Kennistoets 2.2 samenvatting
WEEK 1
Acute pijn → weefselschade
Chronische pijn → wanneer pijn meer dan 3 maanden aanhoudt
Acuut letsel:
- Acute pijn ontstaat wanneer er weefselschade is: nociceptieve pijn.
- Letsel dat is ontstaan als een acuut gevolg van een recent trauma. Acuut
traumatisch wervelletsel is een breuk of verschuiving van 1 of meerdere
weefsels door een ongeluk of harde val.
- Teen stoten, inversietrauma ect.
Chronische pijn:
- Wanneer pijn meer dan 3 maanden aanhoudt
Soorten chronische pijn:
- Perifere neuropatische pijn: in het perifere zenuwstelsel, bijv. een zenuw die
klem zit
- Centrale neuratische pijn: in het centrale zenuwstelsel,
er kan schade zijn aan neuronen, of disregulatie in de
prikkeloverdracht binnen dit zenuwstelsel (als gevolg
van plastische veranderingen/ psychologisch/
emotionele factoren
Nociceptoren:
- Nociceptie is het vermogen van een organisme om
weefselbeschadiging of dreigende
weefselbeschadiging waar te nemen.
- Receptoren die vervorming van het weefsel registreren
- Vrije zenuwuiteinden in de huid die reageren op
weefselschade
- Alle streepjes zijn actiepotentialen (stimulus)
- Bij botten is er helemaal geen nociceptie
→ Alleen door het weefsel die je erom heen beschadigd, doet het wel pijn
Nociceptoren reageren op weefselschade en dreigende weefselschade
Deze prikkels worden doorgestuurd naar het ruggenmerg. Vanaf daar komt het bij de
tractus spinothalamicus en deze stuurt het door naar ons brein. Het brein maakt een
inschatting of deze prikkel pijn doet of niet.
1
,Primaire pijn is de eerste felle pijnscheut die we bij een verwonding voelen
- De pijn is scherp, duurt kort en is goed gelokaliseerd
- Deze vorm van pijn neemt steeds af, je houdt een soort doffe, zeurende pijn
- Primaire pijn komt voort uit alfa vezels
Secundaire pijn begint later, is vervelend, zeurend, brandend en langduriger
- Heeft C-vezels
- C-vezels zijn minder specifiek bij het aanduiden van de locatie van pijn, omdat
het over een gebied gaat i.p.v. een specifieke plek
Aõ-vezels (delta) → Primaire pijn
- Gemyeliniseerde dikke vezels
- Stekende pijn, direct
- Waarneming
- Goed te lokaliseren
C-vezels → Secundaire pijn
- Gemyeliniseerde dunne vezels
- Doffe zeurende pijn
- Niet goed te lokaliseren
- Veroorzaken ontstekingsreactie
Substance- P:
- Stofje dat vrijkomt vanuit de spina ganglion (zenuwknoopje in de dorsale
wortel) en dat zal uiteindelijk zorgen voor gevoeligheid toename rond het
ontsteking gebied
- Nut daarvan is het beschermen van het wondgebied
- Als dit vrijkomt is er een ontstekingsproces
- Verlaagd drempelwaarde C-vezels rondom het gebied van weefselschade
Pijn waarschuwt voor onveiligheid
Zodat er maatregelen genomen worden om de
onveilige situatie het hoofd te kunnen bieden
- Maatregelen die herstel bevorderen
- Maatregelen om aan de onveilige situatie te
ontkomen
- Pijn is er om ‘overleven’ veilig te stellen
- Pijn als output van ons ‘beschermingssysteem’
2
,In de noxische prikkels in de periferie ontstaan de prikkels die leiden tot de
nociceptoren. Het ontstaan van nociceptie. De nociceptoren registreren deze prikkels
en die vertalen dat in actiepotentialen. Die worden via de tractus spinothalamicus
naar ons brein geleid. Het brein zal een duiding geven aan deze prikkels en als het
onveilig is zal de persoon in dit geval pijn gaan voelen
Noxische prikkels → Nociceptie → pijngewaarwording → pijngedrag
- Alle informatie die het brein ter beschikking heeft wordt geanalyseerd en
geïnterpreteerd.
- Indien de informatie als bedreigend wordt beschouwd, zal het brein dit onder de
aandacht van de persoon willen brengen zodat adequate maatregelen genomen
kunnen worden om aan de dreiging te ontsnappen.
- Een mogelijke output van het brein kan zijn de ervaring van pijn
Begrijp waarom het pijn doet:
- Actueel fysiek letsel
→ Bedreiging op weefselniveau
- Potentieel fysiek letsel
→ Dreigende weefselschade (hand boven een vlammetje en je trekt je hand
net op tijd terug)
- Verondersteld fysiek letsel
→ Als je denkt dat er fysiek letsel aanwezig is (maar het er niet is)
→ Pijn gewaarwording ontstaan zonder nociceptie
- Interpersoonlijke onveiligheid
→ Mensen hebben pijn in hun lichaam (door bijv. geen fijne situatie op werk),
ze kunnen hoofdpijn krijgen, rugpijn ect.
→ Pijn gewaarwording ontstaan zonder nociceptie
- Intrapersoonlijke onveiligheid
→ Er zijn zorgen “kopzorgen geven koppijn”
→ Pijn gewaarwording ontstaan zonder nociceptie
Is de mate van pijn een goede graadmeter voor de mate van weefselschade? → Nee
- Patiënten met klachten aan het bewegingsapparaat vertonen vaak ander
bewegingsgedrag. (Vaak stijver, langzamer, meer beschermend en minder
bewegingsvariatie)
- Dit ‘pijn-gerelateerde bewegingsgedrag’ zijn motorische uitingen van ons
‘beschermingssysteem’
- Het bewegingsgedrag kan beschermend en adaptief zijn in aanwezigheid van
weefselschade of pathologie
- Echter, in veel gevallen is dit bewegingsgedrag provocatief en maladaptief en staat
niet in relatie met het weefselherstel of aanwezige pathologie
(Hoort bij pijn en bewegingsgedrag blz. 5)
3
, Pijntypen:
Pijn classificatie:
Tijd → Acuut en chronisch
Lokalisatie → Lokaal en referred
Dimensies → Sensorisch-discrimmimatief, motivationeel-affectief, evaluatief
Type → Nociceptief, inflammatoir, neuropatisch, disfunctioneel
Nociceptieve pijn:
- Is pijn met een sterk waarschuwende functie van weefselschade
- Bij activatie van nocisensoren (in niet-neutraal weefsel)
- Doel: Somato-sensorisch systeem informeert en waarschuwt persoon voor
onveiligheid
- Adaptief: de persoon kan zich aanpassen
Voorbeelden kliniek:
- Pijn die ontstaat in (langdurig) ingenomen eindstanden gewrichten
- Artrose, aspecifieke rug- en nekpijn
- Relatie tot weefselherstel: proliferatiefase
- Pijn neemt snel af nadat prikkeling nocisensoren verdwenen is
- Lichamelijk onderzoek: vaak richting specifieke pijn provocatie
Inflammatoire pijn:
- Pijn die ontstaat bij actuele ontstekingsactiviteit
- Is het gevolg van een ontsteking. Deze pijn gaat vaak gepaard met
nociceptieve pijn
- Kan ontstaan door trauma of aandoeningen, zoals artrose
- Adaptief: ervaren pijn en daarmee afgedwongen adaptief gedrag zorgt ervoor
dat weefsels kunnen genezen
- Inflammatoire pijn stopt niet door rust, maar neemt af door beweging
Voorbeelden kliniek:
- Trauma: acute letsels
- Inflammatoire aandoening (artritis)
- Relatie tot weefselherstel: ontstekingsfase
- Lichamelijk onderzoek: toename van pijn voor het bereiken eindstand
Neuropatische pijn:
- Pijn die ontstaat bij een laesie of een aandoening van ons zenuwstelsel
(somatosensorische systeem)
- De somatosensorische systeem als het ware disfunctioneert
- Geen beschermingsfunctie meer: maladaptief (bijv. bij aids, herpes,
thalamische pijn)
- Er kan ook veel pijn ontstaan in rust, terwijl er geen aanleiding voor is
Voorbeelden kliniek:
- Spontane neuropatische pijn
- Kwaliteit: electrisch, schietend, stekend, ectopisch
- Intensiteit pijn is hoog
- Ziet vaak uitvalsverschijnselen in het zenuwstelsel
4
WEEK 1
Acute pijn → weefselschade
Chronische pijn → wanneer pijn meer dan 3 maanden aanhoudt
Acuut letsel:
- Acute pijn ontstaat wanneer er weefselschade is: nociceptieve pijn.
- Letsel dat is ontstaan als een acuut gevolg van een recent trauma. Acuut
traumatisch wervelletsel is een breuk of verschuiving van 1 of meerdere
weefsels door een ongeluk of harde val.
- Teen stoten, inversietrauma ect.
Chronische pijn:
- Wanneer pijn meer dan 3 maanden aanhoudt
Soorten chronische pijn:
- Perifere neuropatische pijn: in het perifere zenuwstelsel, bijv. een zenuw die
klem zit
- Centrale neuratische pijn: in het centrale zenuwstelsel,
er kan schade zijn aan neuronen, of disregulatie in de
prikkeloverdracht binnen dit zenuwstelsel (als gevolg
van plastische veranderingen/ psychologisch/
emotionele factoren
Nociceptoren:
- Nociceptie is het vermogen van een organisme om
weefselbeschadiging of dreigende
weefselbeschadiging waar te nemen.
- Receptoren die vervorming van het weefsel registreren
- Vrije zenuwuiteinden in de huid die reageren op
weefselschade
- Alle streepjes zijn actiepotentialen (stimulus)
- Bij botten is er helemaal geen nociceptie
→ Alleen door het weefsel die je erom heen beschadigd, doet het wel pijn
Nociceptoren reageren op weefselschade en dreigende weefselschade
Deze prikkels worden doorgestuurd naar het ruggenmerg. Vanaf daar komt het bij de
tractus spinothalamicus en deze stuurt het door naar ons brein. Het brein maakt een
inschatting of deze prikkel pijn doet of niet.
1
,Primaire pijn is de eerste felle pijnscheut die we bij een verwonding voelen
- De pijn is scherp, duurt kort en is goed gelokaliseerd
- Deze vorm van pijn neemt steeds af, je houdt een soort doffe, zeurende pijn
- Primaire pijn komt voort uit alfa vezels
Secundaire pijn begint later, is vervelend, zeurend, brandend en langduriger
- Heeft C-vezels
- C-vezels zijn minder specifiek bij het aanduiden van de locatie van pijn, omdat
het over een gebied gaat i.p.v. een specifieke plek
Aõ-vezels (delta) → Primaire pijn
- Gemyeliniseerde dikke vezels
- Stekende pijn, direct
- Waarneming
- Goed te lokaliseren
C-vezels → Secundaire pijn
- Gemyeliniseerde dunne vezels
- Doffe zeurende pijn
- Niet goed te lokaliseren
- Veroorzaken ontstekingsreactie
Substance- P:
- Stofje dat vrijkomt vanuit de spina ganglion (zenuwknoopje in de dorsale
wortel) en dat zal uiteindelijk zorgen voor gevoeligheid toename rond het
ontsteking gebied
- Nut daarvan is het beschermen van het wondgebied
- Als dit vrijkomt is er een ontstekingsproces
- Verlaagd drempelwaarde C-vezels rondom het gebied van weefselschade
Pijn waarschuwt voor onveiligheid
Zodat er maatregelen genomen worden om de
onveilige situatie het hoofd te kunnen bieden
- Maatregelen die herstel bevorderen
- Maatregelen om aan de onveilige situatie te
ontkomen
- Pijn is er om ‘overleven’ veilig te stellen
- Pijn als output van ons ‘beschermingssysteem’
2
,In de noxische prikkels in de periferie ontstaan de prikkels die leiden tot de
nociceptoren. Het ontstaan van nociceptie. De nociceptoren registreren deze prikkels
en die vertalen dat in actiepotentialen. Die worden via de tractus spinothalamicus
naar ons brein geleid. Het brein zal een duiding geven aan deze prikkels en als het
onveilig is zal de persoon in dit geval pijn gaan voelen
Noxische prikkels → Nociceptie → pijngewaarwording → pijngedrag
- Alle informatie die het brein ter beschikking heeft wordt geanalyseerd en
geïnterpreteerd.
- Indien de informatie als bedreigend wordt beschouwd, zal het brein dit onder de
aandacht van de persoon willen brengen zodat adequate maatregelen genomen
kunnen worden om aan de dreiging te ontsnappen.
- Een mogelijke output van het brein kan zijn de ervaring van pijn
Begrijp waarom het pijn doet:
- Actueel fysiek letsel
→ Bedreiging op weefselniveau
- Potentieel fysiek letsel
→ Dreigende weefselschade (hand boven een vlammetje en je trekt je hand
net op tijd terug)
- Verondersteld fysiek letsel
→ Als je denkt dat er fysiek letsel aanwezig is (maar het er niet is)
→ Pijn gewaarwording ontstaan zonder nociceptie
- Interpersoonlijke onveiligheid
→ Mensen hebben pijn in hun lichaam (door bijv. geen fijne situatie op werk),
ze kunnen hoofdpijn krijgen, rugpijn ect.
→ Pijn gewaarwording ontstaan zonder nociceptie
- Intrapersoonlijke onveiligheid
→ Er zijn zorgen “kopzorgen geven koppijn”
→ Pijn gewaarwording ontstaan zonder nociceptie
Is de mate van pijn een goede graadmeter voor de mate van weefselschade? → Nee
- Patiënten met klachten aan het bewegingsapparaat vertonen vaak ander
bewegingsgedrag. (Vaak stijver, langzamer, meer beschermend en minder
bewegingsvariatie)
- Dit ‘pijn-gerelateerde bewegingsgedrag’ zijn motorische uitingen van ons
‘beschermingssysteem’
- Het bewegingsgedrag kan beschermend en adaptief zijn in aanwezigheid van
weefselschade of pathologie
- Echter, in veel gevallen is dit bewegingsgedrag provocatief en maladaptief en staat
niet in relatie met het weefselherstel of aanwezige pathologie
(Hoort bij pijn en bewegingsgedrag blz. 5)
3
, Pijntypen:
Pijn classificatie:
Tijd → Acuut en chronisch
Lokalisatie → Lokaal en referred
Dimensies → Sensorisch-discrimmimatief, motivationeel-affectief, evaluatief
Type → Nociceptief, inflammatoir, neuropatisch, disfunctioneel
Nociceptieve pijn:
- Is pijn met een sterk waarschuwende functie van weefselschade
- Bij activatie van nocisensoren (in niet-neutraal weefsel)
- Doel: Somato-sensorisch systeem informeert en waarschuwt persoon voor
onveiligheid
- Adaptief: de persoon kan zich aanpassen
Voorbeelden kliniek:
- Pijn die ontstaat in (langdurig) ingenomen eindstanden gewrichten
- Artrose, aspecifieke rug- en nekpijn
- Relatie tot weefselherstel: proliferatiefase
- Pijn neemt snel af nadat prikkeling nocisensoren verdwenen is
- Lichamelijk onderzoek: vaak richting specifieke pijn provocatie
Inflammatoire pijn:
- Pijn die ontstaat bij actuele ontstekingsactiviteit
- Is het gevolg van een ontsteking. Deze pijn gaat vaak gepaard met
nociceptieve pijn
- Kan ontstaan door trauma of aandoeningen, zoals artrose
- Adaptief: ervaren pijn en daarmee afgedwongen adaptief gedrag zorgt ervoor
dat weefsels kunnen genezen
- Inflammatoire pijn stopt niet door rust, maar neemt af door beweging
Voorbeelden kliniek:
- Trauma: acute letsels
- Inflammatoire aandoening (artritis)
- Relatie tot weefselherstel: ontstekingsfase
- Lichamelijk onderzoek: toename van pijn voor het bereiken eindstand
Neuropatische pijn:
- Pijn die ontstaat bij een laesie of een aandoening van ons zenuwstelsel
(somatosensorische systeem)
- De somatosensorische systeem als het ware disfunctioneert
- Geen beschermingsfunctie meer: maladaptief (bijv. bij aids, herpes,
thalamische pijn)
- Er kan ook veel pijn ontstaan in rust, terwijl er geen aanleiding voor is
Voorbeelden kliniek:
- Spontane neuropatische pijn
- Kwaliteit: electrisch, schietend, stekend, ectopisch
- Intensiteit pijn is hoog
- Ziet vaak uitvalsverschijnselen in het zenuwstelsel
4
