samenvatting wondzorg

Wondzorg
1.Inleiding
 Rekening houden met de hele patiënt
 Multidisciplinaire aanpak

2.Wettelijk kader
B1 handeling

 Prestaties zonder medisch voorschrift
 Voorbereiding, uitvoering en toezicht op:
 Wondzorg – stoma zorg – wonden met wieken, drains

B2 handeling

 Prestaties met medisch voorschrift
 Voorbereiding, uitvoering van en toezicht op
 Verwijderen van cutaan hechtingsmateriaal en wieken en drains
 Verwijderen cutane katheters
 Therapeutische baden

 raadplegen van geschreven of mondeling voorschrift

3.Anatomie en fysiologie van de huid
Functies van de huid

 Bescherming: koude en warmte – irritatie – druk – stof – chemische substanties – bacteriën en
virussen
 Elasticiteit speelt rol
 Verdedigen tegen micro organismen
 Absorptie actieve bestanddelen
 Zweetsecretie – thermoregulatie
 Registratie van druk, pijn,…




1

, 3.1. Structuur:
Epidermis of opperhuid: beschermlaag van de huid

 Bestaat uit 5 lagen
 Basale laag  levendige cellen
 Melanocyten  huidpigmenten, melanine
 Stratum spinosum  celverbindingen of demosomen
 Granulaire laag keratohyalinedruppels vormen granulen
 Hoornlaag of stratum corneum dode cellen zonder kern

Dermis

 Papillaire laag: losmazig bindweefsel  collageen en elastinevezels
o Gegolfde overgang met bovenliggende epidermis
o Capillairen, terminale zenuwen en lymfevaten
 Reticulaire laag: stevig netwerk met gerangschikte collageen weefsels
o Stevigheid en elasticiteit
 Dermis bevat: bloedvaten, lymfevaten, zenuwuitlopers, zintuigcellen, afvoerbuizen van
zweet en talgklieren doorboren opperhuid
 Adnexiële structuren: vormen reservoir aan epidermale cellen  epitheel kan groeien na
wonden

Hypodermis

 Subcutis met fibreuze banden die cutis met fascia verbinden
 Er tussen zijn vetkussentjes  structureel, mechanische en isolatische buffer

4.Wonden
4.1. Definitie
Wond: pathologische toestand waarbij weefsel onderling van elkaar zijn gescheiden of vernietigd
zijn. Er zijn open en gesloten wonden

 Kunnen overal voorkomen maar worden geassocieerd met defect of beschadiging tov
fysieke, mechanische, thermische beschadiging
 Sommige weefsels kunnen zich zelf herstellen

4.2. Fasen in de wondgenezing
4.2.1. Ontstekingsfase
Acute ontstekingsreactie en opruiming dood weefsel

1. Vasodilatie van arteriën  capillaire druk daalt en vocht neemt toe, RBC en
bloedplaatsen gaan uit bloedbaan naar wond en geven bloeding
2. Er komt vasoconstrictie bloedverlies beperken, om te stelpen gaan bloedplaatsen in
actie komen, er komt fibrinogeen met fibrine draden
3. Leukocyten ruimen dood weefsel op door fagocytose en digestie (lymfe)
4. Overblijvende debris wordt geresorbeerd via lymfestelsel of pus uit wond gestoten
 Klinische tekenen bij deze fase:
o Zwelling, roodheid, warmte, pijn en druk
 Macrofagen: zijn niet belangrijke opruimcellen maar wel nuttig voor specifieke afbraak
en omzettingsprocessen die de weg klaarmaken voor fibroblasten

2

, 4.2.2. Granulatiefase
 Vorming nieuwbindweefsel en nieuwe bloedvaten
 Fibroblasen produceren collageen en elastine  nieuw netwerk waar macrofagen,
endotheelcellen en fibroblasten zich in kunnen bewegen om wondbed op te vullen.
 Endotheel cellen gaan aan beschadigde capillairen, weefselknoppen maken die hol zijn
en binnen gaan in collageennetwerk  rood korrelig aspect= granulatiefase
 Nieuwe capillairen zijn essentieel voor aanvoer van zuurstof en voedingsstoffen tot
centrum van wond  neovascularisatie

4.2.3. Maturatiefase
 Bindweefselreorganisatie, wondcontractie en epithelialisatie plaats
 Na piek van collageen neemt weefselsterkte van wonden toe door remodellering van
collageen dan door toename ervan
 Fibroblasten gaan naar myofibroblasten die wondranden samentrekken en zo
wondcontractie geven
 Nieuwe vorming van epitheel dit kan door
 Basale door mitose  cellen over wond opp van wondranden naar centrum toe.
 Uit haarfollikels, sebumklieren en zweetklieren vormen epitheel eilandjes
 Met contact bij andere epitheel cellen stopt celprofilatie
 Epithelialisatie: beschermt wond tegen vochtverlies en indringen MO
 Bij hechtingen start epithelialisatie binnen 24uur
 Grotere hebben eerst collageenformatie en vorming van granulatieweefsel nodig

4.2.4. Littekenvorming
 Maturatie van collageen neemt litteken eigenlijke vorm aan
 Eerste weken: zacht en fragiel  wordt dikker, harder en sterker  wit, soepel
 Dit kan maanden tot een jaar duren

4.3. Verschillende types wondzorg
4.3.1. Genezing per priman
 Zuivere wond zonder necrose zonder contaminatie en zonder vreemde lichamen
 Gladde wondranden – geen belemmerende factoren
 Kan primair gesloten worden door hechting
 Bv biopsiewond

4.3.2. Genezing per secundam
 Wonde die gecontamineerd is met necrose, vreemde lichamen en desnoods infectie
 Aandoeningen die wondgenezing vertragen  vaatziekten of diabetes
 Granulatieweefsel voor opgroeien van wond en is contractie verantwoordelijk voor wond
opp.  wondbed komt voor epithelialisatie
 Bv chronische ulcus

4.3.3. Regeneratieve wondgenezing
 Enkel opperhuid is beschadigt  raakt geheeld door proliferatie van epitheel cellen in
wondranden en adnexen in diepte van wond
 Bv: schaafwonde of donorplaats




3