelaar,…)
Verschillende inkoopontwikkelingen uitleggen
Inkoopontwikkelinsmodel Keough:
Onderscheid 5 stadia van ontwikkeling en veronderstelt een verband tussen industrie waarbinnen
een organisatie opereert en de mate van de inkoopprofessionaliteit. Inkoopprofessionaliteit stijgt ->
bijdrage van inkoop in zin van cumulatief gerealiseerde inkoopbesparingen groter
1. Dien de fabriek
2. Laagste kosten per eenheid
3. Gecoördineerde inkoop
4. Crossfunctionele inkoop
5. World-class supply management
Factoren die ontwikkelsnelheid bepalen: bedrijfscontext, strategie v/d onderneming,
systeemontwikkeling, betrokkenheid v/h topmanagement, leiderschap
Model van Burt:
Inkoopfunctie evolueert van ‘stand alone functie’ naar ‘teamplayer’. Focus van inkoop omvat steeds
meer het functioneren v/d organisatie als geheel.
4 fasen model:
1. Administratieve functie (laag geplaatst, enkel bezig met plaatsen en afhandelen van orders)
2. Mechanische functie (vooral sluiten van transacties, oog op commerciële aspecten)
3. Pro-actieve functie (initiatieven nemen, lange termijnvisie, voortouw in
leveranciersmanagement)
4. Strategische functie (ondernemende, extraverte bedrijfsfunctie, professionele strategische
functie)
4
